Τη δημιουργία ειδικού σώματος της αστυνομίας για την αντιμετώπιση αστικών ταραχών και τη βαριά τιμωρία των «αλητών» που πρωταγωνιστούν εδώ και μία εβδομάδα σε εγκληματικές επιδρομές εναντίον κέντρων φιλοξενίας μεταναστών υποσχέθηκε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ύστερα από έκτακτη σύνοδο της ομάδας διαχείρισης κρίσεων COBRA, όπου συμμετείχαν ανώτατα στελέχη της κυβέρνησης και των υπηρεσιών ασφαλείας.
«Οποιο κι αν ήταν το κίνητρο, αυτό το πράγμα δεν είναι διαδήλωση. Είναι καθαρή βία και δεν θα ανεχθούμε επιθέσεις εναντίον τζαμιών ή εναντίον των μουσουλμανικών κοινοτήτων μας. Οσοι διαπιστωμένα έλαβαν μέρος σε παρόμοιες δυνατότητες θα αντιμετωπίσουν την πλήρη ισχύ του νόμου», δήλωσε ο Στάρμερ, ο οποίος κλήθηκε να διαχειριστεί την πρώτη μεγάλης κλίμακας εσωτερική κρίση μόλις ένα μήνα μετά τη συντριπτική νίκη των Εργατικών στις βουλευτικές εκλογές. Ο νέος πρωθυπουργός ετοιμαζόταν για ολιγοήμερες διακοπές, τις οποίες υποχρεώθηκε να αναβάλει μετά το ξέσπασμα των επεισοδίων.
10 αστυνομικοί τραυματίες
Για έκτη κατά σειράν ημέρα συνεχίστηκαν, την Κυριακή, οι ταραχές που προκαλούν ομάδες οργισμένων ακροδεξιών με αφορμή το θανάσιμο μαχαίρωμα τριών κοριτσιών σε εργαστήρι χορού για παιδιά, στο Σάουθπορτ της βορειοδυτικής Αγγλίας, στις 29 Ιουλίου. Τουλάχιστον 10 αστυνομικοί τραυματίστηκαν από μασκοφόρους ακροδεξιούς στο Ρόδερχαμ, όπου επιχείρησαν να πυρπολήσουν κέντρο φιλοξενίας μεταναστών. Στόχος των ακροδεξιών έγινε και ένα δεύτερο κέντρο φιλοξενίας αιτούντων άσυλο κοντά στο Μπέρμιγχαμ, ενώ επεισόδια σημειώθηκαν επίσης στο Λάνκαστερ και στο Μίντεσμπρο. Οι ταραξίες ήταν ντυμένοι με βρετανικές σημαίες και κραύγαζαν «Σταματήστε τα σκάφη», παραπέμποντας στις βάρκες που μεταφέρουν μετανάστες στο Στενό της Μάγχης.
Το Σάββατο, εκατοντάδες ακροδεξιοί και χούλιγκαν επιδόθηκαν σε λεηλασίες καταστημάτων και πυρπολήσεις αυτοκινήτων σε αρκετές πόλεις, όπως το Λίβερπουλ, το Μπρίστολ και το Λιντς. Ο Κιρ Στάρμερ έκανε λόγο για «ακροδεξιά αλητεία» και, απευθυνόμενος στους υπαιτίους της βίας, τόνισε: «Σας υπόσχομαι ότι θα μετανιώσετε που πήρατε μέρος στις ταραχές, είτε άμεσα είτε παρακινώντας άλλους μέσω του Διαδικτύου».
Η παραπληροφόρηση στο Διαδίκτυο και στα social media για την ταυτότητα του δράστη της φονικής επίθεσης έριξε λάδι στη φωτιά.
Το έναυσμα για το αντιμεταναστευτικό και αντιμουσουλμανικό αμόκ έδωσαν παραπλανητικές αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως το Χ και το Telegram, που ανέφεραν ότι υπεύθυνος για τη δολοφονία των τριών κοριτσιών, ηλικίας έξι έως εννέα ετών, και τον τραυματισμό άλλων 10 ανθρώπων, ήταν παράτυπος μετανάστης, ο οποίος φερόταν να ανήκει στον χώρο του ριζοσπαστικού Ισλάμ. Γρήγορα η αστυνομία αποκάλυψε ότι ο συλληφθείς για το έγκλημα ήταν ένας 17χρονος Βρετανός πολίτης, γεννημένος στο Κάρντιφ, χριστιανός στο θρήσκευμα, από γονείς που κατάγονταν από τη Ρουάντα. Ωστόσο, η αποκάλυψη της αλήθειας δεν στάθηκε ικανή να σβήσει την πυρκαγιά.
«Πιστεύω πως αυτό που είδατε είναι ότι δίκτυα διαφόρων ατόμων και οργανώσεων προσπάθησαν να ρίξουν λάδι στη φωτιά», δήλωσε η υπουργός Εσωτερικών Ιβέτ Κούπερ στο Sky News, αποφεύγοντας να απαντήσει με κατηγορηματικό τρόπο στο ερώτημα κατά πόσον εμπλέκονται σε αυτή την υπόθεση και ξένα κράτη. Σημαντικό ρόλο στην επιχείρηση αποπληροφόρησης διαδραματίζει ο Στίβεν Γιάξλεϊ-Λένον, επικεφαλής της αντιισλαμικής οργάνωσης English Defence League, με γύρω στους 875.000 ακολούθους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στόχος έντονης κριτικής έγινε και ο ιδιοκτήτης της πλατφόρμας Χ (πρώην Twitter) Ελον Μασκ, ο οποίος είχε σπεύσει να υποστηρίξει πως οι ταραχές οφείλονταν στη μετανάστευση και στα ανοικτά σύνορα, για να φτάσει στο συμπέρασμα ότι «ο εμφύλιος πόλεμος είναι αναπόφευκτος».
Καταδίκη από Σούνακ
Ο μέχρι πρότινος πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ, ο οποίος εξακολουθεί να ηγείται των Συντηρητικών μέχρις ότου επιλεγεί ο αντικαταστάτης του, καταδίκασε απερίφραστα τις ταραχές της Ακροδεξιάς, υποστηρίζοντας τις ενέργειες των Αρχών για την καταστολή των ταραχών. Περισσότερο αμφίσημη ήταν η στάση του Νάιτζελ Φάρατζ, επικεφαλής του Κόμματος της Μεταρρύθμισης (πρώην Κόμμα Brexit), ο οποίος, ύστερα από κάμποσες ημέρες σιωπής, καταδίκασε μεν τις επιθέσεις εναντίον αστυνομικών, αλλά εξίσωσε το όργιο βίας της Ακροδεξιάς με προγενέστερες διαμαρτυρίες του κινήματος Black Lives Matter – Οι ζωές των μαύρων μετράνε. Η τοποθέτησή του παραπέμπει στις ταραχές του 2011, που είχαν ξεσπάσει μετά τη δολοφονία ενός νεαρού μαύρου από αστυνομικό. Την εποχή εκείνη, ο Κιρ Στάρμερ ήταν επικεφαλής των εισαγγελικών αρχών της Βρετανίας.
Στον απόηχο των επεισοδίων, ορισμένες χώρες εξέδωσαν ταξιδιωτικές οδηγίες, προειδοποιώντας τους πολίτες τους που σχεδιάζουν να ταξιδέψουν στο Ηνωμένο Βασίλειο για τον υψηλό κίνδυνο αστικών ταραχών. Τον χορό άνοιξε την Κυριακή η Μαλαισία, για να ακολουθήσουν χθες η Αυστραλία και η Ινδονησία. Μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις ήταν και χθες σε επιφυλακή σε σειρά πόλεων, κυρίως στην Αγγλία, ενώ ειδικά μέτρα είχαν ληφθεί για την ασφάλεια των τζαμιών και των κέντρων φιλοξενίας μεταναστών.
Πού οφείλεται η μεγαλύτερη έξαρση βίας των τελευταίων ετών
Η Βρετανία βιώνει τη μεγαλύτερη έκρηξη αντιμεταναστευτικής και ακροδεξιάς βίας των τελευταίων ετών. Πόλεις και κωμοπόλεις έχουν καταληφθεί από όχλους εξαγριωμένων, οι οποίοι, συχνά με καλυμμένα τα πρόσωπά τους, φωνάζουν συνθήματα κατά των μεταναστών, επιτίθενται σε ξενοδοχεία που φιλοξενούν αιτούντες άσυλο και σε ισλαμικά τεμένη, συγκρούονται με την αστυνομία και προκαλούν εκτεταμένες καταστροφές.
Ο θάνατος των τριών κοριτσιών έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από ακραίες ομάδες, για να υποδαυλίσουν την οργή για τις ροές μεταναστών.
Το έναυσμα
Οι ταραχές ξέσπασαν μετά την επίθεση με μαχαίρι στην παραθαλάσσια πόλη Σάουθπορτ, κοντά στο Λίβερπουλ, στη βορειοδυτική Αγγλία. Τρία κορίτσια έχασαν τη ζωή τους από την επίθεση που δέχθηκαν ενώ συμμετείχαν σε μάθημα χορού. Πριν επιβεβαιωθεί η ταυτότητα του υπόπτου ως δράστη –του 17χρονου Αξελ Ρουντακουμπάνα– ακροδεξιοί διέδωσαν ψευδώς ότι ο ύποπτος ήταν μουσουλμάνος, καθώς και πως είχε φτάσει πρόσφατα στη Βρετανία για να ζητήσει άσυλο. Αντιμεταναστευτικές ομάδες χρησιμοποίησαν την επίθεση με μαχαίρι για να υποδαυλίσουν την οργή για τις ροές μεταναστών και να τροφοδοτήσουν το ισλαμοφοβικό αίσθημα.
Θύλακοι βίας
Οι πρώτες ταραχές ξέσπασαν στο Σάουθπορτ την περασμένη Τρίτη. Εκατοντάδες κινητοποιήθηκαν, πολλοί προερχόμενοι από άλλες πόλεις και πραγματοποίησαν πορεία μίσους προς μουσουλμανικό τέμενος. Είχαν προηγηθεί καλέσματα εξτρεμιστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στα βίαια επεισόδια που ακολούθησαν τραυματίστηκαν περισσότεροι από 50 αστυνομικοί, κάποιοι σοβαρά, οι οποίοι δέχτηκαν επιθέσεις με τούβλα και μπουκάλια, ενώ πυρπολήθηκε αστυνομικό όχημα.
Τις επόμενες ημέρες, η βία εξαπλώθηκε στο Χάρτλπουλ στα βορειοανατολικά, στο Μάντσεστερ στα βορειοδυτικά και στην Αλντερσοτ (όπως και η παραπληροφόρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Οι ταραχές έφτασαν στο κατώφλι της πρωθυπουργικής κατοικίας στην Ντάουνινγκ Στριτ. Περισσότερα από 100 άτομα συνελήφθησαν στο Λονδίνο.
Ξενοδοχεία-στόχοι
Το Σαββατοκύριακο προκλήθηκαν νέες ταραχές, κυρίως στον Βορρά, όπου έλαβαν χώρα και αντιδιαδηλώσεις. Τα πιο εκτεταμένα επεισόδια σημειώθηκαν στο Ρόδερχαμ, στο Νότιο Γιορκ-σάιρ, όπου σημειώθηκε επίθεση σε ξενοδοχείο που φιλοξενούσε αιτούντες άσυλο, και στο Μίντλεσμπρο και το Σάντερλαντ στα βορειοανατολικά. Δεύτερο ξενοδοχείο που είναι γνωστό ότι φιλοξενεί αιτούντες άσυλο έγινε στόχος βίαιων επεισοδίων την Κυριακή το βράδυ κοντά στο Μπέρμιγχαμ, στην κεντρική Αγγλία, όπως ανακοίνωσε η αστυνομία. «Μεγάλη ομάδα» ταραχοποιών «εκτόξευσε αντικείμενα, έσπασε παράθυρα, άναψε φωτιές και επιτέθηκε σε αστυνομικές δυνάμεις», σύμφωνα με ανακοίνωση των τοπικών αρχών.
Ο «πρωταγωνιστής»
Οι διαμαρτυρίες ξέσπασαν μία εβδομάδα αφότου ο Στίβεν Γιάξλεϊ-Λένον, ιδρυτής του ανενεργού πλέον αντιισλαμικού, αντιμεταναστευτικού English Defense League, γνωστότερος ως Τόμι Ρόμπινσον, διοργάνωσε τη μεγαλύτερη ακροδεξιά συγκέντρωση των τελευταίων ετών στο Λονδίνο. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως η κινητοποίηση ενθάρρυνε τους υποστηρικτές της Ακροδεξιάς. Ο Ρόμπινσον, ο οποίος έφυγε από τη χώρα την περασμένη Κυριακή, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πυροδότηση της οργής, καθώς μαζί με πολιτικούς συμμάχους του προέβη σε εθνικιστικά σχόλια στο Διαδίκτυο και σε προκλητικές αναρτήσεις κατά των μεταναστών, του Ισλάμ, της κυβέρνησης των Εργατικών υπό τον Σάρμερ και κατά της αστυνομίας.
Οι προσπάθειες να αντιμετωπιστούν οι ταραχές περιπλέκονται από το γεγονός ότι η Ακροδεξιά δεν περιορίζεται πλέον σε επίσημες οργανώσεις «λευκής υπεροχής», αλλά μεγάλο πλήθος αποσχισθέντων, που δρα στο ημίφως, ωθεί σε εκδηλώσεις βίας. Η ικανότητα των εξτρεμιστών να πυροδοτούν την οργή και να οργανώνουν αντιμεταναστευτικές συγκεντρώσεις έχει ενισχυθεί μέσω της αποτελεσματικής χρήσης από την πλευρά τους των TikTok, X και Facebook, καθώς και ειδικών καναλιών στο Telegram.
Η ρητορική
Τα διαδικτυακά σχόλια εστιάζονται στη δυσπιστία απέναντι στο Ισλάμ και στα μεταναστευτικά επίπεδα ρεκόρ. Οι δολοφονίες στο Σάουθπορτ –αν και από κάτοικο που γεννήθηκε στη Βρετανία– προκάλεσαν χείμαρρο παραπληροφόρησης με στόχο τους μετανάστες γενικά και τους μουσουλμάνους ειδικότερα. Οι ακροδεξιοί που κατηγορούν τους μετανάστες για εγκληματική συμπεριφορά, κατηγορούν επίσης την αστυνομία ότι συμπεριφέρεται στους εθνικιστές και λευκούς διαδηλωτές πιο σκληρά συγκριτικά, για παράδειγμα, με τους διαδηλωτές υπέρ της Παλαιστίνης. Ο ξενοφοβικός λόγος ως προς τους αιτούντες άσυλο ενισχύθηκε υπό την προηγούμενη κυβέρνηση των Συντηρητικών, με πολιτικούς όπως η Σουέλα Μπρέιβερμαν, τότε υπουργός Εσωτερικών, να κάνουν λόγο για «εισβολή».
Τα επίπεδα-ρεκόρ της μετανάστευσης μέσω της Μάγχης από τη Γαλλία στέρησαν ψηφοφόρους από τον τέως πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ, που κινήθηκαν δεξιότερα στις εκλογές του Ιουλίου. Ωστόσο, το σύνθημά του «Σταματήστε τις βάρκες» σε μία αναφορά στις ροές μεταναστών μέσω θαλάσσης, δεν έσβησε μαζί με το πολιτικό του άστρο και την πρόσφατη εκλογική πανωλεθρία του, αφού ακούστηκε σε αρκετές από τις διαδηλώσεις της περασμένης εβδομάδας. Μία από τις πρώτες ενέργειες του νέου Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ ήταν να βάλει τέλος στο αμφιλεγόμενο σχέδιο του προκατόχου του για απελάσεις αιτούντων άσυλο στη Ρουάντα. Ο Νάιτζελ Φάρατζ, ιδρυτής του κόμματος Reform και βουλευτής πλέον, προσπάθησε επίσης από την πλευρά του να αξιοποιήσει τις ταραχές περνώντας το δικό του αντιμεταναστευτικό μήνυμα.
Η κρατική απάντηση
Το 2011 ο Στάρμερ, ως επικεφαλής της εισαγγελικής υπηρεσίας τότε, επέβλεψε τη σκληρή και αμφιλεγόμενη καταδίκη εκατοντάδων ατόμων για ταραχές και λεηλασίες που σημειώθηκαν μετά τον πυροβολισμό ενός μαύρου πολίτη από την αστυνομία. Για την τότε στάση του, ο Βρετανός πρωθυπουργός έχει δεχθεί κριτική από κάποιους και εύσημα από άλλους. Αυτή την εβδομάδα ανακοίνωσε τη σύσταση νέας μονάδας καταστολής για την αντιμετώπιση των ταραχών, κάνοντας λόγο για «ακροδεξιό τραμπουκισμό». Παράλληλα, ανακοινώθηκε ότι εξετάζει το ενδεχόμενο περιορισμού της κυκλοφορίας «ταραχοποιών», όπως συμβαίνει με τους χούλιγκαν του ποδοσφαίρου. Μέχρι στιγμής, έχουν γίνει τουλάχιστον 300 συλλήψεις, κάτι που ωστόσο δεν φαίνεται να έχει πτοήσει τους ταραχοποιούς, ενώ ήδη προγραμματίζονται νέες συγκεντρώσεις.
Οι ταραχοποιοί θα «αντιμετωπίσουν την πλήρη ισχύ του νόμου», ανέφερε την Κυριακή σε τηλεοπτικό διάγγελμα. «Σας εγγυώμαι ότι θα μετανιώσετε για τη συμμετοχή σας σε αυτή την αταξία, είτε άμεσα είτε όσοι υποκινούν αυτή τη δράση στο Διαδίκτυο», πρόσθεσε. Χθες Δευτέρα, είχε προγραμματιστεί έκτακτη συνεδρίαση της COBRA, όπως ονομάζεται, με συμμετοχή υπουργών, αστυνομίας και μυστικών υπηρεσιών, για την ενημέρωση της κυβέρνησης σχετικά με τα βίαια επεισόδια του Σαββατοκύριακου και την απάντηση των Αρχών τις επόμενες ημέρες.
