Θα μπορούσε να πει κανείς ότι κάθε αμφιβολία περί του αν ο Πάμπλο Γκονζάλες –ή Πάβελ Ρούμπτσοφ– ήταν μυστικός πράκτορας της Ρωσίας εξανεμίστηκε όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν υποδέχθηκε προσωπικά τους κρατουμένους σε φυλακές της Δύσης, έπειτα από την ανταλλαγή της 1ης Αυγούστου, που χαρακτηρίστηκε η μεγαλύτερη από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κι εντεύθεν. Ωστόσο, ο Ρωσοϊσπανός θα εξακολουθήσει, σε κάθε περίπτωση, να αποτελεί αίνιγμα για τον ρόλο που έπαιξε ως δημοσιογράφος και φερόμενος ως κατάσκοπος της Ρωσίας.
Γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1982 στη Μόσχα, γιος του Ρώσου Αλεξέι Ρούμπτσοφ και της Ισπανίδας Μαρία Ελένα Γκονζάλες, ο πατέρας της οποίας είχε βρεθεί εκεί ως «παιδί του ισπανικού εμφυλίου», που διέφυγε από την Ισπανία και τη δικτατορία του Φράνκο για να εγκατασταθεί στη Ρωσία. Οι γονείς του πήραν διαζύγιο του 1991, λίγο μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου και της κατάρρευσης του Σιδηρού Παραπετάσματος και η μητέρα του αποφάσισε να πάρει τον γιο της και να μετοικήσουν στη μητρογονική Χώρα των Βάσκων, στην πρωτεύουσα Μπιλμπάο.
Ο Ισπανός παππούς του είχε βρεθεί στη Μόσχα ως «παιδί του εμφυλίου πολέμου». Η μητέρα του, όταν χώρισε με τον Ρώσο πατέρα του, πήρε τον γιο της και μετοίκησαν στη Χώρα των Βάσκων και αργότερα στην Καταλονία.
Σύμφωνα με ληξιαρχικές πράξεις που επικαλείται το Objective, μόλις έφτασε στην Ισπανία, η μητέρα του, σύμφωνα με το άρθρο 15 του Αστικού Κώδικα και αφού έδειξε το πιστοποιητικό διαζυγίου, τον κατέγραψε στο ληξιαρχείο με ισπανικό όνομα και τα επώνυμα της οικογένειάς της. Ο ίδιος, παρά ταύτα, κράτησε και τα δύο διαβατήρια καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Ζώντας στο Μπιλμπάο για μόλις έναν χρόνο, η μητέρα του αποφασίζει να μετακινηθούν νοτιότερα, στην Καταλονία. Αργότερα, ο ίδιος αποφάσισε να ακολουθήσει σπουδές στη Σλαβική Φιλολογία, ενώ εμβάθυνε με ένα μεταπτυχιακό στις Στρατηγικές Σπουδές και ακόμα ένα στη Διεθνή Ασφάλεια. Στα 23 του, όπως αναφέρει η Vanguardia, γνωρίζει τη μετέπειτα σύζυγό του, Οϊχάνα Γκοϊριένα, με την οποία αποφασίζουν να επιστρέψουν στη Χώρα των Βάσκων για να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια.
Εκείνη την περίοδο, εργαζόταν σε βασκικές και λοιπές εφημερίδες, αλλά και ως ανεξάρτητος δημοσιογράφος, ιδίως κατά την περίοδο του Πολέμου της Κριμαίας, το 2014, οπότε και επισκεπτόταν τακτικά περιοχές της ουκρανικής επαρχίας του Ντονμπάς, ώστε να καλύψει τις ταραχές στη ρωσόφωνη Ουκρανία.
Στην Πολωνία από το 2019
Από το 2019 και έπειτα, βρέθηκε στην Πολωνία ως ανταποκριτής ισπανικού τηλεοπτικού σταθμού, αλλά και αναζητώντας, ανεξάρτητα, ρεπορτάζ και ιστορίες που θεωρούσε ότι άξιζαν να αναδειχθούν. Τον ενδιέφεραν, κυρίως, οι ιστορίες των ανθρώπων στις διαφιλονικούμενες περιοχές της Ουκρανίας που καλοέβλεπε η Ρωσία.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της ισπανικής El Diario, o Ρωσοϊσπανός δημοσιογράφος κάλυπτε, έτσι κι αλλιώς, ειδήσεις σε διάφορες εμπόλεμες ζώνες. «Ανέκαθεν με ενδιέφερε ο κόσμος της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, τα Βαλκάνια και ο Καύκασος», είχε πει σε συνέντευξή του το 2015.
Ανέκαθεν με ενδιέφερε ο κόσμος της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, τα Βαλκάνια και ο Καύκασος.
Με την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, ο Πάμπλο Γκονζάλες μετακινείται στα πολωνο-ουκρανικά σύνορα, προκειμένου να καταγράψει τα μαζικά κύματα Ουκρανών προσφύγων που περνούσαν με κάθε πρόσφορο μέσο στην Πολωνία. Οι πολωνικές Αρχές είχαν ήδη αρχίσει να παρακολουθούν τις κινήσεις του. Ωσπου, λίγες ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή, αποφασίζουν να τον συλλάβουν.
Αυτή η σύλληψη, σύμφωνα με ισπανικά δημοσιεύματα, δεν ήταν η πρώτη του… επαφή με τις Αρχές ξένων χωρών. Είκοσι ημέρες πριν από τη σύλληψή του στην Πολωνία, είχε συλληφθεί στο Κίεβο όταν κατευθυνόταν προς τα ανατολικά της χώρας για να καλύψει την αρχόμενη ένοπλη σύγκρουση, κατηγορούμενος ως «φιλορώσος». Κάτι που, εξ όσων συνάγεται, του κόστισε πλέον των δύο ετών προφυλάκιση στην Πολωνία.
Η «αυστηρή» κράτηση και οι αποκαλύψεις για τις πληροφορίες που συγκέντρωνε
Η κράτησή του, πάντως, ήταν ιδιαίτερα αυστηρή και η οικογένειά του, οι δικηγόροι του, η Διεθνής Αμνηστία και διεθνείς δημοσιογραφικές οργανώσεις είχαν κάνει πλείστα όσα διαβήματα για την απελευθέρωσή του αφού οι δικαστικές Αρχές δεν του είχαν απαγγείλει συγκεκριμένες κατηγορίες και οι υποστηρικτές του θεωρούσαν ότι η κράτησή του επεκτείνεται παρανόμως. Στις ίδιες ενέργειες είχαν προβεί και για τις συνθήκες κράτησής του, καθώς, όπως έχει γραφτεί, ήταν υποχρεωμένος να βρίσκεται στο κελί του επί 23 ώρες τη μέρα, δίχως να έχει την ευκαιρία τακτικών επισκέψεων από τους οικείους και τους συνηγόρους του.
Μάλιστα, σύμφωνα με δημοσίευμα στο site της πολωνικής κυβέρνησης, η σύλληψή του το 2022 εντάχθηκε γενικά και αόριστα υπό το άρθρο 130 του ποινικού κώδικα της Πολωνίας, που επισύρει φυλάκιση από ένα έως 10 χρόνια για όποιον «εμπλέκεται σε δραστηριότητες ξένων πληροφοριών κατά της Δημοκρατίας της Πολωνίας». Κατά τα λοιπά, οι πολωνικές Αρχές ισχυρίστηκαν ότι η ιδιότητά του ως δημοσιογράφου χρησιμοποιείτο από τον ίδιο ως προκάλυμμα για να συγκεντρώνει πληροφορίες για τις μυστικές στρατιωτικές υπηρεσίες της Ρωσίας, όπως η GRU.
Οι πολωνικές Αρχές ισχυρίστηκαν ότι η ιδιότητά του ως δημοσιογράφου χρησιμοποιείτο από τον ίδιο ως προκάλυμμα για να συγκεντρώνει πληροφορίες για τις μυστικές στρατιωτικές υπηρεσίες της Ρωσίας.
Ρεπορτάζ του Insider, βέβαια, επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς της Βαρσοβίας και του τότε κυβερνητικού εκπροσώπου Στάνισλαβ Ζάριν, μεταξύ άλλων, ότι ο Πάμπλο Γκονζάλες συγκέντρωνε πληροφορίες στην Ουκρανία, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι προέβαινε σε απόπειρες να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Ρώσων αντικαθεστωτικών.
Οι πολωνικές υπηρεσίες ασφαλείας, πάντως, μετά τη σύλληψή του, σε αναζήτηση του βίου και της πολιτείας του ανακάλυψαν λεπτομερείς αναφορές για τις δραστηριότητες της Ζάνα Νεμτσόβα, κόρης του αντιφρονούντος πολιτικού Μπόρις Νεμτσόφ που είχε δολοφονηθεί στη Μόσχα το 2015, αλλά και ανθρώπων του περιβάλλοντός της. Κάτι τέτοιο, λέει το Associated Press, επιβεβαιώνεται και από το ανεξάρτητο ρωσικό πρακτορείο Agentstvo, το οποίο σημειώνει ότι τα ρεπορτάζ του Γκονζάλες αναφέρουν άτομα που γνώρισε στο Ιδρυμα Νεμτσόφ, συμπεριλαμβανομένων του δικηγόρου Ιλία Νόβικοφ και του αντιφρονούντος Βλαντιμίρ Κάρα-Μουρζά, που επίσης απελευθερώθηκε στην τελευταία ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.
Συγκέντρωνε, όπως όλα δείχνουν, λεπτομερείς αναφορές για τις δραστηριότητες της Ζάνα Νεμτσόβα, κόρης του αντιφρονούντος πολιτικού Μπόρις Νεμτσόφ που είχε δολοφονηθεί στη Μόσχα το 2015, αλλά και ανθρώπων του περιβάλλοντός της, αλλά και για τους συμμετέχοντες σε θερινό σχολείο δημοσιογραφίας από Ουκρανία και ΗΠΑ.
Παράλληλα, όπως λέει το δημοσίευμα του Insider, ο ίδιος επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους συμμετέχοντες από την Ουκρανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες σε θερινό σχολείο δημοσιογραφίας, καθώς ο Πάμπλο Γκονζάλες υποπτευόταν ότι ένας από αυτούς εργαζόταν για τη CIA, όπως λέει δημοσίευμα του Agentstvo. Την ίδια στιγμή, οι σημειώσεις του αναφέρουν ότι συμμετείχε ως συντονιστής σε διάφορα πάνελ ανά την Ευρώπη, σημειώνοντας χαρακτηριστικά έπειτα από ένα φόρουμ στο Ρζέστσοφ της Πολωνίας.: «Νομίζω ότι κατάφερα να φυτέψω έναν σπόρο αμφιβολίας μεταξύ των Ευρωπαίων και των νατοϊκών».
Στο ίδιο πλαίσιο, ο επικεφαλής της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών MI6, σερ Ρίτσαρντ Μουρ, δήλωσε στο Φόρουμ Ασφαλείας του Ασπεν το 2022 ότι ο Γκονζάλες ήταν κατ’ επίφασιν δημοσιογράφος που εργαζόταν ως κατάσκοπος χωρίς επίσημη κάλυψη, ήγουν δεν διέθετε διπλωματική ασυλία. «Προσπαθούσε να μεταβεί στην Ουκρανία για να συμμετάσχει στις αποσταθεροποιητικές προσπάθειες των Ρώσων εκεί», είχε πει ο επικεφαλής της MI6.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του El Diario, προ της σύλληψής του, η πολωνική Ακροδεξιά είχε ήδη αφιερώσει αρκετές αναρτήσεις στο Twitter για τη δραστηριότητά του, κατηγορώντας τον, μεταξύ άλλων, ότι προωθούσε την παράνομη μετανάστευση επειδή κάλυψε διαδήλωση υπέρ των μεταναστών στη Βαρσοβία τον Νοέμβριο του 2021.
Η αφορμή της σύλληψης, οι ανακρίσεις και οι επισκέψεις στη σύζυγό του
Συνάδελφός του, πάντως, που φέρεται να τον γνωρίζει από 15ετίας και είχαν συνεργαστεί πολλάκις, ο φωτογράφος Χουάν Τεϊσέιρα, θεώρησε ότι τη σύλληψή του πυροδότησε ρεπορτάζ του, στις 6 Φεβρουαρίου 2022, για την ισπανική τηλεόραση La Sexta, όπου ανέμενε τη ζωντανή σύνδεση επί 45 λεπτά μπροστά σε εγκαταστάσεις μονάδας του ουκρανικού στρατού στην πόλη Αβντίιβκα στην επαρχία του Ντονέτσκ. Οι στρατιώτες, σύμφωνα με τον Χουάν Τεϊσέιρα, του ζήτησαν τα στοιχεία του και τον διέταξαν να αποχωρήσει.
«Το ίδιο βράδυ, έλαβε μια κλήση από την SBU (σ.σ. ουκρανικές υπηρεσίες πληροφοριών), που του έλεγαν να μεταβεί στην έδρα τους το συντομότερο δυνατό. Παρότι θα έπρεπε να αφήσουμε πολλή δουλειά στη μέση, επιστρέψαμε στο Κίεβο. Εκεί ο Πάμπλο ανακρίθηκε επί τέσσερις ώρες, κατηγορούμενος ως Ρώσος πράκτορας με τόσο πειστικά στοιχεία, όπως ότι έγραφε για τη βασκική (σ.σ. εθνικιστική) Gara και ότι είχε τραπεζική κάρτα από την Caja Laboral Kutxa, αμφότερες, σύμφωνα με αυτούς, χρηματοδοτούμενες από τη Ρωσία», όπως είχε γράψει ο Χουάν Τεϊσέιρα στο Eulixe.
Η τετράωρη ανάκριση από τις ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες και η επίσκεψη Ισπανών πρακτόρων στο σπίτι της συζύγου του.
Τέσσερις ημέρες μετά την ανάκριση στο Κίεβο, η σύζυγός του Οϊχάνα Γκοϊριένα δέχτηκε επίσκεψη από Ισπανούς πράκτορες στο σπίτι τους στο χωριό Ναμπαρνίζ, στη Χώρα των Βάσκων, όπως γράφει η Le Monde. Της είπαν τι ήξεραν για τον σύζυγό της: τη διπλή του υπηκοότητα, τα τακτικά του ταξίδια στη Ρωσία για να επισκεφτεί τον πατέρα του, τα ταξίδια που είχε κάνει στο εξωτερικό. «Με ρώτησαν μόνο ένα πράγμα: αν ο Πάμπλο επρόκειτο να γυρίσει σπίτι σύντομα», είχε πει η ίδια στη γαλλική εφημερίδα.
Ενδιαφέρον, παράλληλα, παρουσιάζει ότι ο Πάμπλο Γκονζάλες είχε εργαστεί, την περίοδο 2020-2021, στο Voice of America, που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. «Ο Πάμπλο Γκονζάλες συνέβαλε στη VoA ως ανεξάρτητος δημοσιογράφος σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, αρχής γενομένης από τα τέλη του 2020», σύμφωνα με την εκπρόσωπο του VoA Εμιλι Γουέμπ που συνομίλησε με το Associated Press. «Ως ανεξάρτητος δημοσιογράφος που παρείχε περιεχόμενο σε διάφορα μέσα ενημέρωσης, οι υπηρεσίες του προσφέρθηκαν μέσω μιας τρίτης εταιρείας που χρησιμοποιείτο από ειδησεογραφικούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο. Ποτέ δεν είχε πρόσβαση σε κανένα σύστημα του VoA. Μόλις πληροφορηθήκαμε τους ισχυρισμούς εναντίον του, αφαιρέσαμε το υλικό του».
«Αστείος, ψυχή της παρέας και παράδοξα… εύπορος»
Ανθρωποι που τον συναναστράφηκαν επαγγελματικά και προσωπικά περιγράφουν τον Πάμπλο Γκονζάλες ως έναν άνθρωπο της παρέας, με πολύ χιούμορ, πολλά τατουάζ, ιδιαίτερα στο στήθος, τα οποία δεν έχει διστάσει να επιδείξει δημοσίως σε μπαρ. Μάλιστα, όπως γράφει το Associated Press που συνομίλησε με συναδέλφους του, ο Ρωσοϊσπανός διέθετε πάντα τα πιο ακριβά τηλέφωνα και φορητούς υπολογιστές, ενώ είχε πάντοτε πολλά χρήματα για ξόδεμα στα μπαρ – σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ανεξάρτητους δημοσιογράφους, που δεν είχαν αυτές τις δυνατότητες. Αλλοι ανέφεραν, σε βελγικά μέσα, ότι δεν τους είχε αναφέρει ποτέ ότι είχε ρωσική καταγωγή και υπηκοότητα, εικάζοντας ότι μιλούσε ρωσικά επειδή τα είχε μάθει για επαγγελματικούς λόγους.
Οπως μεταδίδουν βασκικά μέσα ενημέρωσης, ο ίδιος θα παραμείνει υπό παρακολούθηση για λίγες ημέρες σε κέντρο υγείας της Μόσχας, αφού εντοπίστηκε πρόβλημα στους πνεύμονές του στις ιατρικές εξετάσεις που έγιναν μετά την αποφυλάκισή του έπειτα από σχεδόν δυόμισι χρόνια φυλάκισης στην Πολωνία.
Θα παραμείνει υπό παρακολούθηση για λίγες ημέρες σε κέντρο υγείας της Μόσχας, αφού εντοπίστηκε πρόβλημα στους πνεύμονές του στις ιατρικές εξετάσεις.
Η σύζυγός του ισχυρίζεται ότι κατά πάσα πιθανότητα ευθύνονται οι συνθήκες κράτησής του στην Πολωνία, όπου βρισκόταν «κλειδωμένος χωρίς φυσικό αέρα, με υγρασία, πολύ κρύο τον χειμώνα και χωρίς θέρμανση και με υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι. Είχε κολλήσει Covid και δεν ξέρω πώς ανάρρωσε, διότι φαίνεται ότι ο κορωνοϊός επηρέασε τους πνεύμονές του».
Τώρα, αυτό που μένει είναι να δούμε αν ο Πάμπλο Γκονζάλες ή Πάβελ Ρούμπτσοφ θα επιστρέψει στην Ευρώπη, καθώς το ισπανικό του διαβατήριο του επιτρέπει κάτι τέτοιο. Η σύζυγός του, πάντως, έχει δηλώσει ότι ελπίζει αυτό να συμβεί σύντομα, καθώς τον περιμένουν εκείνη και τα τρία παιδιά τους με ανοιχτές αγκάλες και αδημονία.
