Την ώρα που η ένταση στη Μέση Ανατολή κλιμακώνεται, Ελληνες που ζουν στον Λίβανο παραμένουν στη χώρα, ακολουθώντας τις οδηγίες που λαμβάνουν από την πρεσβεία στη Βηρυτό. Η Μαρία Χάλιος, σχεδιάστρια ελληνικής καταγωγής που ζει με την οικογένειά της στο προάστιο Μπρούμνα, έξω από τη Βηρυτό, μεταφέρει στην «Κ» τις εικόνες από τους δρόμους της πόλης και την αγωνία των ανθρώπων που ζουν στην πρωτεύουσα του Λιβάνου υπό τον φόβο ενός νέου πολέμου.
«Αυτή τη στιγμή είμαστε σε “survival mode”, έχουμε μπει σε λειτουργία επιβίωσης», λέει κοφτά στο τηλέφωνο. «Είμαστε όλοι αγχωμένοι για το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Κάθε μέρα που περνά φοβόμαστε και πιο πολύ. Οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από το πού και πότε θα γίνουν οι βομβαρδισμοί και τι καταστροφές θα προκαλέσουν. Ηδη, όλοι επεξεργαζόμαστε ένα plan B στο μυαλό μας», εξηγεί.
Το μήνυμα που έλαβαν οι Ελληνες του Λιβάνου από την ελληνική πρεσβεία, την 1η Αυγούστου στο κινητό τους, συνιστούσε στους επισκέπτες να φύγουν από τη χώρα, χωρίς ωστόσο να προτρέπει το ίδιο εκείνους που ζουν μόνιμα εκεί. Την περασμένη Κυριακή το υπουργείο Εξωτερικών ενεργοποίησε μία τηλεφωνική γραμμή έκτακτης ανάγκης για την παροχή προξενικής αρωγής στους Ελληνες πολίτες που βρίσκονται στην περιοχή.
Πολλοί Ελληνες του Λιβάνου ακύρωσαν τις διακοπές τους στην Ελλάδα υπό τον φόβο ότι αργότερα δεν θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα παιδιά τους που θα μείνουν πίσω.
«Η ελληνική πρεσβεία δεν μας έχει συστήσει να φύγουμε από τον Λίβανο, σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Γαλλία που ζήτησαν από τους υπηκόους τους να φύγουν άμεσα με τις πρώτες διαθέσιμες πτήσεις. Στο αεροδρόμιο αυτές τις μέρες επικράτησε πανικός, κυρίως από τους επισκέπτες που ήρθαν εδώ για διακοπές. Είναι λογικό να θέλουν να φύγουν γιατί δεν έχουν συνηθίσει σε τέτοιες συνθήκες. Για όσους ζούμε εδώ, έχουμε ξαναδεί τέτοιες δυσάρεστες καταστάσεις», λέει η ίδια στην «Κ».
«Δε φύγαμε, είμαστε εδώ»
Η ελληνική κοινότητα στον Λίβανο που υπολογίζεται ότι αριθμεί έως 3.500 μέλη, ακολουθεί τις οδηγίες που δίνονται και προς το παρόν οι οικογένειες που ζουν στη χώρα δεν δείχνουν την πρόθεση να φύγουν. Μάλιστα, όπως λέει η Μαρία Χάλιος, πολλοί Ελληνες του Λιβάνου ακύρωσαν τις διακοπές τους στην Ελλάδα υπό τον φόβο ότι αργότερα δεν θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα παιδιά τους που θα μείνουν πίσω.
«Δε φύγαμε, είμαστε εδώ. Παίρνουμε τηλέφωνο ο ένας τον άλλο. “Πήρες το μήνυμα; Τι θα κάνεις;” Υπάρχει άμεση επαφή μεταξύ μας», λέει η Μαρία και προσθέτει: «Οι Ελληνες του Λιβάνου είναι κυρίως μεσίτες, αρχιτέκτονες, προμηθεύουν υλικά για κατασκευές. Δεν είναι εύκολο να τα παρατήσουν όλα και να φύγουν. Γιατί αν φύγεις, λες “πότε θα γυρίσω;” Για κανέναν δεν είναι εύκολο. Ο πατέρας μου είναι 90 ετών και δεν θέλει να πάει πουθενά. Μου λέει “πού θα με κουβαλάς στα καράβια;” Η γυναίκα που τον πρόσεχε στο σπίτι, έφυγε πριν από λίγες μέρες γιατί έλαβε αυτή τη σύσταση από την πρεσβεία των Φιλιππίνων».
Η ίδια λέει στην «Κ» πως στην αγορά της Βηρυτού, ήδη κάποια φάρμακα –τις τελευταίες μέρες– παρουσιάζουν έλλειψη, καθώς οι περισσότεροι έσπευσαν να προμηθευτούν τα πιο αναγκαία. Επίσης, όλοι έχουν αγοράσει βασικά τρόφιμα και κεριά, γεμίζουν κάθε μέρα το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου και έχουν παντού μαζί τους τους φορτιστές για τα κινητά. Αυτό όμως που, όπως λέει, υπάρχει υποχρεωτικά σε κάθε σπίτι είναι μία βαλίτσα «έκτακτης ανάγκης».
«Βρίσκεται πίσω από την πόρτα και έχουμε βάλει μέσα τα διαβατήριά μας, κάποια χρήματα, λίγα ρούχα για τις πρώτες μέρες και τα πολύτιμα πράγματα που θέλουμε να πάρουμε μαζί σε περίπτωση που μας ζητηθεί από την ελληνική πρεσβεία να φύγουμε άμεσα από τη χώρα. Αυτή είναι η “κόκκινη γραμμή” για εμάς», λέει και προσθέτει: «Σε αυτή τη χώρα, δεν ξέρουμε πώς θα ξυπνήσουμε. Ολα μας τα σχέδια αφορούν μόνο την επόμενη μέρα».
Ο νότιος Λίβανος που έχει πολύ όμορφες παραλίες πλέον έχει γίνει απαγορευμένη ζώνη για εμάς.
Κάθε μέρα που περνά στη Βηρυτό, η ζωή κυλά σε λιγότερο κανονικούς ρυθμούς. Κάποιοι επιμένουν να πηγαίνουν στη θάλασσα προσποιούμενοι ότι τίποτα δεν θα χαλάσει αυτό το καλοκαίρι, ωστόσο όσοι έχουν τη δυνατότητα –περιγράφει η Χάλιος– έχουν ήδη μετακομίσει στα εξοχικά τους στο βουνό, μην αντέχοντας την ψυχολογική πίεση των τελευταίων ημερών.
«Το κέντρο της Βηρυτού άρχισε από τη Δευτέρα να αδειάζει», περιγράφει η Μαρία. «Στη δική μου οικογένεια έχουμε περιορίσει τις μετακινήσεις μας, βάζοντας όρια στο πού κινούμαστε. Για παράδειγμα ο νότιος Λίβανος που έχει πολύ όμορφες παραλίες πλέον έχει γίνει απαγορευμένη ζώνη για εμάς. Με τον σύζυγο και τον γιο μου που είναι 14 ετών έχουμε λάβει τα μέτρα μας και συμφωνήσαμε πως αν κάτι συμβεί, θα συναντηθούμε σε ένα συγκεκριμένο σημείο».
Η τραγική εμπειρία από την έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού
Η Μαρία Χάλιος, αρχιτέκτονας εσωτερικού χώρου, είναι γνωστή στους Λιβανέζους για το ταλέντο της να σχεδιάζει ξεχωριστά έπιπλα, αλλά και για τη διάσημη γκαλερί της στην οποία μπορούσε να τα εκθέτει μέχρι πριν από 4 χρόνια, στο κέντρο της Βηρυτού. Στις 4 Αυγούστου του 2020, η τεράστια έκρηξη στο λιμάνι της πρωτεύουσας του Λιβάνου, η οποία προκλήθηκε από τους εκατοντάδες τόνους νιτρικής αμμωνίας που είχαν εκφορτωθεί στο λιμάνι, είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφεί ολοσχερώς η γκαλερί της, που βρισκόταν μόλις 500 μέτρα μακριά, και η ίδια να σωθεί, όπως λέει, από θαύμα.
«Σε αυτήν την έκρηξη εγώ τραυματίστηκα, αλλά αυτό δεν ήταν τίποτα μπροστά στο ότι χάθηκαν πολλοί φίλοι μου. Η μέρα αυτή με σημάδεψε για πάντα γιατί όλα συνέβησαν στη γειτονιά που βρίσκεται το πατρικό μου, εκεί όπου μεγάλωσα. Αν και έχουμε ζήσει αρκετούς πολέμους στον Λίβανο, είναι η πρώτη φορά που αντίκρισα τον θάνατο», λέει στην «Κ» περιγράφοντας για πρώτη φορά όσα έζησε εκείνη την τραγική μέρα.
Θα ήθελα να φύγω κάποια στιγμή από επιλογή και όχι από ανάγκη. Σας το λέω μέσα από την καρδιά μου ότι η Ελλάδα βρίσκεται πάντοτε στο μυαλό μου και ίσως έρθει σύντομα αυτή η στιγμή που θα επιστρέψω στις ρίζες μου.
Από το 2012 που λειτουργούσε η γκαλερί, δεκάδες Ελληνες και Λιβανέζοι καλλιτέχνες εξέθεταν τα έργα τους, δημιουργώντας μία πολιτιστική γέφυρα ανάμεσα στην Ελλάδα και τον Λίβανο. Σήμερα, η γκαλερί της στην οδό Φαραόν παραμένει κλειστή και η ίδια κάνει πλέον σκέψεις να έρθει στην Ελλάδα για να δώσει συνέχεια σε όσα έχει πετύχει στην άλλη της πατρίδα. Ξεκαθαρίζει, ωστόσο, ότι δεν θα ήθελε ποτέ να «δραπετεύσει» από τη Βηρυτό εξαιτίας μιας εμπόλεμης συνθήκης, όπως διαγράφεται η σημερινή.
«Θα ήθελα να φύγω κάποια στιγμή από επιλογή και όχι από ανάγκη. Σας το λέω μέσα από την καρδιά μου ότι η Ελλάδα βρίσκεται πάντοτε στο μυαλό μου και ίσως έρθει σύντομα αυτή η στιγμή που θα επιστρέψω στις ρίζες μου».
