Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία παγκοσμίως για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια για την επιδημία του ιού mpox (Ευλογιά των Πιθήκων), ιογενούς λοίμωξης που εξαπλώνεται μέσω στενής επαφής.
Τι σημαίνει αυτό και πόσο πρέπει να ανησυχούμε;
Τι είναι ο ιός mpox
Ο ιός mpox είναι ιογενής λοίμωξη που προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με της γρίπης, καθώς και βλάβες με πύον, και ενώ συνήθως είναι ήπιος, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και θάνατο. Τα παιδιά, οι έγκυοι και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως τα άτομα με HIV, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών.
Ο ΠΟΥ κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία, λόγω της πρόσφατης εξάπλωσης της νόσου, καθώς νέα παραλλαγή του ιού mpox, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, άρχισε να εξαπλώνεται σε γειτονικές χώρες.
Ο ιός mpox μεταδίδεται μέσω της στενής σωματικής επαφής, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής επαφής, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι μεταδίδεται εύκολα μέσω του αέρα.
Η νέο παραλλαγή έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία επειδή φαίνεται να εξαπλώνεται ευκολότερα στους ανθρώπους.
Τι είναι η παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία
«Εκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος» είναι η υψηλότερη μορφή συναγερμού του ΠΟΥ. Ανακοινώνεται όταν οι ασθένειες εξαπλώνονται με νέους ή ασυνήθιστους τρόπους και αποσκοπεί στην κινητοποίηση της διεθνούς συνεργασίας και της διάθεσης πόρων για την αντιμετώπιση μιας επιδημίας.
Το «καμπανάκι» του ΠΟΥ ήρθε έπειτα από παρόμοια προειδοποίηση των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
Γιατί κηρύχθηκε και πάλι έκτακτη ανάγκη για τον mpox
Πριν από δύο χρόνια, ο ΠΟΥ είχε κηρύξει και πάλι κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τον ιό mpox όταν μορφή της νόσου, η IIb, άρχιζε να εξαπλώνεται παγκοσμίως, κυρίως μεταξύ ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες.
Εκείνη η επιδημία τέθηκε υπό έλεγχο, καθώς η αλλαγή συμπεριφοράς και οι πρακτικές ασφαλούς σεξ, καθώς και τα εμβόλια, βοήθησαν σε πολλές χώρες, τα άτομα που κινδύνευαν περισσότερο να προστατευτούν.
Ομως, ο ιός mpox συνιστά πρόβλημα δημόσιας υγείας σε περιοχές της Αφρικής εδώ και δεκαετίες. Το πρώτο ανθρώπινο κρούσμα εμφανίστηκε στο Κονγκό το 1970 και έκτοτε έχουν εκδηλωθεί αρκετές φορές επιδημίες.
Κατά την τρέχουσα, την χειρότερη που έχει εκδηλωθεί στο Κονγκό, έχουν καταγραφεί 27.000 κρούσματα και πάνω από 1.100 θάνατοι από τον Ιανουάριο του 2023, κυρίως παιδιών.
Δύο στελέχη του ιού mpox εξαπλώνονται πλέον στο Κονγκό – η ενδημική μορφή του ιού, η Ι, και μία παραλλαγή, γνωστή ως Ib.
Η νέα παραλλαγή έχει πλέον εξαπλωθεί από το ανατολικό Κονγκό στη Ρουάντα, την Ουγκάντα, το Μπουρούντι και την Κένυα.
Η Σουηδία ανέφερε χθες Πέμπτη το πρώτο κρούσμα της παραλλαγής Ib, εκτός Αφρικής.
Εκπρόσωπος του ΠΟΥ δήλωσε ότι το κρούσμα έρχεται να υπογραμμίσει την ανάγκη για συνεργασία, καθώς και ότι ο οργανισμός συνεχίζει να εκδίδει οδηγίες για περιορισμούς στα ταξίδια προκειμένου να σταματήσει η εξάπλωση του ιού mpox.
Σήμερα Παρασκευή το Πακιστάν επιβεβαίωσε επίσης κρούσμα του mpox σε ασθενή που είχε επιστρέψει από χώρα του Κόλπου, αν και δεν ήταν σαφές αν επρόκειτο για τη νέα παραλλαγή ή για τη μορφή του ιού που εξαπλώνεται παγκοσμίως από το 2022.
Ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις
Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η κήρυξη έκτακτης ανάγκης θα επιταχύνει τις προσπάθειες για αποστολή περισσότερων ιατρικών εργαλείων και οικονομικών πόρων στο Κονγκό ώστε να βοηθηθούν οι εκεί αρχές να αντιμετωπίσουν την επιδημία. Παράλληλα, απαιτείται καλύτερη παρακολούθηση των κρουσμάτων για να μελετηθεί ο ιός και να σταματήσει η εξάπλωσή του.
Ομως το 2022, έκκληση του ΠΟΥ για διάθεση 34 εκατ. δολ. με σκοπό την καταπολέμηση του mpox δεν βρήκε ανταπόκριση με αποτέλεσμα να υπάρξουν τεράστιες ανισότητες ως προς το ποιος είχε πρόσβαση σε δόσεις εμβολίου. Οι αφρικανικές χώρες δεν είχαν πρόσβαση στα δύο εμβόλια που χρησιμοποιήθηκαν παγκοσμίως, τα οποία παρασκευάστηκαν από τις εταιρείες Bavarian Nordic και KM Biologics.
Δύο χρόνια αργότερα δεν έχουν αλλάξει πολλά, αν και γίνονται προσπάθειες, ανακοίνωσε την Τετάρτη ο ΠΟΥ, καθώς απηύθυνε έκκληση για δωρεές δόσεων από χώρες με αποθέματα.
Το ΚΕΕΛΠΝΟ της Αφρικής ανακοίνωσε ότι έχει σχέδιο για την εξασφάλιση δόσεων, χωρίς να δώσει περαιτέρω διευκρινίσεις. Σε κάθε περίπτωση, τα αποθέματα παραμένουν επί του παρόντος περιορισμένα.
Πόσο πρέπει να ανησυχούμε
Τα ποσοστά θνησιμότητας ποικίλλουν και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την υγειονομική περίθαλψη στην οποία έχουν πρόσβαση οι πιο ευάλωτοι ασθενείς. Στο Κονγκό, κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης, το ποσοστό θνησιμότητας κυμάνθηκε περίπου στο 4%. Η μορφή ΙΙ, η οποία εξαπλώθηκε παγκοσμίως, ήταν πολύ λιγότερο θανατηφόρα.
Ωστόσο, ο ιός mpox δεν είναι COVID-19. Υπάρχουν ήδη εργαλεία που αποδεδειγμένα λειτουργούν για να σταματήσουν την εξάπλωση και να βοηθήσουν όσους κινδυνεύουν, και δεν μεταδίδεται τόσο εύκολα.
Πρόκληση πλέον, την οποία στοχεύουν να αναδείξουν οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αποτελεί το να διασφαλιστεί ότι αυτά τα εργαλεία θα φτάσουν σε εκείνους που τα έχουν περισσότερο ανάγκη, στο Κονγκό και στις γειτονικές χώρες.
Πηγή: Reuters
