Η εντυπωσιακή αλλαγή στο κλίμα του Δημοκρατικού Κόμματος της Αμερικής καταγράφηκε με τυμπανοκρουσίες από την πρώτη ημέρα του συνεδρίου τους στο Σικάγο. Εκλεισε με τη συγκινητική παρουσία του προέδρου Μπάιντεν, ο οποίος για το καλό του κόμματός του αποσύρθηκε από την υποψηφιότητά του για μια δεύτερη θητεία. Το πλήθος τον υποδέχθηκε όρθιο για πέντε λεπτά φωνάζοντας: «Ευχαριστούμε, Τζο, ευχαριστούμε, Τζο». Τη θέση του θα πάρει η Κάμαλα Χάρις, η οποία σε λίγες μόνον εβδομάδες έχει στερήσει από τον Ντόναλντ Τραμπ τον ρόλο του σταρ των εκλογών. Σε ένα εικοσιτετράωρο διασφάλισε τη στήριξη όλων των συνέδρων. Σε μία εβδομάδα μάζεψε το ασύλληπτο ποσό των 150 εκατ. δολαρίων από μικρές κυρίως δωρεές. Και σε μερικές μόνον εβδομάδες ανέτρεψε δημοσκοπήσεις σε πολιτείες-κλειδιά. Το κλίμα στο Σικάγο είναι κλίμα αισιοδοξίας και νίκης.
Κατά τα άλλα, το συνέδριο προχωράει προβλέψιμα. Ομιλίες έξι λεπτών, σκηνοθετημένες στο κάθε δευτερόλεπτο με ατάκες που θα παίξουν στις ειδήσεις, ακολουθούν η μια την άλλη με σχεδόν πληκτική ακρίβεια. «Η Χάρις νοιάζεται για όλους μας, ο Τραμπ μόνο για τον εαυτό του», «Η Χάρις είναι εισαγγελέας, ο Τραμπ είναι εγκληματίας», «Η Χάρις καλή για τη μεσαία τάξη, ο Τραμπ κακός για τις γυναίκες». Λίγες ομιλίες άφησαν ιδιαίτερο αποτύπωμα όπως αυτές της εντυπωσιακής Χίλαρι Κλίντον, της Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ, η cameo εμφάνιση της ίδιας της Κάμαλα Χάρις και της «δικής μας» Ελένης Κουναλάκη. Χωρίς αμφιβολία, την πρώτη ημέρα την κέρδισαν οι γυναίκες.
Οι πιο ουσιαστικές πολιτικές ομιλίες έγιναν από ένα ζευγάρι και δύο γυναίκες που μίλησαν για τη σημασία να κρατήσει μια γυναίκα τα δικαιώματα στο σώμα της. «Με βίασε ο πατριός μου», ομολόγησε η Χάντλι Ντουβάλ μπροστά σε εκατομμύρια συνέδρους και τηλεθεατές. «Εμεινα έγκυος στα 12. Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς επιλογές. Αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα που βιώνουν χιλιάδες γυναίκες μετά την απαγόρευση των αμβλώσεων σε κάποιες πολιτείες. Ο Τραμπ το ονομάζει “ένα όμορφο πράγμα”, αλλά εγώ δεν μπορώ να καταλάβω τι είναι τόσο όμορφο για ένα παιδί να περιμένει να γεννήσει το παιδί των γονιών του». Γροθιά στο στομάχι.
Είναι πολύ εύκολο να απαξιώσει κάποιος ένα αμερικανικό κομματικό συνέδριο ως σόου για την τηλεόραση, διότι σε μεγάλο βαθμό αυτό φαίνεται. Ομως, η δουλειά γίνεται στο παρασκήνιο. Προσκεκλημένος του Εντι Ζεμενίδη να συζητήσω με αξιωματούχους του Δημοκρατικού Κόμματος θέματα εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή, συναντήθηκα με ανθρώπους που, αν κερδίσει η κυρία Χάρις, θα έχουν λόγο στα πράγματα.
Πίσω από κάθε εξάλεπτη σκηνοθετημένη ομιλία υπάρχουν αναλυτές, αξιωματούχοι, think tanks, λόμπι που δουλεύουν θέματα.
«Οι Αμερικανοί μπορεί να μην ξέρουν πολλά. Αλλά καταλαβαίνουν πολλά», είπε o Ιβο Ντόλντερ (επικεφαλής του ινστιτούτου Chicago Council on Global Affairs), εξηγώντας γιατί οι ΗΠΑ δεν θα αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ. Ομως, κάτι έχει αλλάξει. Ενώ παλιά «απομονωτιστές» στην Αμερική υπήρχαν στις παρυφές και των δύο κομμάτων, τώρα έχουν μαζευτεί στο κόμμα των Ρεπουμπλικανών. Οι Δημοκρατικοί, για να μη μοιάζουν αδύναμοι, θα πιέσουν την Ευρώπη να κάνει περισσότερα για την άμυνα από αυτά που κάνει τώρα, και έτσι η συζήτηση για την ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική και βιομηχανία έχει ανοίξει για τα καλά. «Φαντάσου», μου είπε ένας συνομιλητής, «τα ελληνικά ναυπηγεία να χτίσουν τον ευρωπαϊκό αμυντικό στόλο. Φαντάσου τη μεταφορά τεχνογνωσίας και πόσες νέες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν». Εκτός από το ΝΑΤΟ, τα θέματα που δέσποζαν σε όλες τις συζητήσεις αφορούσαν τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή με πιθανή την είσοδο του Ιράν, τον περιορισμό της Κίνας, τον ρόλο της Ελλάδας και της Κύπρου στην ενέργεια. Σε κάποια συμφωνούσαμε, σε κάποια είχαμε διαφορετικές προσεγγίσεις.
Το θέμα που δεν περίμενα να ακούσω σε τέτοια έκταση ήταν ο περιορισμός ή όχι του ελεύθερου εμπορίου. Δεν θέλω να υπερβάλω στην τάση που βλέπω, αλλά το θέμα είναι στο τραπέζι. Μπορεί η Αμερική και η Ευρώπη να επιβιώσουν στο ελεύθερο εμπόριο όπως το εννοεί η Ασία; Μπορούν χώρες με κανόνες για την εργασία, το περιβάλλον, τον ανταγωνισμό και τα δικαιώματα του καταναλωτή να επιβιώσουν σε έναν επιθετικό, κρατικό καπιταλισμό χωρίς κανόνες; Στην Αμερική, η συζήτηση υπάρχει, κράτη-μέλη της Ευρώπης έχουν γίνει πιο προστατευτικά από ό,τι ήταν. Η Ενωμένη Ευρώπη, όμως, παραμένει βασιλικότερη του βασιλέως. Για πόσο ακόμη;
Μπορεί το σόου του συνεδρίου που βλέπουμε στους δέκτες μας να μοιάζει επιφανειακό. Δεν είναι. Πίσω από κάθε εξάλεπτη σκηνοθετημένη ομιλία υπάρχουν αναλυτές, αξιωματούχοι, think tanks, λόμπι, συνδικαλιστές και επιμελητήρια που ανοίγουν και δουλεύουν θέματα. Οταν κάποιο θέμα αφορά όλη ή μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, βρίσκει τον δρόμο του σε μία ή περισσότερες ομιλίες. Μέχρι τότε, η συζήτηση γίνεται στα παρασκήνια και είναι σημαντικό να έχουμε Ελληνες και Ελληνοαμερικανούς να συμμετέχουν σε αυτές.
* Ο κ. Παύλος Γερουλάνος είναι βουλευτής του ΠΑΣΟΚ στην Α΄ Αθηνών και υποψήφιος για την προεδρία του κόμματος.
