Βρυξέλλες – Ανταπόκριση. Αντίστροφα μετράει ο χρόνος για την προθεσμία που έχει δώσει η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, προκειμένου να καταθέσουν έως τις 30 Αυγούστου τις υποψηφιότητες για το νέο κολέγιο των επιτρόπων. Αυτό που διαφαίνεται έως σήμερα, ωστόσο, είναι ότι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έχουν αγνοήσει πλήρως τη σύστασή της να καταθέσουν δύο ονόματα, ενός άνδρα και μιας γυναίκας, υποψηφίων ώστε να διασφαλιστεί η ισόρροπη συμμετοχή των δύο φύλων στη νέα Κομισιόν.
Για την πρώτη γυναίκα πρόεδρο της Κομισιόν η εξισορρόπηση των φύλων στο 27μελές κολέγιο –που επί της ουσίας διοικεί– αποτελεί «στοίχημα» που θα ήθελε να επαναληφθεί, όπως το 2019. Προσώρας, όμως, εκτός από την Εσθονή Κάγια Κάλας που έχει οριστεί ως υποψήφια για επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας (με την τελική έγκριση να αναμένεται από το Ευρωκοινοβούλιο), μόνο τρία κράτη-μέλη –Κροατία, Σουηδία, Φινλανδία– έχουν προτείνει γυναίκες υποψήφιες. Δεκαέξι χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, έχουν προτείνει μόνο άνδρα υποψήφιο, ενώ απομένουν πέντε κυβερνήσεις να καταθέσουν τα σχετικά ονόματα: Πορτογαλίας, Δανίας, Βουλγαρίας και Ιταλίας, ενώ η Ισπανία έχει δηλώσει ανεπίσημα την υπουργό Τερέζα Ριμπέρα και η Γαλλία ότι θα διατηρήσει τον Τιερί Μπρετόν.
Βάσει της πρότασης της Φον ντερ Λάιεν, από τους άνδρες υποψηφίους εκείνοι που σίγουρα θα εγκριθούν από την ίδια είναι όσοι παραμένουν επίτροποι, δηλαδή ο Σλοβάκος Μάρος Σέφκοβιτς, ο Λετονός Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο Ολλανδός Γούπκε Χούκστρα και ο Ούγγρος Ολιβερ Βαρχέλι. Επομένως, συνολικά έντεκα κυβερνήσεις αγνόησαν παντελώς την επιθυμία της.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, πάντως, δεν έκαναν κάτι παράτυπο, καθώς δεν προβλέπεται από τις συνθήκες υποχρέωση πρότασης παραπάνω του ενός ατόμου.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, πάντως, δεν έκαναν κάτι παράτυπο καθώς δεν προβλέπεται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες υποχρέωση κατάθεσης πρότασης παραπάνω του ενός ονόματος ή κάποιος κανόνας που να απαιτεί εξισορρόπηση των δύο φύλων στην Κομισιόν. Θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο για έναν Ευρωπαίο ηγέτη να προτείνει δύο ονόματα, καθώς αναπόφευκτα θα έπρεπε κάποιος να υποστεί την πολιτικά επιζήμια απόρριψη από τη θέση επιτρόπου, κάτι που δεν θα επιθυμούσε ούτε το ίδιο το πολιτικό πρόσωπο ούτε και ο πρωθυπουργός της εν λόγω χώρας, εξηγεί στην «Κ» Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Προς το παρόν, εκείνη που φαίνεται να ζημιώνεται πολιτικά πριν καν ξεκινήσει τον νέο πενταετή θεσμικό κύκλο της είναι η ίδια η πρόεδρος. Θεωρητικά θα μπορούσε να «τιμωρήσει» τις χώρες που αγνόησαν την πρότασή της, όπως ισχυρίζεται σε άρθρο του ο καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου στο HEC Paris, Αλμπέρτο Αλεμάνο. «Ο προτεινόμενος διορισμός επιτρόπου δεν αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών-μελών της Ε.Ε. Βάσει του άρθρου 17 της ευρωπαϊκής συνθήκης αποτελεί απλώς πρόταση προς το Συμβούλιο και τον εκλεγμένο πρόεδρο, που πρέπει να υιοθετηθεί με κοινή συμφωνία από τη λίστα των επιτρόπων που θα κατατεθεί στο Ευρωκοινοβούλιο» αναφέρει. «Επομένως, η Φον ντερ Λάιεν έχει δικαίωμα να απορρίψει όλες τις προτάσεις, εκτός κι αν περιλαμβάνουν έναν άνδρα και μια γυναίκα, όπως ζήτησε», εξηγεί. Ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου, πάντως, το 2019 η Φον ντερ Λάιεν είχε διαβεβαιώσει ότι θα απέρριπτε κάθε διορισμό εάν οι κυβερνήσεις αρνούνταν να προτείνουν και μια γυναίκα υποψήφια. Πέντε χρόνια μετά δεν είναι βέβαιο εάν θα επιδείξει το ίδιο σθένος, καθώς γνωρίζει ήδη ότι η επιτυχία εφαρμογής των πολιτικών της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις πολιτικές δυνάμεις και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ερωτηθείς σχετικά από τους ανταποκριτές στις Βρυξέλλες ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Ερίκ Μαμέρ, αρνήθηκε να σχολιάσει. «Δεν πρόκειται να προχωρήσουμε σε εξονυχιστικό απολογισμό μιας εν εξελίξει διαδικασίας», τόνισε.
Ρόλο «κλειδί» θα παίξει το Ευρωκοινοβούλιο, που πρέπει να εγκρίνει το κολέγιο των επιτρόπων με πλειοψηφία και αφού προηγηθούν ακροάσεις ξεχωριστά για τον κάθε υποψήφιο εντός του επόμενου διμήνου. Ηδη αρκετοί ευρωβουλευτές εκφράζουν την πρόθεση να «τεστάρουν» τις ικανότητες και την ετοιμότητα των επίδοξων υποψηφίων επιτρόπων και κυρίως την «αντοχή» της νέας Κομισιόν, πριν από την τελική διαμόρφωσή της.
