Σικάγο, 1977. Μέσα στο τηλεοπτικό στούντιο, φωτογραφίζεται αγκαλιασμένος με έναν από τους καλεσμένους της ζωντανής εκπομπής του, τον μεγάλο πυγμάχο Μοχάμεντ Αλι, φορώντας ένα από τα γάντια του. Σε άλλες φωτογραφίες από τα τηλεοπτικά γυρίσματα της εποχής, τον βλέπουμε να συζητά σκεπτικός με τον αιδεσιμότατο Τζέσε Τζάκσον ή τη Ρόζαλιν Κάρτερ, να παίζει ράγκμπι με τον Αλις Κούπερ, τένις με τον Μπιλ Κόσμπι και να κάνει πατίνια μαζί με μια παρέα κοριτσιών. Aλλού, τον βλέπουμε να μιλάει με τον αρχηγό της Κου Κλουξ Κλαν, ενώ σε μία ακόμη λήψη έχει φέρει στο στούντιο για συζήτηση τον Αλμπερτ Σπέερ, τον αρχιτέκτονα του Χίτλερ.
Στη σειρά φωτογραφιών από την αυτοβιογραφική έκδοση «Η δική μου ιστορία» του 1979, εικονίζονται οι λόγοι που τεκμηριώνουν για τουλάχιστον δύο δεκαετίες, αυτές του ’70 και του ’80, τη θρυλική πορεία του Αμερικανού τηλεπαρουσιαστή Φιλ Ντόναχιου: λαϊκοί ήρωες, αμφιλεγόμενες προσωπικότητες, ακτιβιστές, Αφροαμερικανοί, εναλλακτικοί καλλιτέχνες, φεμινίστριες που μιλούν για την ισότητα των φύλων. Κοιτώντας γρήγορα τις εικόνες που έχει διαλέξει να συμπεριλάβει στην αυτοβιογραφία του, αμέσως προδίδεται πως ο Ντόναχιου δεν φοβήθηκε ποτέ να βάλει την Αμερική απέναντι από έναν καθρέφτη που δείχνει σκληρά την αλήθεια – είτε λαμπερή, κωμική και απαστράπτουσα, είτε σκοτεινή, περίπλοκη και δυσκολοχώνευτη.
Ηταν ο μεγάλος καινοτόμος του «τοκ σόου», ο άνθρωπος που με το καθημερινό του πρόγραμμα, που κράτησε σχεδόν τρεις δεκαετίες (1967-1996), άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο ο αμερικανικός λαός συζητούσε για τα μεγάλα και μικρά του ζητήματα μέσω της μικρής οθόνης, σε μια περίοδο που το μέσο μεσουρανούσε. Την προπερασμένη Κυριακή, έφυγε από τη ζωή στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη μετά μακρά ασθένεια, όπως ανακοίνωσε η οικογένειά του. Ηταν 89 ετών.
Ο Φίλιπ Τζο Ντόναχιου γεννήθηκε στο Κλίβελαντ στις 21 Δεκεμβρίου του 1935, ο μικρότερος από δύο παιδιά. Ο πατέρας του ήταν έμπορος επίπλων και η μητέρα του, αφού εργάστηκε ως χειρίστρια ανελκυστήρων σε πολυκατάστημα, ήταν νοικοκυρά. Παρακολούθησε τα αυστηρά, συντηρητικά ιδιωτικά σχολεία για αγόρια St Edward High και Notre Dame. Προτού πάρει το πτυχίο του στη διοίκηση επιχειρήσεων το 1957, φοιτητής ακόμη, είχε ξεκινήσει να κάνει πρωινά ρεπορτάζ σε τοπικό σταθμό στην πανεπιστημιούπολη South Bend της Ιντιάνα, όπου σπούδαζε. Χρόνια μετά, θα έλεγε πως εκείνα τα χρόνια είχε επηρεαστεί από το μότο μιας μεγάλης αλυσίδας εφημερίδων, το οποίο έβλεπε σε μεγάλα διαφημιστικά ταμπλό στους τοίχους της πόλης: «Ρίξε φως και οι άνθρωποι θα βρουν τον δικό τους δρόμο».
Με την αποφοίτησή του, μετακόμισε στο Ντέιτον του Οχάιο, όπου για μία δεκαετία διατήρησε επιτυχημένες τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές ζωντανές εκπομπές, στις οποίες είχε ήδη αρχίσει να καταθέτει το στίγμα του ως «μάγου» των τολμηρών, επιδραστικών συνεντεύξεων που βάζουν το μαχαίρι στο κόκαλο. Ανάμεσα σε πολλούς άλλους, μίλησε δημόσια με τον Τζον Φ. Κένεντι, τον Μάλκολμ Χ και τον διάσημο ακτιβιστή Τζέρι Ρούμπιν.
Ο Φίλιπ Τζο Ντόναχιου (1935-2024) με το καθημερινό του πρόγραμμα, που κράτησε σχεδόν τρεις δεκαετίες (1967-1996), άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο ο αμερικανικός λαός συζητούσε για τα μεγάλα και μικρά του ζητήματα μέσω της μικρής οθόνης.
Μετά τη μεγάλη επιτυχία του στον τοπικό σταθμό του Οχάιο, μετέφερε το πρόγραμμά του το 1974 στο Σικάγο και στη συνέχεια στη Νέα Υόρκη. Για μια μακρά περίοδο στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, ήταν εκείνος με τις περισσότερες προβολές στην ημερήσια τηλεόραση, προσελκύοντας περίπου εννέα εκατομμύρια θεατές, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν γυναίκες. Αναφέρθηκε σε σύγχρονα, αμφιλεγόμενα θέματα και κάλεσε το κοινό του στο στούντιο να συμμετάσχει, προσφέροντας το μικρόφωνό του στους καλεσμένους στο στούντιο. Η προσέγγισή του ήταν ξεκάθαρα προσανατολισμένη στο εκάστοτε θέμα – και το θέμα ήταν συνήθως τολμηρό, σε μια χώρα που, διαχρονικά, βασανίζεται από έντονη διπολικότητα, αντιφατική ανάμεσα στην ακραία πρωτοπορία και στη συντήρηση. Αμβλωση, αιμομιξία, τεχνητή γονιμοποίηση, αλκοολισμός, εμφυτεύματα πέους, ομοφυλοφιλία, ζευγάρια του ιδίου φύλου που μεγαλώνουν παιδιά και παιδεραστία των ιερέων, έφερε στο δημόσιο τηλεοπτικό βήμα όλα αυτά τα αιχμηρά θέματα και έτσι η εκπομπή του έγινε διαβόητη. «Μερικές φορές υποπτεύεται κανείς ότι η ιδέα του Ντόναχιου για τον τέλειο καλεσμένο είναι ένα διαφυλετικό λεσβιακό ζευγάρι που απέκτησε παιδί με τεχνητή γονιμοποίηση», είχε γράψει το Newsweek. Δεν ήταν όλοι οι καλεσμένοι του διάσημοι. «Φέραμε στην εκπομπή έναν ανώνυμο γκέι άνδρα και οι άνθρωποι σταματούσαν το αυτοκίνητο για να τον ακούσουν. Τίποτα τέτοιο δεν είχε συμβεί ποτέ ξανά», είχε πει σε μια συνέντευξη.
Ο Ντόναχιου επίσης άρχισε να δίνει βάρος στο τι σκέφτονταν οι γυναίκες. Συνειδητοποίησε ότι το σε μεγάλο βαθμό γυναικείο κοινό ήταν αναπόσπαστο μέρος της επιτυχίας του και πολλά θέματά του επιλέχθηκαν για την απήχησή τους στις γυναίκες. Ηταν μέλος της Εθνικής Οργάνωσης για τις Γυναίκες και ένθερμος φεμινιστής.
Η κωμικογράφος Ερμα Μπόμπεκ είχε γράψει: «Είναι ο αντικαταστάτης κάθε συζύγου, για τον σύζυγο που δεν της μιλάει».
«Μεγαλώσαμε με το φεμινιστικό κίνημα, το καταναλωτικό κίνημα, το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, μεγαλώσαμε με το αντιπολεμικό κίνημα, με το περιβαλλοντικό κίνημα», σημείωσε σε μια συζήτηση το 2001. «Το τελευταίο μέρος του 20ού αιώνα, η εποχή που μπόρεσα να βγω εκεί δημόσια στην τηλεόραση και να παρουσιάσω τους ανθρώπους που είχαν τα περισσότερα να πουν για αυτά τα πολύ επιτακτικά ζητήματα, είχε το όνομά μου». Οταν η Οπρα Γουίνφρεϊ ξεκίνησε το δικό της τηλεοπτικό σόου, το 1985, της πήρε μόνο δύο χρόνια για να τον εκθρονίσει.
Αφού έκλεισε τα 60 έχοντας λάβει 11 βραβεία ΕΜΜΥ (έμελλε έως τον θάνατό του να πάρει συνολικά 20) παραιτήθηκε το 1996 και η Οπρα Γούινφρεϊ δήλωσε τα εξής: «Θέλω να σε ευχαριστήσω που άνοιξες την πόρτα τόσο διάπλατα, αρκετά φαρδιά για να μπορέσω να περάσω», τόνισε. «Αν δεν υπήρχε ένας Φιλ Ντόνιαχιου, δεν πιστεύω ότι θα μπορούσε να υπήρχε μια Οπρα». Τον Μάιο, ήταν μεταξύ εκείνων που τιμήθηκαν με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας. «Τι σε έκανε να γίνεις τόσο ανοιχτόμυαλη;» ρώτησε μια φορά μια ακροάτριά του. «Παρακολουθούσα τις εκπομπές του!» απάντησε εκείνη…
