REUTERS, A.P.
Ακούστε το άρθρο
Αν και δεν προκάλεσαν καμία έκπληξη, οι εκλογές της Κυριακής στα ανατολικά κρατίδια της Θουριγγίας και της Σαξονίας έφεραν πολιτικό σεισμό στη Γερμανία. Επιβεβαιώνοντας τις δημοσκοπήσεις, το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) σημείωσε μεγάλη αύξηση, κατακτώντας περίπου το ένα τρίτο των ψήφων. Κι αν στη Σαξονία το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα CDU κατάφερε να υπερισχύσει οριακά της Ακροδεξιάς (με 31,9% έναντι 30,6%), η Θουριγγία έγινε το πρώτο γερμανικό κρατίδιο όπου ένα ακροδεξιό κόμμα αναδείχθηκε η ισχυρότερη δύναμη (με 32,8% και μεγάλη διαφορά από το δεύτερο κόμμα) μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τον ιστορικό, με την αρνητική έννοια, χαρακτήρα των προχθεσινών εκλογών ενισχύει το γεγονός ότι η Θουριγγία ήταν το πρώτο γερμανικό κρατίδιο όπου το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ, NSDAP, είχε συμμετάσχει σε τοπική κυβέρνηση, μετά τις εκλογές του 1929. Βεβαίως η ξενοφοβική AfD έχει πάρει αποστάσεις από τους ναζί και διακηρύσσει την πίστη της στις δημοκρατικές αρχές. Ωστόσο, ο τοπικός αρχηγός της στη Θουριγγία, Μπγερν Χέκε, έχει καταδικαστεί από τη Δικαιοσύνη δύο φορές για ανοιχτά φασιστική προπαγάνδα – επέμενε να φωνάζει σε δημόσιες συγκεντρώσεις το διαβόητο σύνθημα «Ολα για τη Γερμανία» (Alles für Deutscheland), που έλκει την καταγωγή του από τα τάγματα εφόδου του Χίτλερ.
Τα εκλογικά αποτελέσματα υπήρξαν συντριπτικά για τον τρικομματικό κυβερνητικό συνασπισμό του σοσιαλδημοκράτη καγκελαρίου Ολαφ Σολτς. Το άθροισμα των τριών εταίρων περιορίστηκε σε 15,3% στη Σαξονία και καταβαραθρώθηκε στο 10,3% στη Θουριγγία. Στη δεύτερη περίπτωση, οι Πράσινοι δεν κατάφεραν να πιάσουν το όριο του 5% και έμειναν εκτός τοπικής Βουλής. Ακόμη δραματικότερη ήταν η συρρίκνωση των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP), που δεν θα εκπροσωπούνται πλέον σε κανένα από τα δύο κρατίδια.
Θέμα επιβίωσης
Υπό την επίδραση της εκλογικής συντριβής, ο τοπικός εκπρόσωπος του FDP στη Θουριγγία, Τόμας Κέμεριχ, ζήτησε να αποχωρήσει το κόμμα του από τον κυβερνητικό συνασπισμό, κάτι που θα βύθιζε σε ανοιχτή πολιτική κρίση τη χώρα, φέρνοντας επί τάπητος την προοπτική πρόωρων εκλογών. Βέβαια, ο αρχηγός του κόμματος και ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ απέκλεισε κατηγορηματικά αυτό το ενδεχόμενο. Σε κάθε περίπτωση, το προχθεσινό καταστροφικό αποτέλεσμα αναμένεται να εντείνει τις ήδη σοβαρές αντιθέσεις στις γραμμές του κυβερνητικού συνασπισμού, καθώς καθένας από τους τρεις εταίρους θα προετοιμάζεται για μια πολύ σκληρή μάχη πολιτικής επιβίωσης ενόψει των ομοσπονδιακών εκλογών, οι οποίες, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα διεξαχθούν τον Σεπτέμβριο του 2025. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις εμφανίζουν το CDU μεταξύ 31% και 34% σε εθνική κλίμακα, με προβάδισμα περίπου 12 μονάδων έναντι της AfD και 15 μονάδων έναντι του SPD.
Ο δεύτερος μεγάλος κερδισμένος των προχθεσινών εκλογών ήταν το νεοπαγές κόμμα BSW (Λογική και Δικαιοσύνη) της Ζάρα Βάγκενκνεχτ. Εχοντας ιδρυθεί μόλις τον περασμένο Ιανουάριο από διάσπαση του αριστερού κόμματος Die Linke, το BSW έλαβε 15,8% στη Θουριγγία και 11,8% στη Σαξονία, με ένα ιδιόμορφο κράμα ριζοσπαστικά αριστερών θέσεων στην οικονομία και συντηρητικών τοποθετήσεων σε ζητήματα όπως η μετανάστευση και η ασφάλεια. Ως προς το δεύτερο σκέλος εκμεταλλεύτηκε, όπως και η AfD, το σοκ από την πρόσφατη φονική επίθεση Σύρου πρόσφυγα με μαχαίρι στην πόλη Ζόλινγκεν, όπου σκοτώθηκαν τρεις άνθρωποι.
Ενα δεύτερο σημείο σύγκλισης του μαχητικά αντιφασιστικού BSW με την AfD είναι η εναντίωση στο ΝΑΤΟ και ειδικά στη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία. Αν αθροίσει κανείς τα δύο κόμματα και περιλάβει και το Die Linke, τότε τα κόμματα που πιέζουν για τερματισμό του εξοπλισμού του Κιέβου και για επαναπροσέγγιση με τη Μόσχα φτάνουν το 47% στη Σαξονία και το 62% στη Θουριγγία.
Είναι γεγονός ότι το ανατολικό κομμάτι της Γερμανίας πάντα είχε διαφορετική πολιτική συμπεριφορά από το δυτικό και ότι τα δύο κρατίδια δεν αντιπροσωπεύουν παρά το 7% του συνολικού πληθυσμού. Ωστόσο, η σημασία των προχθεσινών εκλογών δεν μπορεί να υποτιμηθεί, ακόμη περισσότερο που η AfD είχε ήδη συγκεντρώσει κοντά στο 16% στις πρόσφατες ευρωεκλογές, όπου κατέλαβε τη δεύτερη θέση.
Σε χθεσινές του δηλώσεις ο Ολαφ Σολτς χαρακτήρισε «πικρό και ανησυχητικό» το εκλογικό αποτέλεσμα και κάλεσε «όλα τα δημοκρατικά κόμματα να σχηματίσουν δημοκρατικές κυβερνήσεις χωρίς εξτρεμιστές της άκρας Δεξιάς». Θεωρείται δεδομένο ότι η AfD θα μείνει εκτός τοπικών κυβερνήσεων, αλλά θα διαθέτει ισχυρές κοινοβουλευτικές ομάδες, που θα μπορούν να ασκούν βέτο σε ζητήματα όπως η αναθεώρηση του συντάγματος και η επιλογή δικαστών. Ρόλο-«κλειδί» αναλαμβάνει εκ των πραγμάτων το BSW, αφού χωρίς τη στήριξή του θα είναι αδύνατος ο σχηματισμός κυβέρνησης, τουλάχιστον στη Θουριγγία. Η Ζάρα Βάγκενκνεχτ δεν απέρριψε το ενδεχόμενο κυβερνητικής συνεργασίας με το CDU, αν και κατέστησε σαφές ότι θα θέσει σκληρούς όρους σχετικά με το Ουκρανικό και με την τοποθέτηση αμερικανικών πυραύλων σε γερμανικό έδαφος.
