Οι γερμανικές εκλογές σε Θουριγγία και Σαξονία επιβεβαίωσαν τις δημοσκοπήσεις και τους χειρότερους φόβους μας. Η σαρωτική νίκη του ακροδεξιού κόμματος AfD στη Θουριγγία και η δεύτερη θέση που έλαβε στη Σαξονία, σε απόσταση αναπνοής από το CDU, ήταν μεν αναμενόμενες, παραμένουν όμως σοκαριστικές. Μπορεί ακροδεξιά κόμματα σε Γαλλία, Ιταλία, Ελβετία, Ολλανδία, Αυστρία να λαμβάνουν παρόμοια επίπεδα υποστήριξης, το ότι όμως πρόκειται για την πρώτη νίκη ακροδεξιού κόμματος στη Γερμανία μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έχει ισχυρό συμβολικό φορτίο. Είναι, δε, ακόμα πιο ανησυχητικό το γεγονός ότι το συγκεκριμένο κόμμα στα δύο αυτά κρατίδια βρίσκεται υπό επιτήρηση, αφότου η αρμόδια γερμανική αρχή για την προστασία του Συντάγματος ανακοίνωσε ότι οι περιφερειακές οργανώσεις του είναι εξτρεμιστικές.
Δύο ακόμα στοιχεία κάνουν το αποτέλεσμα της εκλογής εξαιρετικά σημαντικό. Αφενός οι κακές εκλογικές επιδόσεις των Σοσιαλδημοκρατών, των Πρασίνων και των Φιλελευθέρων, που όμως ιστορικά λάμβαναν χαμηλά ποσοστά στις περιοχές. Μολαταύτα, η πτώση της εμπιστοσύνης στα κατεστημένα κόμματα, όπως και στα μίντια και στη λειτουργία της δημοκρατίας, στην ανατολική Γερμανία είναι πλέον πολύ μεγάλη. Αφετέρου η εκλογική εξαέρωση του αριστερού Die Linke, με ιστορικά προπύργια στην ανατολική Γερμανία, με αποκορύφωμα τη μη εκπροσώπηση του κόμματος στο κοινοβούλιο της Σαξονίας. Οι απότομες και σαρωτικές εκλογικές μετατοπίσεις χρήζουν μελέτης. Αυτό που για την ώρα είναι εμφανές είναι η δυναμική του νέου κόμματος της Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), που ιδρύθηκε μετά την αποχώρησή της από το Die Linke. Συνδυάζοντας αντιμεταναστευτικές θέσεις με αριστερές πολιτικές στην οικονομία, το BSW κέρδισε 15 έδρες και στα δύο κρατίδια με την πρώτη κάθοδό του στις εκλογές. Η αντίθετη δυναμική στις πορείες των Die Linke και BSW πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα της δυναμικής της AfD, με την οποία το BSW, εκτός από τον περιορισμό της μετανάστευσης, μοιράζεται και την εναντίωση της ευρωπαϊκής και νατοϊκής στήριξης της Ουκρανίας. Η ανασφάλεια που δημιουργεί ο πόλεμος στους πολίτες της ανατολικής Γερμανίας είναι μεγαλύτερη από ό,τι στης δυτικής, ενισχύοντας ένα μείγμα από ανασφάλειες που χρόνια σωρεύονται στα ανατολικά, δημιουργώντας ρήγμα πλέον και πολιτικό, που σε μεγάλο βαθμό ακολουθεί τα εσωτερικά σύνορα της χώρας πριν από την ενοποίηση.
Αναμφίβολα, το ερώτημα που εγείρεται μετά την αποστιγματοποίηση της ακροδεξιάς ψήφου στην ανατολική Γερμανία είναι εάν θα συμπαρασύρει συν τω χρόνω και την υγειονομική ζώνη των κομμάτων, καθώς η κυριαρχία της AfD και η δυναμική του BSW θα δυσχεράνουν τον σχηματισμό κυβερνήσεων από τα mainstream κόμματα, αλλά και το προγραμματικό τους έργο. Σε τοπικό επίπεδο από το 2019 έως το 2023 τα κατεστημένα κόμματα έχουν συγκλίνει ήδη σε κοινές αποφάσεις με την AfD, γεγονός που αποτελεί όπλο στη φαρέτρα της για διεύρυνση των συνεργασιών σε υψηλότερο επίπεδο.
* Η κ. Λαμπρινή Ρόρη είναι επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικής Ανάλυσης στο ΕΚΠΑ.
