«Οποιος καταχράται τη φιλοξενία μας ή το αγαθό του δικαιώματος ασύλου, δεν μπορεί να έχει καμία αξίωση να το επικαλείται», υπογραμμίζει ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, σε γραπτή συνέντευξή του στην «Κ», αναφερόμενος στην πρόσφατη πολύνεκρη επίθεση στο Ζόλινγκεν και στις κυβερνητικές προσπάθειες του Βερολίνου για επίσπευση των απελάσεων όσων δεν έχουν εξασφαλίσει άσυλο στη χώρα προκειμένου να ανακοπεί η επέλαση της ακροδεξιάς AfD.
«Η Τουρκία πρέπει να λάβει υπόψη τις συμμαχικές της υποχρεώσεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ αλλά και στα κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα», επισημαίνει εμφατικά ο Χάμπεκ, ο οποίος βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη για τη ΔΕΘ, της οποίας τιμώμενη χώρα είναι η Γερμανία. Κληθείς επίσης να σχολιάσει το σημερινό επίπεδο των ελληνογερμανικών σχέσεων πιστεύει πως «το σημαντικό είναι να μιλάμε “ο ένας με τον άλλο” και όχι “ο ένας για τον άλλο”».
– Hρθατε στη Θεσσαλονίκη «για να αναβαθμίσετε την ελληνογερμανική συνεργασία σε νέο επίπεδο», όπως χαρακτηριστικά εξήγησε ο Γερμανός πρέσβης στην Αθήνα, Αντρέας Κιντλ. Τι σημαίνει αυτό ακριβώς; Μπορείτε να μας δώσετε κάποια παραδείγματα; Και ποιο είναι το σημαντικότερο εμπόδιο για αυτήν τη συνεργασία;
– Οι δύο χώρες μας συνεργάζονται ήδη σε ένα ευρύ φάσμα τομέων αλλά και σε τομείς του μέλλοντος. Ετσι, ακολουθούμε από κοινού πολύ φιλόδοξους κλιματικούς στόχους. Σε επίπεδο Ε.Ε. είμαστε σθεναρά υπέρ της γρήγορης ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μεταξύ άλλων μαζί με άλλα έντεκα κράτη-μέλη της Ε.Ε. στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Friends of Renewables». Η Ελλάδα παρουσιάζει μεγάλες δυνατότητες στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας, όπως την κλιματική αλλαγή, μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε μόνο από κοινού. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να γίνει μακροπρόθεσμα εξαγωγέας πράσινης ενέργειας. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό για εμάς να συνεχίσουμε τον εποικοδομητικό διάλογο με την Ελλάδα και να εντείνουμε τη συνεργασία μας στον τομέα του κλίματος και της ενέργειας. Διότι η συνεργασία στον τομέα των τεχνολογιών για το κλίμα και την ενέργεια δεν συμβάλλει μόνο σημαντικά στην επίτευξη των στόχων που έχει θέσει η Ε.Ε. και, συνεπώς, στην αποτροπή της επιδείνωσης της κλιματικής κρίσης και των παράπλευρων συνεπειών της, αλλά προσφέρει και οικονομικές ευκαιρίες.
H Ελλάδα και η Γερμανία συνδέονται με ισχυρές εμπορικές σχέσεις, οι οποίες ολοένα και αναπτύσσονται. Απόδειξη των καλών οικονομικών σχέσεων αποτελεί το γεγονός ότι η Γερμανία θα συμμετάσχει φέτος για πρώτη φορά ως τιμωμένη χώρα στην 88η Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης. Το μεγάλο ενδιαφέρον των 132 συμμετεχουσών γερμανικών επιχειρήσεων συνοδεύεται από την προσδοκία σύναψης νέων επαφών, συνεργασιών καθώς και την προοπτική νέων επιχειρηματικών ευκαιριών. Ολα αυτά συμβάλλουν σημαντικά στη σύσφιγξη των διμερών μας σχέσεων και στην ενίσχυση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας.
– Οι Ελληνες παρακολουθούν τον κίνδυνο να διολισθήσει η Γερμανία σε ύφεση με μια δόση χαιρεκακίας. Πιστεύετε πως οι διμερείς εντάσεις που κορυφώθηκαν στην κρίση έχουν παρέλθει ή όχι; Θα μπορούσαν τα απομνημονεύματα της Αγκελα Μέρκελ που κυκλοφορούν τον Νοέμβριο να ανοίξουν εκ νέου τις παλιές πληγές;
– Η Ελλάδα κατέβαλε τα τελευταία χρόνια μεγάλες προσπάθειες, προκειμένου να δημιουργήσει ένα ελκυστικό επενδυτικό περιβάλλον. Για τον σκοπό αυτό ψηφίστηκαν εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες μεταξύ άλλων αποσκοπούν στην επίσπευση και την απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης και των ψηφιακών υπηρεσιών στον τομέα της διοίκησης. Σύμφωνα με μία δημοσκόπηση της εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών Ernst & Young, η οποία διεξήχθη μεταξύ 250 ξένων και ελληνικών επιχειρήσεων, το 80% των ερωτηθέντων αξιολόγησαν ως επιτυχείς τις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να αυξήσει την ελκυστικότητα της χώρας σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις. Και ειδικά οι γερμανικές επιχειρήσεις συγκαταλέγονται εδώ και πολλά χρόνια μεταξύ των μεγαλύτερων ξένων επενδυτών στην Ελλάδα, ιδίως στους τομείς της ενέργειας, των νέων τεχνολογιών επικοινωνίας και των υπηρεσιών διακίνησης εμπορευμάτων. Επιπλέον, έχουν δημιουργηθεί επιτυχημένες κοινοπραξίες (Joint Ventures) μεταξύ ελληνικών και γερμανικών επιχειρήσεων. Και οι δύο πλευρές επωφελούνται από αυτές τις καλές οικονομικές σχέσεις. Ωστόσο, οι δεσμοί μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας εκτείνονται και πέρα από τις οικονομικές επαφές. Τις συναντάμε με πολύ διαφορετικούς τρόπους στην πολιτική, την οικονομία αλλά και την ιδιωτική ζωή. Η συμμετοχή της Γερμανίας ως τιμώμενης χώρας στη φετινή Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης αποτελεί μια ξεκάθαρη και ζωντανή έκφραση αυτού του γεγονότος και ταυτόχρονα μια εξαιρετική ευκαιρία να έρθουν οι δύο χώρες μας ακόμη πιο κοντά. Διατηρούμε, επίσης, εξαιρετικές επαφές σε κυβερνητικό επίπεδο, όπως φάνηκε στις ετήσιες ελληνογερμανικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο υφυπουργών, οι οποίες τελευταία φορά πραγματοποιήθηκαν τον Μάιο στην Αθήνα.
– Η Τουρκία πρόσθεσε πρόσφατα στον στόλο της το πρώτο γερμανικό υποβρύχιο παρόλο που οι Πράσινοι ήταν ανέκαθεν της άποψης ότι τα υποβρύχια δεν θα έπρεπε να παραδοθούν στην Τουρκία. Η ρητορική της «Γαλάζιας Πατρίδας» όμως δεν έχει αλλάξει. Πρόκειται λοιπόν για τη συνήθη Ρεαλπολιτίκ των Πράσινων την οποία υιοθετούν όταν έρχονται στην εξουσία; Θα μπορούσαμε μελλοντικά να δούμε μια αλλαγή της γερμανικής θέσης και στον τομέα των Eurofighter προς την Τουρκία;
– Πρόκειται για αποφάσεις, οι οποίες λαμβάνονται από το σύνολο της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης. Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση ενεργεί από την άποψη αυτή με αίσθημα ευθύνης, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην Τουρκία και στην ευρύτερη περιοχή και, ιδίως, την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση τις λαμβάνει υπόψη στην πολιτική της για τις εξαγωγές όπλων, όπως λαμβάνει υπόψη της και τις συμφωνίες με τους Ευρωπαίους εταίρους της. Συγχρόνως, η Τουρκία είναι ένα σημαντικό μέλος του ΝΑΤΟ. Ιδιαίτερα σε αυτή τη δύσκολη γεωπολιτική συγκυρία, η Τουρκία πρέπει να λάβει υπόψη τις συμμαχικές της υποχρεώσεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ αλλά και στα κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα.
Η Τουρκία πρέπει να λάβει υπόψη τις συμμαχικές της υποχρεώσεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ αλλά και στα κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα.
– Οταν ακόμη βρίσκονταν στην αντιπολίτευση οι Πράσινοι ήσασταν υπέρ της υποδοχής παιδιών μεταναστών. Εχετε την ίδια γνώμη μετά την επίθεση στο Ζόλινγκεν; Πώς μπορεί η χώρα σας να αντιμετωπίσει τον φόβο των ψηφοφόρων της AfD;
– Η συντριπτική πλειονότητα των προσφύγων που ζουν στη χώρα μας είναι γείτονές μας. Τα παιδιά τους είναι φίλοι των παιδιών μας. Ωστόσο, ένα πράγμα είναι σαφές: όποιος καταχράται τη φιλοξενία μας ή το αγαθό του δικαιώματος ασύλου, δεν μπορεί να έχει καμία αξίωση να το επικαλείται. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για ανθρώπους, για τους οποίους γνωρίζουμε ότι έχουν ροπή προς τη βία. Ειδικά αυτοί δεν επιτρέπεται να έρχονται στη Γερμανία ή στην Ευρώπη και να λαμβάνουν άδεια διαμονής. Εάν βρίσκονται ήδη εδώ, θα πρέπει να οδηγούνται πίσω στη χώρα τους κατά προτεραιότητα και όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Θα πρέπει να δώσουμε απόλυτη προτεραιότητα στην προστασία των πολιτών μας, των ανθρώπων που ζουν σε αυτή τη χώρα. Σε αυτούς συγκαταλέγονται, ωστόσο, και όσοι έχουν βρει εδώ μία νέα πατρίδα και ανήκουν ίσως στη δεύτερη ή τρίτη γενιά, καθώς κι εκείνοι φοβούνται ότι μπορεί να πέσουν θύματα ενός ισλαμιστικού χτυπήματος, κι εκείνοι φοβούνται τον ρατσισμό.
Η Κατοχή, η οικονομική κρίση και το μέλλον
– Οι Πράσινοι είχαν ζητήσει από την προηγούμενη κυβέρνηση το 2021 μια κίνηση καλής θελήσεως προς την ελληνική πλευρά στο πλαίσιο μιας νέας πρωτοβουλίας για τη διαμόρφωση μιας κουλτούρας μνήμης. Είχαν δηλαδή διατυπώσει συγκεκριμένες προτάσεις για να ξεκινήσει μια νέα διαχείριση των διεκδικήσεων για επανορθώσεις. Πού βρισκόμαστε σήμερα;
– Τον Οκτώβριο αυτού του έτους θα μνημονεύσουμε το τέλος της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα πριν από 80 χρόνια. Στο διάστημα 1941-1944 τα γερμανικά στρατεύματα υπέβαλαν τον κόσμο στην Ελλάδα σε απερίγραπτα δεινά επιφέροντας πείνα, θάνατο, καταστροφή και όλεθρο στη χώρα. Αυτή η εποχή έχει αφήσει, φυσικά, ανεξίτηλα σημάδια στην ελληνική κοινωνία και πολιτική. Και η κρίση της Ευρωζώνης, που απαίτησε από τις Ελληνίδες και τους Ελληνες τόσες θυσίες κοινωνικά και οικονομικά τα τελευταία χρόνια, έφερε πάλι στην επιφάνεια τα σημάδια αυτά. Η ιστορία, και προπαντός η βίαιη ιστορία, παραμένει χαραγμένη στην ψυχή των ανθρώπων για ολόκληρες γενιές και θα πρέπει να έχουμε πάντοτε την επίγνωση του πόσο εύθραυστη είναι η συμφιλίωση. Γι’ αυτό και είναι τόσο σημαντική η δημιουργία νέων, φιλικών και παραγωγικών δεσμών, που μπορούν να δημιουργήσουν νέες και πιο θετικές εμπειρίες. Σε αυτό συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό και οι οικονομικές σχέσεις, όπως αυτές που δημιουργούνται στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης. Το σημαντικό είναι να μιλάμε «ο ένας με τον άλλο» και όχι «ο ένας για τον άλλο».
– Ποια είναι η προσωπική σας σχέση με την Ελλάδα και πώς διαμορφώθηκε; Μέσα από επισκέψεις στα νησιά, τη φιλοσοφία, το φαγητό, τη μουσική;
– Η Ελλάδα είναι μία χώρα με τόσο εντυπωσιακή ιστορία ως «λίκνο της δημοκρατίας» αλλά και με την πορεία της στις επιστήμες, τον πολιτισμό και τη φιλοσοφία. Ολα αυτά, προσωπικά, τα συνδέω με την Ελλάδα. Ως αντικαγκελάριος και υπουργός είναι η πρώτη μου επίσκεψη στη χώρα. Χαίρομαι, επομένως, που με αφορμή τα εγκαίνια της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης έχω την ευκαιρία για συνομιλίες με εκπροσώπους της κυβέρνησης, και ειδικά με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τους ομολόγους μου υπουργούς κ. Θεοδωρικάκο και κ. Σκυλακάκη καθώς και με τον υπουργό Εξωτερικών κ. Γεραπετρίτη. Η Γερμανία και η Ελλάδα είναι σημαντικοί εταίροι με στενή σύνδεση τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και ως κράτη-μέλη της Ε.Ε. Επιθυμούμε να ενδυναμώσουμε περαιτέρω την εταιρική μας σχέση με την Ελλάδα, κι αυτό μέσω διαφόρων συνεργασιών.
