Πριν από περίπου 150 χρόνια, Σουηδοί ερευνητές ξέθαψαν δεκάδες ανθρώπινα κρανία και άλλα υπολείμματα από νεκροταφεία σε όλη τη Φινλανδία και τα μετέφεραν στη Σουηδία ώστε να μελετήσουν τα φυλετικά τους χαρακτηριστικά ως μέρος μιας προσπάθειας να κατανοήσουν πώς είχε κατοικηθεί η σκανδιναβική χερσόνησος.
Χτες Κυριακή, 42 από αυτά τα κρανία επιστράφηκαν και ενταφιάστηκαν ξανά στο Πάλκανε, μια μικρή κοινότητα στη Φινλανδία περίπου 130 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πρωτεύουσας Ελσίνκι.
«Είναι δικοί μας άνθρωποι, ακόμα κι αν έζησαν πριν από εκατοντάδες χρόνια», είπε σε συνέντευξή της η Παουλίινα Πίκα, μια τοπική αξιωματούχος. «Τους αξίζει, τώρα, να επιστρέψουν εδώ. Δικαιούνται να αναπαυθούν».
Τα κρανία ελήφθησαν το καλοκαίρι του 1873 από τρεις ερευνητές που εργάζονταν στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα, ένα ιατρικό πανεπιστήμιο στη Σουηδία. Για δεκαετίες μέχρι το 2015, ανθρώπινα λείψανα που είχαν ληφθεί από ερευνητές στεγάζονταν σε διάφορα σουηδικά ιδρύματα προτού επιστραφούν στην Καρολίνσκα.
Εκτοτε, το πανεπιστήμιο ερεύνησε την προέλευση ορισμένων από τα λείψανα και πλέον τα επαναπατρίζει.
Τα περισσότερα από τα κρανία που επιστράφηκαν στο Πάλκανε πιθανότατα θάφτηκαν μεταξύ του 1500 και του 1800, δήλωσε η Ούλα Μόιλανεν, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τουρκού. Ομως η ταυτότητά τους παραμένει άγνωστη και ελπίζει να αναλύσει δείγματα DNA που είχε πάρει από τα κρανία για να μάθει περισσότερα για αυτά.
Οι Σουηδοί ερευνητές που άνοιξαν τότε τους τάφους είχαν την απορία αν οι Φινλανδοί ήταν διαφορετική φυλή από τους Σουηδούς, σημειώνοντας ότι η φινλανδική γλώσσα σχετίζεται πιο στενά με τα εσθονικά και τα ουγγρικά παρά με τα σουηδικά, και πίστευαν ότι η εξέταση των κρανίων θα απαντούσε στις ερωτήσεις τους.
Για πολλούς ανθρώπους στη Φινλανδία, αυτές οι ερωτήσεις σχετικά με το αν είναι διαφορετική φυλή έμοιαζαν πολύ με προσπάθεια να αποδείξουν ότι ήταν κατώτεροι από τους υπόλοιπους Σκανδιναβούς.
Το 2019, το Ινστιτούτο Καρολίνσκα ζήτησε «ανεπιφύλακτα» συγγνώμη για τις εκταφές τάφων το 1873, οι οποίες διεξήχθησαν από τον Γκούσταφ Ρέτζιους, πρωτοπόρο στον τομέα της «φυλετικής επιστήμης», και τους συναδέλφους του. Μια ομάδα ακτιβιστών είχε ζητήσει τον επαναπατρισμό ένα χρόνο νωρίτερα.
Σήμερα, είπε το ινστιτούτο, οι μέθοδοι εκταφής θα ήταν «ανήθικες ή παράνομες».
