Να συνεχίσεις τον πόλεμο διακινδυνεύοντας τις ζωές των ομήρων; Ή να τον σταματήσεις για να τους ελευθερώσεις; Η κυβέρνηση Νετανιάχου επιλέγει σαφώς το πρώτο και σχεδόν 500.000 διαδηλωτές κατέβηκαν πρόσφατα στους δρόμους σε μια από τις πολυπληθέστερες κινητοποιήσεις των τελευταίων 40 ετών. Αντιπροσωπεύουν όμως την κοινή γνώμη στο Ισραήλ;
Το γεγονός ότι η μαζική διαδήλωση με αφορμή τη δολοφονία 6 Ισραηλινών ομήρων από τους Παλαιστίνιους εξτρεμιστές προκάλεσε αίσθηση με το εύρος της, οφείλεται ακριβώς στην παραδοχή ότι η ισραηλινή κοινωνία είναι από τη θέση της ιδιαίτερα μιλιταριστική. Διαχρονικά, τάσσεται αναφανδόν στο πλευρό του στρατού σε καιρούς πολέμου, υπό την απειλή του ισλαμικού φονταμενταλισμού. Εξ ου και η κινητοποίηση δεν ανέδειξε κάποια μορφή ηθικών ενδοιασμών για τον πόλεμο αυτόν καθαυτόν. Δεν βασίστηκε σε ακτιβιστικές τοποθετήσεις, για παράδειγμα, περί «γενοκτονίας στη Γάζα» ή «συμφιλίωσης με τους Παλαιστινίους». Αντιθέτως, είχε χαρακτήρα στενά πρακτικό και αφορούσε την απελευθέρωση των ομήρων, τελεία και παύλα.
Οταν οι έρευνες στο Ισραήλ επί της ουσίας ρωτούν την κοινή γνώμη «Να απελευθερωθούν οι όμηροι;», η απάντηση είναι ασφαλώς «ναι». Οταν όμως τη ρωτούν «Να εγκαταλείψει ο στρατός τη Γάζα;», η αντίδραση είναι «όχι». Το ερώτημα «Να απομακρυνθούν οριστικά οι ισραηλινές δυνάμεις από τη Γάζα για να απελευθερωθούν οι όμηροι;» παραμένει σύνθετο. Σημειωτέον, η Χαμάς συνδέει αυστηρά την παύση της ομηρίας με μόνιμη κατάπαυση του πυρός, πλήρη απόσυρση του IDF –ακόμη και από τον περιβόητο «Διάδρομο της Φιλαδέλφειας»– και απελευθέρωση των Παλαιστίνιων φυλακισμένων που έχουν συντελέσει στα πλήγματα κατά του Ισραήλ. Υπενθυμίζεται ότι στην τελευταία έρευνα του Pew Research Center (Μάιος 2024), το 39% των Ισραηλινών απαντούσε ότι ήταν σωστή η στρατιωτική απάντηση εναντίον της Χαμάς. Μάλιστα, το 34% θεωρούσε ότι δεν είχε προχωρήσει αρκετά. Μόλις το 19% απαντούσε ότι ο ισραηλινός στρατός το είχε παρακάνει.
Στήριξη του πολέμου
Παρά τις διαφωνίες και επιφυλάξεις της, η ισραηλινή κοινωνία σε γενικές γραμμές στηρίζει τον πόλεμο. Η ηχηρή εκδήλωση διαμαρτυρίας από μισό εκατομμύριο Ισραηλινούς καταγράφεται παράλληλα με τοποθετήσεις που αφορούν ακόμη και την αντίθεση στην ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα για να ασκηθεί εξοντωτική πίεση στη Χαμάς. Ευρέως διαδεδομένη είναι εξάλλου η άποψη στο Ισραήλ ότι ο IDF θα πρέπει να χτυπήσει σκληρά τη Χεζμπολάχ και τον Λίβανο. Και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η υποστήριξη στη λύση των δύο κρατών μέσα από την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους έχει πέσει σε ιστορικό χαμηλό· μειώθηκε στο 40% στο σύνολο και στο 30% στους εβραίους Ισραηλινούς. Τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου συσπείρωσαν και κατέστησαν πιο σκληροπυρηνική την κοινή γνώμη στο Ισραήλ, μέρος της οποίας θεωρεί ότι η χώρα δεν θα πρέπει να επιδείξει αδυναμία στην απαγωγή ομήρων από τη Χαμάς εξυπηρετώντας τελικά τον σκοπό των εξτρεμιστών· ορισμένοι πιστεύουν όντως στο σενάριο παράδοσης της Χαμάς μπροστά στην παρατεταμένη στρατιωτική πίεση.
Στο μεταξύ, κόντρα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα, το κόμμα του Νετανιάχου δείχνει ικανό να ανακτήσει τις απώλειες στην εκλογική επιρροή του. Στους πρώτους μήνες της επιχείρησης στη Γάζα, παραδόξως για καιρό πολέμου, το Λικούντ έχασε σχεδόν το 50% της υποστήριξης, καθώς θεωρήθηκε επιχειρησιακά υπεύθυνο για την τραγωδία της 7ης Οκτωβρίου. Ωστόσο, από τον Απρίλιο και μετά –όταν οι ισραηλινές δυνάμεις δολοφόνησαν τον υψηλόβαθμο διοικητή του Ιράν στη Δαμασκό και η Τεχεράνη απάντησε με την επίθεση στο Ισραήλ– τα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος άρχισαν να ανακάμπτουν. Ακολούθησε τους επόμενους μήνες μια σειρά δημοσκοπήσεων που δείχνουν ότι το κόμμα του Νετανιάχου θα κέρδιζε τις περισσότερες ψήφους αν διεξάγονταν πλέον εκλογές. Ο ίδιος μάλιστα ανήλθε ξανά στην κορυφή στις κατά μέτωπο μετρήσεις με τον επικεφαλής της αντιπολίτευσης Μπένι Γκαντζ. Ουσιαστικά, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός φαίνεται να επιστρέφει περίπου στο σημείο όπου βρισκόταν πριν από τον πόλεμο, γεγονός στο οποίο εκτιμάται ότι συντελεί ως απειλή η αυξημένη δραστηριότητα της Χεζμπολάχ, σε συνδυασμό με τις ευθείες προειδοποιήσεις της Τεχεράνης· δεδομένα τα οποία ενισχύουν την αντίληψη της κοινής γνώμης στο Ισραήλ ότι η χώρα είναι περικυκλωμένη από εχθρούς.
Σε κάθε περίπτωση, η πρόσφατη δυναμική κινητοποίηση φαίνεται πως είχε και μία άλλη στόχευση. Κατέδειξε παράλληλα την υποψία των διαδηλωτών ότι ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου από την πλευρά του καταλήγει στις εκάστοτε επιχειρησιακές επιλογές μόνο και μόνο για να διατηρηθεί στην εξουσία με κίνητρο την πολιτική του επιβίωση. Το στοιχείο αυτό προκαλεί με τη σειρά του ανασφάλεια στην κοινή γνώμη, η οποία ανησυχεί όλο και περισσότερο ότι ο αρχικά υπαρξιακός αυτός πόλεμος ενδεχομένως θα απειλήσει ο ίδιος την ύπαρξη του ισραηλινού λαού.
Για την ώρα, και μόνο εκ του αποτελέσματος, το Ισραήλ επιλέγει να πληρώσει το τίμημα των ομήρων, με στόχο την «απόλυτη νίκη» απέναντι στον εχθρό. Σημειωτέον, στις θηριωδίες της 7ης Οκτωβρίου, οι Παλαιστίνιοι φονταμενταλιστές απήγαγαν από το Ισραήλ 250 άμαχους πολίτες, ανάμεσα στους οποίους και αλλοδαποί που είχαν επισκεφθεί τη χώρα. Από αυτούς, 117 έχουν απελευθερωθεί και περίπου 70 παραμένουν ζωντανοί στα χέρια της Χαμάς. Οι υπόλοιποι εκτιμάται ότι δεν κατάφεραν να επιβιώσουν.
