Ενα ρομπότ μπήκε στον κατεστραμμένο αντιδραστήρα του πυρηνικού ηλεκτροπαραγωγικού εργοστασίου στη Φουκουσίμα, ξεκινώντας μία αποστολή δύο εβδομάδων και υψηλών προσδοκιών για την ανάκτηση, μικρού δείγματος ραδιενεργών συντριμμιών για πρώτη φορά μετά τον όλεθρο του Μαρτίου του 2011.
Το «ταξίδι» της ρομποτικής αυτής συσκευής στον αντιδραστήρα της Μονάδας 2 είναι ένα κρίσιμο αρχικό βήμα για το πώς θα διαχειριστούν το πρόβλημα οι αρμόδιες αρχές – ένα αίνιγμα για τον παροπλισμό του εργοστασίου και τη διαχείριση τεράστιων ποσοτήτων εξαιρετικά ραδιενεργών λιωμένων καυσίμων στους τρεις αντιδραστήρες που υπέστησαν ζημιές από τον ισχυρό σεισμό και το τσουνάμι.
Τα συντρίμμια έχουν τόσο υψηλό επίπεδο ακτινοβολίας που η TEPCO χρειάστηκε να αναπτύξει ειδικά ρομπότ ικανά να την αντέξουν ώστε να εκτελέσουν εργασίες στο εσωτερικό.
Οι εργασίες απορρύπανσης και διάλυσης της μονάδας αναμένεται να διαρκέσουν δεκαετίες, αν όχι και έναν αιώνα, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Τι είναι τα ραδιενεργά συντρίμμια
Το πυρηνικό καύσιμο στον πυρήνα του αντιδραστήρα έλιωσε μετά τον σεισμό των 9 Ρίχτερ και το τσουνάμι που τον διαδέχτηκε, καταστρέφοντας τα συστήματα ψύξης τους και προκαλώντας τη σοβαρότερη πυρηνική καταστροφή μετά το Τσερνόμπιλ.
Το λιωμένο καύσιμο που διέρρευσε από τους πυρήνες, αναμείχθηκε με άλλα υλικά του αντιδραστήρα, όπως ζιρκόνιο, ανοξείδωτο ατσάλι, ηλεκτρικά καλώδια, σπασμένες σχάρες και σκυρόδεμα γύρω από τη δομή στήριξης και στον πυθμένα των δοχείων πρωτογενούς συγκράτησης.
Η τήξη των αντιδραστήρων προκάλεσε την διασπορά του εξαιρετικά ραδιενεργού υλικού, που έμοιαζε με λάβα, προς όλες τις κατευθύνσεις, περιπλέκοντας σημαντικά τη διαδικασία καθαρισμού.
Σύμφωνα με τη διαχειρίστρια εταιρεία της πυρηνικής εγκατάστασης, TEPCO, μια εκτιμώμενη ποσότητα 880 τόνων λιωμένων ραδιανεργών συντριμιών παραμένει μέσα στους τρεις αντιδραστήρες, ποσότητα που άλλοι ειδικοί θεωρούν ως πολύ μεγαλύτερη.
Ποια είναι η αποστολή του ρομπότ
Οι ειδικοί θα χρησιμοποιήσουν πέντε σωλήνες μήκους 1,5 μέτρου συνδεδεμένους μεταξύ τους για να οδηγήσουν το ρομπότ μέσα από ένα σημείο εισόδου στο πρωτεύον δοχείο συγκράτησης του αντιδραστήρα της Μονάδας 2. Το ίδιο το ρομπότ μπορεί να εκτείνει το εύρος του περίπου 6 μέτρα. Με την είσοδό του στο εσωτερικό, οι χειριστές που βρίσκονται σε άλλο κτίριο των εγκαταστάσεων, θα το οδηγούν εξ αποστάσεως, λόγω της θανατηφόρα υψηλής ακτινοβολίας που εκπέμπεται από τα λιωμένα συντρίμμια.
Το μπροστινό μέρος του ρομπότ, εξοπλισμένο με λαβίδα, φως και κάμερα, θα κατεβεί με καλώδιο σε μια μάζα πυρηνικών αποβλήτων, αφαιρώντας και συλλέγοντας ένα μικροσκοπικό τμήμα (λιγότερα των τριών γραμμαρίων). Η μικρή ποσότητα έχει ως στόχο να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους από την ακτινοβολία.
Στη συνέχεια, το ρομπότ θα επιστρέψει στο σημείο εισόδου, μια διαδρομή «αλέ ρετούρ» που θα διαρκέσει περίπου δύο εβδομάδες.
Η αποστολή είναι τόσο χρονοβόρα καθώς το ρομπότ πρέπει να κάνει ελιγμούς χειρουργικής ακρίβειας ώστε να αποφύγει εμπόδια ή την πιθανότητα να κολλήσει κάπου – προσκόμματα που είχαν εμποδίσει προηγούμενες αποστολές.
Ο χρόνος εργασίας κάθε βάρδιας, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος ακτινοβολίας, είναι δύο ώρες. Ενώ στις βάρδιες θα αναλλάσσονται οκτώ εξαμελείς ομάδες, με καθεμία να παραμένει το πολύ περίπου 15 λεπτά στο κτίριο του αντιδραστήρα.
Πού αποσκοπεί η αποστολή
Η δειγματοληψία ραριενεργού αποβλήτου είναι «ένα σημαντικό πρώτο βήμα», σημειώνει ο Λέικ Μπάρετ, επικεφαλής της απορρύπανσης, το 1979, στον αμερικανικό πυρηνικό σταθμό Three Mile Island – που τώρα εργάζεται ως σύμβουλος της TEPCO για τον παροπλισμό της Φουκουσίμα.
Παρότι τα λιωμένα ραδιενεργά συντρίμμια διατηρούνται κρύα και σταθεροποιημένα, η «γήρανση» των αντιδραστήρων ενέχει δυνητικούς κινδύνους για την ασφάλεια και το λιωμένο καύσιμο πρέπει να απομακρυνθεί και να μεταφερθεί σε ασφαλέστερο μέρος για μακροχρόνια αποθήκευση το συντομότερο δυνατό, λένε οι ειδικοί.
Η μελέτη του δείγματος που θα ανακτήσει το ρομπότ, θα αξιοποιηθεί για την εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς την κατάσταση και την επικινδυνότητα στο εσωτερικό των αντιδραστήρων και στη συνέχεια την επιλογή του καλύτερου τρόπου για την απομάκρυνση των ραδιενεργών συντριμμιών, την αποθήκευση και την απόρριψή τους, σύμφωνα με την ιαπωνική Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας.
Το δείγμα θα φυλαχθεί σε ασφαλή δοχεία και θα αποσταλεί σε πολλαπλά εργαστήρια για λεπτομερέστερη ανάλυση. Εάν το επίπεδο ακτινοβολίας υπερβεί ένα καθορισμένο όριο, το ρομπότ θα μεταφέρει το δείγμα πίσω στον αντιδραστήρα.
«Είναι η αρχή μιας διαδικασίας. Έχουμε πολύ, πολύ δρόμο μπροστά μας. Ο στόχος είναι να απομακρυνθεί το εξαιρετικά ραδιενεργό υλικό, να τοποθετηθεί σε δοχεία και να αποθηκευτεί» εξηγεί ο Μπάρετ.
Σε αντίθεση με τη δειγματοληψία ενός μικρού τμήματος για ανάλυση, η διαδικασία ανάπτυξης και λειτουργίας ρομπότ που θα μπορούν να συλλέγουν μεγαλύτερα κομμάτια και να τα αποθηκεύουν σε δοχεία, αναμένεται να είναι απείρως δυσκολότερη ως πρόκληση.
Σημειώνεται πως υπάρχουν άλλοι δύο αντιδραστήρες κατεστραμμένοι – οι οποίοι βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση από τον Αντιδραστήρα 2.
Πότε θα ολοκληρωθεί ο παροπλισμός;
Η απομάκρυνση των ραδιενεργών συντριμμιών είχε αρχικά προγραμματιστεί να ξεκινήσει στα τέλη του 2021, αλλά καθυστέρησε λόγω τεχνικών προβλημάτων – κάτι που επιβεβαιώνει τη δυσκολία της διαδικασίας.
Η κυβέρνηση λέει ότι ο παροπλισμός των εγκαταστάσεων αναμένεται να διαρκέσει 30-40 χρόνια, ενώ ορισμένοι εμπειρογνώμονες θέτουν το χρονικό αυτό όριο πολύ υψηλότερα, έως και 100 χρόνια.
Ορισμένοι ασκούν πιέσεις για την ταφή του εργοστασίου, όπως είχε γίνει στο Τσερνόμπιλ μετά την έκρηξη του 1986, για να μειωθούν τα επίπεδα ακτινοβολίας και οι κίνδυνοι για τους εργαζόμενους του εργοστασίου.
Ωστόσο, όπως εξηγεί ο Μπάρετ, κάτι τέτοιο δεν θα λειτουργήσει στο παραθαλάσσιο εργοστάσιο της Φουκουσίμα.
«Βρισκόμαστε σε μία περιοχή με υψηλή σεισμικότητα, σε μια περιοχή με υψηλή στάθμη νερού και υπάρχουν πολλοί άγνωστοι παράγοντες σε αυτά τα κτίρια (αντιδραστήρων). Δεν νομίζω ότι μπορείς απλά να το θάψεις και να περιμένεις».
Πηγή: Associated Press
