Μέχρι την περασμένη εβδομάδα, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε καλούς λόγους να αισθάνεται σαν στο σπίτι του κάθε φορά που βρισκόταν σε τηλεοπτικό στούντιο. Το ριάλιτι σόου The Apprentice (Ο Μαθητευόμενος) με πρωταγωνιστή την αφεντιά του ήταν εκείνο που τον έκανε γνωστό σε εθνική κλίμακα και το ολέθριο για τον Τζο Μπάιντεν ντιμπέιτ της 27ης Ιουνίου φούσκωσε τα πανιά του ενόψει των εκλογών της 5ης Νοεμβρίου. Υπό αυτό το πρίσμα, η κατά κράτος ήττα του από την Κάμαλα Χάρις στην τηλεμαχία της περασμένης Τρίτης ήταν μια οδυνηρή εμπειρία για τους Ρεπουμπλικανούς. Μπορεί ο Τραμπ να κήρυξε εαυτόν νικητή, κατά την πάγια συνήθειά του (δεν χάνει ποτέ και πουθενά, εκτός αν του κλέψουν τη νίκη με μπαμπεσιές), αλλά ο πιο αδιάψευστος, με τα δικά του κριτήρια, κριτής ήταν αμείλικτος: οι μετοχές του ομίλου Trump Media & Technology έπεσαν κατά 17% μετά το ντιμπέιτ, προτού καλά καλά ανοίξει η Γουόλ Στριτ.
Η παγίδα
Καλά διαβασμένη, η υποψήφια των Δημοκρατικών κέρδισε άνετα τη μάχη των εντυπώσεων όχι τόσο χάρη στις θέσεις που υποστήριξε –μάλλον αόριστες, όπως και του αντιπάλου της, ειδικά στο πεδίο της οικονομίας– όσο χάρη στην άψογα προετοιμασμένη σκηνική παρουσία της. Από τα πρώτα λεπτά της συζήτησης στόχευε στο πιο αδύναμο σημείο του Τραμπ, τη ματαιοδοξία του, καταφέρνοντας να τον εκνευρίσει και στη συνέχεια αρκούνταν σε ένα χαμόγελο, ένα περιπαικτικό νεύμα, μια χειρονομία κατάπληξης, αφήνοντάς τον να εκτίθεται μόνος του, δολιχοδρομώντας σε τερατολογίες. Η στιγμή που σφράγισε τη βραδιά ήταν όταν η Χάρις ερέθισε το υπερτροφικό του Εγώ (δηλαδή την εσωτερική του ανασφάλεια) λέγοντας ότι ο κόσμος φεύγει βαριεστημένος από τις προεκλογικές συγκεντρώσεις του, με αποτέλεσμα ένας αποσταθεροποιημένος Τραμπ να απαντήσει ότι… οι μετανάστες από την Αϊτή που έχουν κατακλύσει το Σπρίνγκφιλντ του Οχάιο τρώνε τους σκύλους και τις γάτες των Αμερικανών νοικοκυραίων.
Η αλήθεια είναι ότι από τις 21 Ιουλίου που ο Τζο Μπάιντεν βγήκε από την κούρσα, ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος μοιάζει να έχει χάσει τα σημεία του ορίζοντα. Με κάποιον τρόπο το αναγνώρισε κι ο ίδιος στις 29 Αυγούστου, σε προεκλογική του συγκέντρωση, στο Πότερβιλ του Μίσιγκαν, όταν είπε: «Πώς θέλετε να αισθάνομαι; Ξοδέψαμε 100 εκατομμύρια δολάρια για να αντιμετωπίσουμε τον Τζο Μπάιντεν και ξαφνικά αποφασίζουν να τον αποσύρουν, να βάλουν μια άλλη στη θέση του, την οποία δεν γνωρίζαμε σχεδόν καθόλου». Ωστόσο οι λόγοι που τον δυσκολεύουν να βρει έναν σταθερό βηματισμό δεν σχετίζονται μόνο με το ότι η Χάρις αντιπροσωπεύει ένα καινούργιο πρόσωπο, που δεν έχει φορτωθεί ακόμη πολλές πολιτικές αμαρτίες ή με τις δύο δεκαετίες που χωρίζουν τους δύο υποψηφίους. Αλλοι, λιγότερο προφανείς παράγοντες παίζουν, ενδεχομένως, τον καθοριστικό ρόλο.
Στην αναμέτρηση του 2016, ο Ντόναλντ Τραμπ ευτύχησε να έχει αντίπαλο τη Χίλαρι Κλίντον, ένα πρόσωπο που μπαινόβγαινε με άνεση από τις περιστρεφόμενες πόρτες της πολιτικής και της οικονομικής εξουσίας. Τη φιλοσοφία της εκστρατείας της εξέφρασε με τον πιο ειλικρινή τρόπο ο γερουσιαστής Τσακ Σούμερ τον Ιούλιο του 2016, όταν δημοσιογράφος του επέστησε τη δυσοίωνη δημοσκοπική υστέρηση της Κλίντον έναντι του Τραμπ στις βιομηχανικές πολιτείες των Μεγάλων Λιμνών. «Για κάθε Δημοκρατικό εργάτη που χάνουμε στη δυτική Πενσιλβάνια», απάντησε ο Σούμερ, «κερδίζουμε δύο μετριοπαθείς Ρεπουμπλικανούς από τα (εύπορα) προάστια της Φιλαδέλφειας». Η Κλίντον έχασε την Πενσιλβάνια και μαζί με αυτήν και την προεδρία.
Η Κάμαλα Χάρις βγήκε κερδισμένη από την τηλεμαχία, ωστόσο ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ διατηρεί το προβάδισμα στα πεδία της οικονομίας και της μετανάστευσης.
Ωστόσο η Κάμαλα Χάρις δεν είναι Χίλαρι Κλίντον, όπως και ο Τραμπ του 2024 δεν είναι εκείνος του 2016, καθώς θήτευσε ως πρόεδρος επί τέσσερα χρόνια στον «βάλτο της Ουάσιγκτον» που είχε υποσχεθεί να αποξηράνει. Αυτή τη φορά ο Ρεπουμπλικανός τέως πρόεδρος υποστηρίζεται από δεκάδες δισεκατομμυριούχους της Γουόλ Στριτ και της Σίλικον Βάλεϊ, συμπεριλαμβανομένου του πλουσιότερου ανθρώπου στον πλανήτη, του Ελον Μασκ. Το πρόγραμμά του προβλέπει μείωση της φορολογίας στα επιχειρηματικά κέρδη από το 21% που είναι σήμερα στο 15%.
Αντίθετα, η Χάρις, που ανέλαβε την προεδρία στο συνέδριο των Δημοκρατικών υπό τους ήχους του ξεχασμένου ύμνου του Φράνκλιν Ρούζβλετ «Happy days are here again» (Ξανάρχονται ευτυχισμένες μέρες), δεσμεύεται για αύξηση της εν λόγω φορολογίας στο 28% ώστε να ενισχυθούν οι λαϊκές τάξεις. Οταν, στη διάρκεια του ντιμπέιτ, επισήμανε στον Τραμπ ότι επί των ημερών του η ανεργία χτύπησε μεταπολεμικό ρεκόρ, εκείνος της αντέτεινε ότι το Χρηματιστήριο χτυπούσε επί των ημερών του ταβάνι, δικαιώνοντας την κριτική της αντιπάλου του ότι λειτουργεί ως εκπρόσωπος των μεγάλων επιχειρήσεων. Οσο για την παγκοσμιοποίηση, το θέμα δεν διχάζει φέτος όσο το 2016: ο Μπάιντεν συνέχισε τον εμπορικό πόλεμο εναντίον της Κίνας που είχε ξεκινήσει ο Τραμπ και τα δύο στρατόπεδα διαφωνούν ίσως για το ύψος των δασμών που πρέπει να υψώσουν οι ΗΠΑ απέναντι στους ανταγωνιστές τους (συμπεριλαμβανομένων των Ευρωπαίων), αλλά συμφωνούν ότι η χώρα τους χρειάζεται μεγαλύτερο προστατευτισμό.
Οι 50 ημέρες
Παρ’ όλα αυτά, το φάντασμα του 2016 δεν έχει πάψει να ρίχνει ανησυχητικές σκιές στην πλευρά των Δημοκρατικών. Οταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έδιναν στην Κάμαλα Χάρις προβάδισμα 2,6% κατά μέσον όρο σε εθνικό επίπεδο, με τις διαφορές υπέρ του ενός ή της άλλης να βρίσκονται σε οριακά επίπεδα στις επτά διαφιλονικούμενες πολιτείες που θα κρίνουν την έκβαση της μάχης για το κολέγιο των εκλεκτόρων, που αναγορεύει τον πρόεδρο. Στο ίδιο χρονικό σημείο της μάχης του 2016, η Χίλαρι Κλίντον είχε δημοσκοπικό προβάδισμα γύρω στο 3,3% και τελικά υπερίσχυσε του Τραμπ στη λαϊκή ψήφο με διαφορά 2,1%, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να χάσει τη μάχη των εκλεκτόρων, επομένως και την προεδρία.
Ανησυχητικό για τους Δημοκρατικούς είναι και το γεγονός ότι ο Τραμπ εξακολουθεί να προηγείται στα πεδία της οικονομίας και της μετανάστευσης, που αντιπροσωπεύουν τις δύο μεγαλύτερες ανησυχίες των ψηφοφόρων, ενώ γύρω στο 57% των πολιτών απορρίπτει τα πεπραγμένα του Τζο Μπάιντεν. Εν ολίγοις: η Κάμαλα Χάρις κατάφερε σε πολύ μικρό διάστημα να εδραιωθεί ως αξιόπιστη και αξιόμαχη υποψήφια, δημιουργώντας ατμόσφαιρα αισιοδοξίας στους Δημοκρατικούς, αλλά οι πενήντα ημέρες που μένουν μέχρι τις εκλογές θα κρίνουν τα πάντα.
Τι δείχνουν τα γκάλοπ στα επτά «ντέρμπι»
| Πολιτείες | Ποιος προηγείται τώρα | Η μεταβολή μετά τον Μπάιντεν |
| Β. Καρολίνα | → Ισόπαλοι | + 4,6 Χάρις |
| Νεβάδα | → Ισόπαλοι | + 5,1 Χάρις |
| Αριζόνα | → Τραμπ | + 4,3 Χάρις |
| Μίσιγκαν | → Χάρις +1 | + 4,6 Χάρις |
| Τζόρτζια | → Τραμπ +2 | + 4,4 Χάρις |
| Πενσιλβάνια | → Χάρις +2 | + 3,5 Χάρις |
| Ουισκόνσιν | → Χάρις +3 | + 3,6 Χάρις |
Φωτ. Ο Ντόναλντ Τραμπ συνομιλεί με δημοσιογράφους αμέσως μετά την τηλεοπτική αναμέτρησή του με την Κάμαλα Χάρις. Ο ίδιος, φυσικά, έχρισε τον εαυτό του «νικητή», όμως όλοι είδαν το αντίθετο. [Kenny Holston/The New York Times]
