Η Δύση κρατάει την Ουκρανία με τα χέρια δεμένα. Είναι η άποψη όσων εξαρχής διέκριναν ότι οι σύμμαχοι του Ζελένσκι κάνουν ό,τι χρειάζεται για να μη χάσει τον πόλεμο, χωρίς να τον κερδίσει. Τώρα ο εξαντλημένος ουκρανικός στρατός «αιμορραγεί» απέναντι σε μια Ρωσία αριθμητικά ανώτερη. Να επιτραπεί στο Κίεβο η χρήση των δυτικών εξοπλισμών σε ρωσικό έδαφος; Είναι το ερώτημα που διχάζει τα κέντρα λήψης αποφάσεων σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
«Φαίνεται λογικό να προσεγγίζουμε κάθε απόφαση αρωγής στην Ουκρανία ως έναν υπολογισμό κινδύνου και οφέλους. Αλλά αυτό συνεπάγεται ότι, ανά πάσα στιγμή, μπορεί να επιβραδύνουμε ή ακόμη και να μειώσουμε τη βοήθεια στην ουκρανική άμυνα», τονίζει στην «Κ» ο Εντουαρντ Χάντερ Κρίστι, ανώτερος ερευνητής στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων. Για τον ίδιο, δεν υπάρχει πολιτική χωρίς ρίσκο. Θεωρεί ότι απέναντι στην επιθετικότητα της Μόσχας η λογική αντίδραση είναι να αποσοβηθεί πλήρως η ρωσική απειλή ως το μοναδικό αποτέλεσμα που θα εγγυηθεί ότι το Κρεμλίνο δεν θα επιλέξει αυτή την οδό στο μέλλον.
Φόβος κλιμάκωσης
Αν όμως η Ρωσία διευρύνει τον πόλεμο με επιθέσεις σε μεμονωμένους συμμάχους του ΝΑΤΟ ή κλιμακώσει τη στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία με χρήση πυρηνικών όπλων; Δεν θα πρέπει να γίνει ό,τι είναι δυνατόν ώστε να αποφευχθούν τα πιο εφιαλτικά σενάρια; «Η απάντηση είναι όχι. Η ασφάλεια δεν κατακτάται με την υποχώρηση μπροστά σε δυνητικές απειλές, αλλά με την εξεύρεση τρόπων μείωσης, αποτροπής ή –εάν είναι απαραίτητο– ακόμη και καταστροφής των απειλών. Η διστακτικότητα των δυτικών κυβερνήσεων στη βοήθεια προς την Ουκρανία απλώς ενισχύει την πεποίθηση της Μόσχας ότι μπορεί ατιμώρητα να ασκήσει περαιτέρω επιθετικότητα. Είναι σαν να θεωρείς ότι το να σταματήσεις έναν κατά συρροή δολοφόνο θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο επειδή θα τον θύμωνες», μας είπε ο αναλυτής του Φινλανδικού Ινστιτούτου.
Υπάρχει όμως και ο αντίλογος, όπως τον διατυπώνει στην «Κ» ο Ρόμπερτ Κολς, επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο De Montfort της Βρετανίας: «Πολλοί στη Δύση υπερασπίζονται μια νίκη της Ουκρανίας, αλλά το διακύβευμα για τον Πούτιν είναι πολύ υψηλό ώστε να υποβληθεί σε μια ταπεινωτική ήττα. Τα όπλα του ΝΑΤΟ που θα ενεργοποιηθούν στο εσωτερικό της ρωσικής επικράτειας θα ήταν μια σοβαρή κλιμάκωση του πολέμου και αυτό είναι κάτι που όλοι το γνωρίζουν».
Είναι ωστόσο ρεαλιστικό να αμυνθεί αποτελεσματικά η Ουκρανία χωρίς να επιτεθεί στη Ρωσία; «Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για έναν πόλεμο όπου καμία πλευρά δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει και καμία πλευρά δεν έχει την πολυτέλεια να κερδίσει. Χρειάζεται παρέμβαση τρίτου. Ούτε νίκη ούτε ήττα. Ισοπαλία 0-0. Μακάρι η Ρωσία να μην ήταν ιστορικά νευρωτική απέναντι στη Δύση. Αλλά είναι. Μακάρι η Ουκρανία να μπορούσε να κερδίσει χωρίς να κάνει περισσότερα. Αλλά δεν μπορεί. Μακάρι ο Πούτιν να ήταν λογικός. Αλλά δεν είναι. Ακόμη και μια νίκη του Ζελένσκι θα ήταν επικίνδυνη. Ο Πούτιν θα έπεφτε, και μετά τι;», σχολιάζει ο Κολς.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι απευθύνει επί μήνες εκκλήσεις, κυρίως σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο, να επιτρέψουν στις ουκρανικές δυνάμεις την εκτόξευση δυτικών πυραύλων βαθιά στη ρωσική επικράτεια, ώστε να πλήξουν την ικανότητα της Μόσχας να εξαπολύει επιθέσεις στη χώρα του. Πρόκειται για οπλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς, όπως τα αμερικανικά ATACMS και τα βρετανικά Storm Shadows, που έχoυν τεθεί από τους συμμάχους στη διάθεση της Ουκρανίας. Ωστόσο έχουν διατεθεί υπό συγκεκριμένους όρους για τη χρήση τους, ώστε να μη θεωρηθεί ότι η Δύση επιτίθεται στη Ρωσία.
Βρετανία και ΗΠΑ
Την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είχαν συνομιλίες στην Ουάσιγκτον προκειμένου να καταλήξουν αν θα δώσουν το πράσινο φως στο Κίεβο να πλήξει στόχους βαθιά στο ρωσικό έδαφος. Μετά τη συνάντηση δεν υπήρξαν ανακοινώσεις. Στο μεταξύ, ο απερχόμενος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ καλωσόρισε τις αντίστοιχες διαβουλεύσεις, τονίζοντας ότι οποιαδήποτε απόφαση στο θέμα θα πρέπει να ληφθεί μεμονωμένα από τους συμμάχους, οι οποίοι «έχουν διαφορετικές πολιτικές».
Παρ’ όλα αυτά, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έσπευσε ήδη να απευθύνει προειδοποιήσεις στη Δύση. «Εάν ληφθεί αυτή η απόφαση, δεν θα σημαίνει τίποτα λιγότερο από άμεση εμπλοκή. Θα σημαίνει ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές χώρες είναι συμβαλλόμενα μέρη στον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτό θα σημαίνει την άμεση εμπλοκή τους στη σύγκρουση, και θα αλλάξει σαφώς την ίδια την ουσία, την ίδια τη φύση της σύγκρουσης δραματικά. Θα σημαίνει ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ –οι ΗΠΑ και τα ευρωπαϊκά κράτη– βρίσκονται σε πόλεμο με τη Ρωσία. Και αν αυτό ισχύει, τότε, έχοντας κατά νου την αλλαγή στην ουσία της σύγκρουσης, θα λάβουμε τις κατάλληλες αποφάσεις ως απάντηση στις απειλές που θα μας τεθούν», ανέφερε χαρακτηριστικά απαντώντας σε ερώτηση Ρώσου δημοσιογράφου.
Πρόκειται για μία από τις πιο κρίσιμες φάσεις του πολέμου, δεδομένου ότι η Ουκρανία εμφανίζει παρατεταμένη κόπωση μπροστά στη σαφώς μεγαλύτερη και ισχυρότερη Ρωσία – εξ ου και η παράτολμη εισβολή στο ρωσικό Κουρσκ. Από τη μια, μια πιο ενεργή συμμετοχή της Δύσης στο μέτωπο έχει το ρίσκο μιας απρόβλεπτης αντίδρασης του Πούτιν. Από την άλλη, μια νίκη του Πούτιν στην Ουκρανία ενέχει τον κίνδυνο μιας αποθρασυμένης, τελικά ακόμη πιο απειλητικής Ρωσίας.
Ισως δεν είναι τυχαίο σε αυτή τη λεπτή συγκυρία το δημοσίευμα του Bloomberg, σύμφωνα με το οποίο «μερικοί από τους συμμάχους της Ουκρανίας αρχίζουν να μιλούν για το πώς μπορεί να τελειώσει ο αγώνας κατά της εισβολής της Ρωσίας». Ασχετα από το εάν οι συγκεκριμένες πληροφορίες «εγείρουν την ανησυχία σε πολλές άλλες δυτικές πρωτεύουσες ότι αυτές οι προσπάθειες θα μπορούσαν να αναγκάσουν το Κίεβο σε μια πρόωρη κατάπαυση του πυρός».
Μήπως το σενάριο που μοιράστηκε ο Ρόμπερτ Κολς με την «Κ» αποδειχθεί τελικά το πιο ρεαλιστικό μέσα σε αυτές τις συνθήκες; «Ούτε νίκη ούτε ήττα. Ισοπαλία 0-0».
