Το Ισραήλ δεν ενδιαφέρεται για μια χερσαία εισβολή στον Λίβανο, αλλά δεν είναι διασφαλισμένο ότι θα την αποφύγει, παρότι επιχειρησιακά «θα ήταν τρομακτικό λάθος». Οσο για το Ιράν, δημιούργησε τη Χεζμπολάχ για να προστατευθεί και τώρα διερωτάται πώς θα την προστατεύσει. Το σκηνικό που διαμορφώνεται στη Μέση Ανατολή αναλύει στην «Κ» ο δρ Αρόν Μπρέγκμαν, καθηγητής στο King’s College London, συγγραφέας του βιβλίου «Ο κατάσκοπος που έπεσε στη γη». Ο δρ Μπρέγκμαν συμμετείχε με τον βαθμό του ταγματάρχη στον πόλεμο Ισραήλ – Λιβάνου το 1982 και έχει συντελέσει στην παραγωγή ιστορικών ντοκιμαντέρ του BBC για την αραβοϊσραηλινή διαμάχη. Θεωρεί ότι οι ΗΠΑ αφήνουν χώρο στο Ισραήλ να «μαλακώσει» τη Χεζμπολάχ προτού ασκήσουν διπλωματικές πιέσεις για τον τερματισμό της σύγκρουσης και πιστεύει ότι δεν θα επιτρέψουν μια «νέα Γάζα» στον Λίβανο.
– Γιατί το Ισραήλ επιτίθεται με τέτοια ένταση στον Λίβανο και γιατί τώρα; Το σενάριο της χερσαίας εισβολής;
– Ο Νασράλα (σ.σ. ηγέτης της οργάνωσης) είχε συνδέσει τις επιθέσεις της Χεζμπολάχ στο βόρειο Ισραήλ με τη Γάζα. Ουσιαστικά, είπε στους Ισραηλινούς: «Σταματήστε τον πόλεμο στη Γάζα και μετά θα σταματήσω να σας χτυπάω». Οι Ισραηλινοί λοιπόν, οι οποίοι θέλουν να συνεχίσουν τον πόλεμο στη Γάζα –ο Νετανιάχου το κάνει για πολιτικούς λόγους–, προσπαθούν τώρα με βαριά πυρά να «πείσουν» τη Χεζμπολάχ να κόψει τη σύνδεση που δημιούργησε μεταξύ των δύο μετώπων. Και στη συνέχεια επιθυμούν να αποσυρθεί από τα σύνορα ώστε οι Ισραηλινοί πολίτες –περίπου 60.000– που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους να μπορούν να επιστρέψουν στο βόρειο Ισραήλ με ασφάλεια – υπάρχει μεγάλη καταστροφή στην περιοχή. Προσωπικά, αμφιβάλλω ότι τα ισραηλινά πυρά από μόνα τους θα κάνουν τη Χεζμπολάχ να αλλάξει στρατηγική.
Εάν η σιιτική οργάνωση συνεχίσει να χτυπάει το Ισραήλ και αρνηθεί να αποσυρθεί από τα σύνορα –και εφόσον η διπλωματία αποτύχει–, οι Ισραηλινοί θα αντιμετωπίσουν το δίλημμα «και τώρα τι;». Το επόμενο βήμα θα μπορούσε να είναι μια χερσαία εισβολή. Ως Ισραηλινός που υπηρέτησε στον Λίβανο κατά τη διάρκεια του πρώτου πολέμου το 1982, μπορώ να σας πω ότι θα ήταν τρομερό λάθος η αποστολή αρμάτων και στρατευμάτων. Ο Λίβανος είναι ένα τέλμα. Δεν είναι καλή ιδέα να βαλτώσουμε εκεί κάτω. Εάν το Ισραήλ εισβάλει, θα χάσει το κύριο πλεονέκτημα που είναι η αεροπορική δύναμη. Το έδαφος του νότιου Λιβάνου καθιστά δύσκολους τους ελιγμούς για τα ισραηλινά τανκς, όπως και τις αεροπορικές επιθέσεις. Θεωρώ ότι πριν στείλει το Ισραήλ στρατεύματα στον Λίβανο, η αμερικανική διπλωματία θα επιχειρήσει να τακτοποιήσει τα πράγματα. Σε αυτήν τη φάση οι Αμερικανοί επιτρέπουν στο Ισραήλ να προσπαθήσει να «μαλακώσει» τη Χεζμπολάχ, ώστε να είναι πιο ευέλικτη στις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
– Είναι η Χεζμπολάχ ικανή να απαντήσει πιο δυναμικά απ’ ό,τι έχουμε δει μέχρι τώρα; Ποιο είναι το ρίσκο για το Ισραήλ;
– Το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι κατάφερε να καταστρέψει το 50% του οπλοστασίου ρουκετών και πυραύλων της Χεζμπολάχ. Αυτό είναι πολύ. Ωστόσο, η Χεζμπολάχ παραμένει με περισσότερα από 100.000 καταστροφικά κομμάτια, πολλά από τα οποία φυλάσσονται σε υπόγεια καταφύγια, και θα μπορούσε να χτυπήσει πολύ σκληρά το Ισραήλ. Μέχρι στιγμής κατευθύνει τα περισσότερα πυρά της σε στρατιωτικούς στόχους στο Ισραήλ.
Εάν το Ισραήλ εισβάλει, θα χάσει το κύριο πλεονέκτημα, που είναι η αεροπορική δύναμη. Το έδαφος του νότιου Λιβάνου καθιστά δύσκολους τους ελιγμούς για τα άρματα.
– Ποιος είναι ο ρόλος του Ιράν σε αυτήν τη σύγκρουση και πόσο πιθανό είναι να εμπλακεί άμεσα; Είτε με δική του πρωτοβουλία είτε με πρωτοβουλία του Ισραήλ.
– Το Ιράν δημιούργησε τη Χεζμπολάχ τη δεκαετία του 1980 και της παρείχε όπλα, ώστε –εάν δεχθούν επίθεση οι ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις– να βοηθήσει χτυπώντας το Ισραήλ. Τώρα, είμαι βέβαιος ότι το Ιράν διερωτάται πώς θα μπορούσε να προστατεύσει εκείνο τη Χεζμπολάχ – υπάρχει μια ειρωνεία εδώ. Το Ιράν είναι απρόθυμο να επέμβει άμεσα – αν και θα μπορούσε, εάν αισθανθεί ότι το Ισραήλ καταστρέφει τη Χεζμπολάχ. Οι Ιρανοί πιστεύουν, και τείνω να συμφωνήσω, ότι –παρά τα χτυπήματα που της προκάλεσε το Ισραήλ– η Χεζμπολάχ μπορεί ακόμη να σταθεί στα πόδια της και να αντεπιτεθεί. Εάν χρειαστεί, το Ιράν θα δώσει εντολή στους πληρεξουσίους σε Ιράκ, Συρία και Υεμένη να βοηθήσουν τη Χεζμπολάχ από την πλευρά τους. Η πιθανότητα άμεσης ιρανικής επέμβασης υπάρχει, όμως αυτήν τη στιγμή είναι αρκετά χαμηλή.
– Τι σημαίνει για το μέτωπο της Γάζας το γεγονός ότι το Ισραήλ επεκτείνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στον Λίβανο;
– Το Ισραήλ άφησε πολύ λίγες δυνάμεις στη Γάζα, η οποία είναι μια ημιτελής υπόθεση, ειδικά από τη στιγμή που εξακολουθούν να βρίσκονται εκεί Ισραηλινοί όμηροι – οι ζωντανοί μάλλον δεν ξεπερνούν πια τους 50. Το Ισραήλ, θα έλεγε κανείς, τους εγκατέλειψε. Δεν μπορώ να δω σύντομα μια συμφωνία για την απελευθέρωσή τους. Οι δύο ηγέτες, ο Νετανιάχου και ο Σινουάρ –αν είναι ακόμη ζωντανός–, αυτήν τη στιγμή δεν ενδιαφέρονται για μια τέτοια εξέλιξη. Ο Νετανιάχου θέλει να συνεχιστεί ο πόλεμος ώστε να μπορεί να παραμένει πρωθυπουργός του Ισραήλ. Ο Σινουάρ ονειρεύεται έναν περιφερειακό πόλεμο και θα περιμένει να δει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.
– Πώς αναλύετε τον ρόλο των ΗΠΑ σε αυτήν τη φάση των εξελίξεων;
– Προσωπικά, είμαι απογοητευμένος με τον πρόεδρο Μπάιντεν. Νομίζω ότι θα μείνει στην Ιστορία ως ο πρόεδρος που έδωσε τη δυνατότητα στο Ισραήλ να μετατρέψει τη Γάζα σε σκόνη. Του πήρε πάρα πολύ καιρό για να σταματήσει την προμήθεια βομβών ενός τόνου, τις οποίες το Ισραήλ χρησιμοποίησε για να μετατρέψει τη Γάζα σε αυτό που είναι σήμερα. Οσο για τον Λίβανο, το ένστικτό μου είναι ότι ο Μπάιντεν είπε στον Νετανιάχου: «Μπορείς να χτυπήσεις τη Χεζμπολάχ, αλλά μην αγγίξεις το κράτος του Λιβάνου και τις υποδομές του, και μην εισβάλεις».
– Τι βρίσκεται στο τέλος του τούνελ; Πόσο πιθανό είναι να δούμε μια «νέα Γάζα» στον Λίβανο;
– Πιστεύω ότι θα δούμε περαιτέρω κλιμάκωση στον Λίβανο. Θα συνεχιστεί για αρκετό διάστημα. Αμφιβάλλω ότι ο κόσμος, ιδίως οι Αμερικανοί και οι Γάλλοι, θα αφήσει το Ισραήλ να μετατρέψει τον Λίβανο σε μια «άλλη Γάζα». Και ελπίζω να επιβεβαιωθώ.
Φωτ. Ο καθηγητής Αρόν Μπρέγκμαν εκτιμά πως μια χερσαία επιχείρηση ευρείας κλίμακας στο έδαφος του Λιβάνου θα ήταν λάθος από πλευράς του Ισραήλ.
