Στις βουλευτικές εκλογές του 1999, στην Αυστρία το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας (FPO) υπό τον Γεργκ Χάιντερ εκτινάχθηκε στο 27%, ήρθε στη δεύτερη θέση και συμμετείχε σε κυβέρνηση συνασπισμού με το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα (OVP). Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε σοκ στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που δεν αγνοούσαν ότι το FPO είχε δημιουργηθεί το 1956 από αξιωματικούς των SS και άλλους νοσταλγούς των ναζί. Αποτέλεσμα ήταν να επιβληθούν κυρώσεις της Ε.Ε. στην Αυστρία, η οποία πρόβαλλε για κάμποσους μήνες ως το μαύρο πρόβατο της Ενωσης.
Από τότε, όμως, έχει κυλήσει πολύ νερό κάτω από τις γέφυρες του Δούναβη και η συμμετοχή της Ακροδεξιάς σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις –Ιταλία, Ουγγαρία, Ολλανδία, Φινλανδία, στις τρεις πρώτες με πρωταγωνιστικό ρόλο– δεν προκαλεί ανάλογες αντιδράσεις. Στον κατάλογο αυτό είναι πιθανό να προστεθεί εκ νέου η Αυστρία μετά την ιστορική νίκη του FPO στις εκλογές της Κυριακής. Για πρώτη φορά από την ίδρυσή του, το ακροδεξιό κόμμα, υπό την ηγεσία του Χέρμπερτ Κικλ, αναδείχθηκε πρώτη πολιτική δύναμη της χώρας με ποσοστό 29%, έναντι 26,5% του OVP και 21% του σοσιαλιστικού κόμματος SPO.
«Αύριο θα έχουμε μια γαλάζια Δευτέρα και θα αρχίσουμε να μετατρέπουμε αυτό το 29% σε πολιτική πραγματικότητα στη χώρα μας», δήλωσε πανευτυχής ο 55χρονος Κικλ, ο οποίος εμφανιζόταν κατά την προεκλογική περίοδο ως (υποψήφιος) «Καγκελάριος του Λαού», όρο που χρησιμοποιούσαν για τον εκλεκτό τους οι οπαδοί του Αδόλφου Χίτλερ, τη δεκαετία του 1930.
Ρίχνοντας το σύνθημα για μια «Αυστρία-Φρούριο», ο Κικλ κατάφερε να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά τις ανησυχίες μεγάλου μέρους των ομοεθνών του για τη διόγκωση των μεταναστευτικών ροών και το κύμα της ακρίβειας. Αντίθετος με τις κυρώσεις στη Ρωσία και με τη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, εκμεταλλεύτηκε τις επιπτώσεις του πολέμου και των κυρώσεων στα τιμολόγια της ενέργειας και στο μεταναστευτικό.
Η νίκη του FPO προκάλεσε έκρηξη πανηγυρισμών από τα αδελφά, ακροδεξιά κόμματα της ομάδας «Πατριώτες για την Ευρώπη», όπου ανήκουν επίσης τα κόμματα της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, του Γκέερτ Βίλντερς στην Ολλανδία και του Βίκτορ Ορμπαν στην Ουγγαρία. Ο τελευταίος μίλησε για «ιστορική νίκη», χωρίς να κρύβει την ανυπομονησία του για την ανάληψη της καγκελαρίας από τον Κικλ, κάτι που θα εδραίωνε μια υπό ακροδεξιά ηγεμονία Αυστροουγγαρία ως δύναμη με σοβαρή επιρροή στην Ε.Ε.
Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται, ωστόσο, εύκολο. Ο απερχόμενος καγκελάριος του OVP Καρλ Νεχάμερ αποκλείει τον σχηματισμό κυβέρνησης από τον Κικλ, θεωρώντας τον «πολύ ριζοσπαστικό». Το ίδιο συμβαίνει με τον «Πράσινο» πρόεδρο της χώρας, Αλεξάντερ βαν ντερ Μπέλεν, ο οποίος δεν είναι υποχρεωμένος από το σύνταγμα να δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο πρώτο κόμμα.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η επόμενη κυβέρνηση της Αυστρίας μπορεί να αργήσει αρκετά να σχηματιστεί. Ορισμένοι πιθανολογούν τη δρομολόγηση του ολλανδικού σεναρίου: να σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού όπου το FPO θα έχει μεν τον πρώτο ρόλο, αλλά με αντίτιμο να θυσιάσει ο Κικλ τις φιλοδοξίες του για την καγκελαρία, όπως έκανε ο Βίλντερς στη δική του χώρα. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να σχηματιστεί κυβέρνηση από τα δύο παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, το OVP και το SPO, τα οποία ωστόσο θα χρειάζονταν και τρίτο εταίρο για να αποκτήσουν βιώσιμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Και η πείρα της τρικομματικής κυβέρνησης στη γειτονική Γερμανία κάθε άλλο παρά ενθαρρυντική διαγράφεται για τους θιασώτες αυτού του σεναρίου.
Ποιος είναι και τι θέλει ο Κικλ
Ο Χέρμπερτ Κικλ δεν είναι άγνωστος στον δημόσιο βίο της Αυστρίας. Εχει περάσει δύο δεκαετίες στα ανώτερα κλιμάκια της εγχώριας πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης μιας διετούς θητείας ως υπουργός Εσωτερικών, από όπου εκτόξευσε ένα ολόκληρο οπλοστάσιο ύβρεων εναντίον των αντιπάλων του, χαρακτηρίζοντάς τους με ποικίλους τρόπους, όπως «σάπιο, μη βρώσιμο μαρξιστικό φρούτο», «διανοητικά μονοκύτταρο οργανισμό» και «υπνωτικό χάπι με ανθρώπινη μορφή». Το βιβλίο «Ο Κικλ και η καταστροφή της Ευρώπης», το οποίο κυκλοφόρησε τον Απρίλιο από τους Αυστριακούς δημοσιογράφους Γκέρνοτ Μπάουερ και Ρόμπερτ Τράιχλερ, σκιαγραφεί την εικόνα ενός ανασφαλούς, αυτοδίδακτου και αυτοαποκαλούμενου «σκύλου που βγαίνει στην επίθεση όταν ο κίνδυνος παραμονεύει», με ταλέντο στη στρατηγική και ανεξάντλητη διάθεση για επιθετικότητα.
Γιος οικοδόμου, ο Κικλ γεννήθηκε το 1968 στην Καρινθία της νότιας Αυστρίας και μεγάλωσε σε ένα χωριό όπου αναπτύχθηκε το αντισυστημικό του πνεύμα. Από τα νεανικά του χρόνια ήταν γνωστός για τη διαφορετικότητά του, ντυμένος με στρατιωτικά ρούχα και πάντα έτοιμος να προκαλέσει. Παρά τις σπουδές του στη Φιλοσοφία, στην Ιστορία και τις Πολιτικές επιστήμες, δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το πτυχίο του, στρέφοντας το ενδιαφέρον του στην πολιτική υπό την επιρροή του ακροδεξιού ηγέτη Γεργκ Χάιντερ.
Ο φιλορώσος νικητής των εκλογών έχει δηλώσει ότι θα καταστήσει «φρούριο» έναντι των ξένων την Αυστρία και έχει πρότυπό του τον Ορμπαν.
Το 1995 εντάχθηκε στο FPÖ, το οποίο ιδρύθηκε από πρώην ναζί και ανέλαβε τον έλεγχο της επικοινωνιακής στρατηγικής του κόμματος. Μέσα από αυτή τη θέση έγραψε κάποια από τα πιο πολωτικά συνθήματα, τα οποία θεωρήθηκαν ξενοφοβικά και εθνικιστικά. Με την πάροδο των ετών ο Κικλ αναρριχήθηκε σταδιακά στην ιεραρχία του κόμματος, μέχρι που ανέλαβε την ηγεσία το 2021, μετά το σκάνδαλο «Ιbizagate» στο οποίο ο τότε αρχηγός του κόμματος, Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, μαγνητοσκοπήθηκε κρυφά να χρησιμοποιεί την πολιτική του επιρροή προς όφελος της ανιψιάς ενός Ρώσου ολιγάρχη.
Ο Χέρμπερτ Κικλ δεν κρύβει τις ακραίες απόψεις του. Εχει δηλώσει ξεκάθαρα την πρόθεσή του να καταστήσει την Αυστρία «φρούριο», προτείνοντας τη δημιουργία ειδικών κέντρων κράτησης για μετανάστες και ένα σύστημα καταγραφής για όλους τους νεοαφιχθέντες. Παράλληλα, έχει ταχθεί υπέρ της «επαναμετανάστευσης» ανεπιθύμητων ξένων, μια πολιτική που στοχεύει στην απέλαση όσων θεωρεί ότι δεν έχουν ενσωματωθεί στην αυστριακή κοινωνία.
Την ίδια στιγμή, η στάση του απέναντι στη Ρωσία και τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι ξεκάθαρη. Ο Κικλ έχει ταχθεί κατά των κυρώσεων της Ε.Ε. και έχει δηλώσει ότι θα βάλει βέτο σε οποιαδήποτε νέα μέτρα κατά της Μόσχας, εάν αναλάβει την εξουσία. Βλέπει τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπαν, ως πρότυπο και έχει εκφράσει τη θέλησή του να ακολουθήσει μια παρόμοια πορεία για την Αυστρία.
