Εντατικές διαβουλεύσεις βρίσκονταν χθες σε εξέλιξη ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Ιερουσαλήμ προς αναζήτηση της αποτελεσματικότερης απάντησης στη θεαματική πυραυλική επίθεση του Ιράν εναντίον ισραηλινών στόχων, το απόγευμα της Τρίτης. Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου συγκάλεσε το συμβούλιο ασφαλείας, ύστερα από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τζο Μπάιντεν και δήλωσε ότι το Ισραήλ θα απαντήσει σκληρά στα ιρανικά χτυπήματα. Ρεπορτάζ του διεθνούς Τύπου πιθανολογούσαν επιθέσεις εναντίον πετρελαϊκών υποδομών του Ιράν ή ακόμη και εναντίον των εγκαταστάσεων του πυρηνικού του προγράμματος, στις πόλεις Νατάνζ και Φορντόου.
Αν και ο Αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε από την πρώτη στιγμή, μετά τις ιρανικές επιθέσεις, την «πλήρη υποστήριξη» της κυβέρνησής του προς το Ισραήλ και ο σύμβουλός του για θέματα Εθνικής Ασφαλείας, Τζέικ Σάλιβαν, προειδοποίησε ότι «θα υπάρξουν σοβαρότατες συνέπειες και θα συνεργαστούμε με τους Ισραηλινούς προς αυτή την κατεύθυνση», δεν ήταν σαφές κατά πόσο η Ουάσιγκτον σκοπεύει να δώσει λευκή επιταγή στον Νετανιάχου ως προς την έκταση και τα μέσα των αντιποίνων. Πάντως οι Ρεπουμπλικανοί πίεζαν τον Μπάιντεν για τα πιο ακραία μέτρα. Ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, στενός σύμμαχος του Ντόναλντ Τραμπ, ζήτησε τον συντονισμό ΗΠΑ και Ισραήλ ώστε να δοθεί «συντριπτική απάντηση» στο Ιράν, «αρχίζοντας από τον πετρελαϊκό του τομέα».
Στρατιωτικοί αναλυτές θεωρούν τεχνικά εφικτό έναν τέτοιο στόχο, δεδομένης της υπεροχής του Ισραήλ στον αέρα. Εκφράζονται ωστόσο φόβοι για ένα εφιαλτικό σπιράλ ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης της κρίσης σε ανοιχτό πόλεμο, ύστερα από μια ακόμη περισσότερο δυναμική απάντηση του Ιράν. Η επίθεση της Τρίτης ήρθε να υπογραμμίσει εμφατικά αυτούς τους φόβους. Παρότι η ισραηλινή αεράμυνα, με τη συνδρομή των στρατιωτικών δυνάμεων ΗΠΑ, Γαλλίας και Βρετανίας, κατάφερε να αναχαιτίσει τους περισσότερους από τους 180 βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύτηκαν, αρκετοί εξερράγησαν στο Τελ Αβίβ και το κεντρικό Ισραήλ, προκαλώντας ζημιές και σπέρνοντας τον πανικό στους πολίτες που έσπευδαν στα καταφύγια.
Οκτώ Ισραηλινοί στρατιώτες νεκροί στις πρώτες συγκρούσεις χερσαίων δυνάμεων με τη Χεζμπολάχ στον νότιο Λίβανο και μεταφορά ενισχύσεων για διεύρυνση των επιχειρήσεων.
Χρησιμοποιώντας περισσότερους και ακριβέστερους πυραύλους από την προηγούμενη, μάλλον συμβολική, επίθεση του Απριλίου, το Ιράν στόχευσε τις τρεις κυριότερες αεροπορικές βάσεις του Ισραήλ, όπου σταθμεύουν και τα F-35, το αρχηγείο της Μοσάντ και τη Μονάδα 8200 για τις ηλεκτρονικές υποκλοπές, που έπαιξε κομβικό ρόλο στον αποκεφαλισμό της Χεζμπολάχ. Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, οι Ιρανοί ενημέρωσαν λίγο πριν από την επίθεση τους Ρώσους, κάτι που επιτρέπει την υπόθεση ότι το Ισραήλ είχε έστω και μικρό περιθώριο αντίδρασης, πέραν των 12 λεπτών που χρειάστηκαν οι ιρανικοί βαλλιστικοί πύραυλοι για να φτάσουν τον στόχο τους.
Μετά την επίθεση ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγκτσί διεμήνυσε, σε σειρά τηλεφωνικών επικοινωνιών με Ευρωπαίους ομολόγους του, ότι η χώρα του δεν επιθυμεί περαιτέρω κλιμάκωση. Ωστόσο, ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ απείλησε χθες ότι αν υπάρξουν ισραηλινά αντίποινα, ο επόμενος γύρος θα είναι πιο σφοδρός και κάλεσε τους Δυτικούς να φύγουν από τη Μέση Ανατολή.
Περιπλοκές αρχίζουν να εμφανίζονται για το Ισραήλ και στο μέτωπο του Λιβάνου, όπου χθες σημειώθηκαν οι πρώτες μάχες ανάμεσα στον ισραηλινό στρατό και τη Χεζμπολάχ επί του εδάφους. Το υπουργείο Αμυνας του Ισραήλ επιβεβαίωσε τον θάνατο οκτώ αξιωματικών και στρατιωτών του, σε μάχες που έλαβαν χώρα στη μεθοριακή κωμόπολη Οντάισεχ και στο χωριό Μαρούν αλ Ρας, όπου οι εισβολείς αναγκάστηκαν να αναδιπλωθούν. Αργότερα, έγινε γνωστό ότι ο ισραηλινός στρατός μετέφερε στρατεύματα από άλλη μία μεραρχία, τη δεύτερη κατά σειρά, προς ενίσχυση των δυνάμεών του, σε μια ένδειξη ότι μπορεί να περάσει από εντοπισμένες επιχειρήσεις κομάντο, σε ευρύτερο πόλεμο. Την ίδια ώρα, σε φάση αναζωπύρωσης βρισκόταν ο ξεχασμένος πόλεμος της Γάζας, όπου τουλάχιστον 74 Παλαιστίνιοι έχασαν τη ζωή τους από ισραηλινούς βομβαρδισμούς σε Χαν Γιουνίς, Ράφα, Νουσεϊράτ και στην πόλη της Γάζας.
Χθες το απόγευμα συνεδρίασε εκτάκτως το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Προηγουμένως, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Ισραελ Κατς είχε κηρύξει τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ανεπιθύμητο στη χώρα του. Αίσθηση προκάλεσαν αναρτήσεις σε τουρκικές ιστοσελίδες, σύμφωνα με τις οποίες τη συνδρομή της στην αναχαίτιση της ιρανικής επίθεσης κατά του Ισραήλ προσέφερε και η τουρκική στρατιωτική βάση του Κιουρέτζικ, στη Μαλάτεια, όπου φιλοξενούνται Αμερικανοί στρατιώτες, ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης και αντιαεροπορικοί πύραυλοι Patriot.
Πόσο κόστισε στο Τελ Αβίβ η απόκρουση των πυραύλων
Reuters
Η ιρανική επίθεση το βράδυ της Τρίτης επεδίωκε να προκαλέσει σοβαρή καταστροφή, σε αντίθεση με εκείνη του Απριλίου με drones και πυραύλους, την οποία η Τεχεράνη είχε ουσιαστικά ανακοινώσει εκ των προτέρων. Το τελευταίο πλήγμα απέτυχε επιχειρησιακά, παρά τη χρήση προηγμένων πυραύλων. Οι πύραυλοι «Εμάντ» και «Γκαντρ», που χρησιμοποιήθηκαν τον Απρίλιο, πετούν με ταχύτητα έξι φορές μεγαλύτερη από αυτή του ήχου και χρειάζονται 12 λεπτά για να φθάσουν από το Ιράν στο Ισραήλ. Η Τεχεράνη ανέφερε ότι χρησιμοποίησε την Τρίτη τον ακόμη ταχύτερο πύραυλο «Φατέχ-2», με ανώτατη ταχύτητα 16.000 χλμ. την ώρα, δέκα φορές εκείνη του ήχου. Το Ιράν εκτιμάται ότι κατέχει περίπου 3.000 βαλλιστικούς πυραύλους, με τον αριθμό τους να ενδέχεται να είναι πολύ μεγαλύτερος. Η εκτόξευση τόσο μεγάλου αριθμού πυραύλων σε διάστημα λίγων λεπτών αντιπροσωπεύει σοβαρή προσπάθεια εξάντλησης της ισραηλινής αεράμυνας. Οι ισραηλινοί πύραυλοι αναχαίτισης είναι ιδιαίτερα δαπανηροί και τα αποθέματά τους περιορισμένα.
Η αναχαίτιση βαλλιστικών πυραύλων εν πτήσει πραγματοποιείται από τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς αμερικανοϊσραηλινής κατασκευής Arrow-3 και Arrow-2, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στον πόλεμο στη Γάζα και υποστηρίζονται από το σύστημα αναχαίτισης μεγάλου βεληνεκούς «Σφεντόνα του Δαυίδ». Ο περισσότερο γνωστός «Σιδερένιος Θόλος» χρησιμοποιείται για αναχαίτιση στόχων μεσαίου βεληνεκούς, όπως οι ρουκέτες που εκτοξεύει η Χαμάς.
Κάθε πύραυλος Arrow κοστίζει 3,5 εκατ. δολάρια, ενώ οι πύραυλοι αναχαίτισης της «Σφεντόνας του Δαυίδ» τιμώνται στα 1 εκατ. δολάρια έκαστος. Η αναχαίτιση 100 ή περισσότερων πυραύλων πρέπει να κόστισε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια, ενώ το κόστος για κάθε ιρανικό πύραυλο δεν ξεπερνάει τα 100.000 δολάρια.
Οι πληροφορίες για την ιρανική επίθεση ενδέχεται να προήλθαν από δορυφορικές παρατηρήσεις, υποκλοπές τηλεπικοινωνιών ή off the record διπλωματική ενημέρωση. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες θέλουν την Τεχεράνη να είχε ενημερώσει τη Μόσχα πριν από την επίθεση. Τον Απρίλιο το Ιράν είχε εξαπολύσει περισσότερα από 300 drones, πυραύλους Κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους. Την Τρίτη το ιρανικό επιτελείο αφαίρεσε από το επιχειρησιακό του σχέδιο τα αργοκίνητα drones, ενώ ενδέχεται να μη χρησιμοποίησε ούτε πυραύλους τύπου Κρουζ, οι οποίοι είναι σημαντικά πιο αργοί από τους βαλλιστικούς. Τα ιρανικά drones «Σαχέντ», που χρησιμοποιούνται από τη Ρωσία στο ουκρανικό μέτωπο, είναι αργά και ευάλωτα σε αναχαίτιση από μαχητικά αεροσκάφη.
Ανησυχεί τους Ιρανούς η διείσδυση της Μοσάντ
Reuters
Σύμφωνα με τρεις ιρανικές πηγές που μίλησαν ανώνυμα στο πρακτορείο Reuters, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, είχε προειδοποιήσει τον γενικό γραμματέα της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, για τον κίνδυνο που διέτρεχε και του είχε ζητήσει να εγκαταλείψει τον Λίβανο και να μεταβεί στο Ιράν. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως πλέον ο Χαμενεΐ ανησυχεί ιδιαίτερα για τη διείσδυση των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ (Μοσάντ) στο εσωτερικό της χώρας του.
Αμέσως μετά την υβριδική επίθεση της Μοσάντ με τους παγιδευμένους βομβητές της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, ο Χαμενεΐ έστειλε ειδικό απεσταλμένο να βρει τον Νασράλα και να του πει πως το Ισραήλ είχε καταφέρει να διεισδύσει στη Χεζμπολάχ και σκοπεύει να τον δολοφονήσει σύντομα. Σύμφωνα με μία από τις ως άνω πηγές, ο οποίος είναι υψηλόβαθμος αξιωματούχος της κυβέρνησης, το πρόσωπο αυτό ήταν ο ταξίαρχος Αμπάς Νιλφορουσάν, ο οποίος βρισκόταν στη νότια Βηρυτό μαζί με τον Νασράλα την ημέρα της δολοφονίας του, με αποτέλεσμα να χάσει και ο ίδιος τη ζωή του.
Ο Χαμενεΐ βρίσκεται σε ασφαλή τοποθεσία στο Ιράν. Ωστόσο η απουσία εμπιστοσύνης προς το καθεστώς του, τη Χεζμπολάχ, αλλά και τις μεταξύ τους σχέσεις τον οδήγησε να διατάξει ενδελεχείς έρευνες σε Ιρανούς αξιωματούχους που βρίσκονται ψηλά αλλά και μεσαία στην ιεραρχία, επικεντρώνοντας κυρίως σε ανθρώπους που ταξιδεύουν στο εξωτερικό ή έχουν συγγενείς εκτός Ιράν.
O Χαμενεΐ φέρεται να είχε προειδοποιήσει τον Νασράλα για τον κίνδυνο που διέτρεχε και του είχε ζητήσει να εγκαταλείψει τον Λίβανο και να μεταβεί στο Ιράν.
«Ο ανώτατος ηγέτης δεν εμπιστεύεται κανέναν», δήλωσε μια δεύτερη πηγή στο βρετανικό πρακτορείο. Οι υποψίες του φαίνεται πως άρχισαν όταν συγκεκριμένα μέλη των Φρουρών της Επανάστασης –κυρίως σώμα του ιρανικού στρατού– που ταξιδεύουν συχνά στον Λίβανο, ξεκίνησαν να κάνουν ερωτήσεις σχετικά με τον Νασράλα και κυρίως σχετικά με τον εκτιμώμενο χρόνο παραμονής του σε διάφορα μέρη. Τα πρόσωπα αυτά έχουν ήδη συλληφθεί και όλα έχουν οικογένειες που ζουν εκτός ιρανικής επικράτειας.
Καθόλου τυχαίο δεν είναι άλλωστε το γεγονός ότι ο πρώην πρόεδρος του Ιράν, Μαχμούτ Αχμεντινετζάντ, δήλωσε την Τρίτη στο CNN Turk πως το 2021 ο επικεφαλής μιας ιρανικής υπηρεσίας πληροφοριών που ήταν επιφορτισμένη με την ανακάλυψη πρακτόρων της Μοσάντ, αποδείχθηκε πως ήταν κι ο ίδιος κατάσκοπος της ισραηλινής υπηρεσίας.
Ο Χαμενεΐ δεν προσπάθησε μόνο μία φορά να προειδοποιήσει τον αρχηγό της Χεζμπολάχ. Μια εβδομάδα πριν από τη δολοφονία του, του είχε προτείνει ξανά μέσω του Νιλφορουσάν να διαφύγει στο Ιράν από όπου θα μπορούσε να κατευθύνει τη σιιτική οργάνωση από ασφαλή τοποθεσία. Πάντως, όσον αφορά τον Χασάν Νασράλα, οι Ιρανοί αξιωματούχοι δηλώνουν πως μέχρι την τελευταία στιγμή παρέμενε πιστός στον κύκλο του, θεωρώντας εξαιρετικά αξιόπιστο το προσωπικό ασφαλείας του.
