Σε «ιστορική συμφωνία» με τον Μαυρίκιο σχετικά με την κυριαρχία του αρχιπελάγους Τσάγκος στον Ινδικό ωκεανό, η οποία της επιτρέπει να διατηρήσει την κοινή με τις ΗΠΑ στρατιωτική βάση στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία, κατέληξε η Βρετανία, όπως ανακοίνωσαν την Πέμπτη οι δύο κυβερνήσεις.
Τη συμφωνία χαιρέτισε αμέσως ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος υπογράμμισε τον «ζωτικής σημασίας» ρόλο της βάσης «στην εθνική, περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια».
Οπως είπε, η συμφωνία αποτελεί «σαφή απόδειξη ότι μέσω της διπλωματίας και της εταιρικής σχέσης, οι χώρες μπορούν να ξεπεράσουν μακροχρόνιες ιστορικές προκλήσεις για να καταλήξουν σε ειρηνικά και αμοιβαία επωφελή αποτελέσματα».
Η εν λόγω βάση χρησιμοποιείται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ για τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού, καθώς και για βομβαρδιστικά αεροσκάφη μεγάλου βεληνεκούς.
Βάσει της συμφωνίας, που θέτει τέλος σε μια εδαφική διαφορά σχεδόν 60 ετών, το Λονδίνο θα μπορεί να συνεχίσει τη λειτουργία της βάσης που βρίσκεται σε στρατηγική θέση, ανάμεσα στην Ευρώπη, την Ινδία και την Κίνα. Προς το παρόν, επίκειται οριστικοποίηση της σχετικής συνθήκης, ωστόσο, οι δύο πλευρές έχουν δεσμευθεί να την ολοκληρώσουν το συντομότερο δυνατό.
«Επειτα από διαπραγματεύσεις δύο χρόνων, πρόκειται για μια σημαντική στιγμή στις σχέσεις μας και απόδειξη της σταθερής δέσμευσής μας υπέρ της ειρηνικής διευθέτησης των διαφορών και του κράτους δικαίου», ανέφεραν σε κοινό ανακοινωθέν η Βρετανία και ο Μαυρίκιος.
Σημειώνεται πως ο Μαυρίκιος θα μπορεί πλέον να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα επανεγκατάστασης στα νησιά Τσάγκος, όχι όμως και στο Ντιέγκο Γκαρσία.
Από το 1965, το αρχιπέλαγος διοικείται από το Λονδίνο που έχει εγκαταστήσει τη στρατιωτική βάση, από κοινού με τις Ηνωμένες Πολιτείες, στο κυριότερο νησί. Ο Μαυρίκιος, που απέκτησε την ανεξαρτησία του το 1968, διεκδικούσε τα Τσάγκος και ζητούσε την επιστροφή του αρχιπελάγους στην κυριαρχία του. Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2023.
«Η κυβέρνηση κληρονόμησε μια κατάσταση στην οποία η ασφαλής και μακροπρόθεσμη λειτουργία της στρατιωτικής βάσης του Ντιέγκο Γκαρσία ήταν υπό απειλή, με μια διαφιλονικούμενη κυριαρχία και επίμονες νομικές προκλήσεις. Η σημερινή συμφωνία διασφαλίζει το μέλλον αυτής της κρίσιμης σημασίας στρατιωτικής βάσης», δήλωσε ο επικεφαλής της βρετανικής διπλωματίας, Ντέιβιντ Λάμι.
Η Βρετανία αναγνωρίζει την κυριαρχία του Μαυρίκιου στα νησιά Τσάγκος. Ομως «για μία περίοδο 99 ετών» το Λονδίνο εξουσιοδοτείται «να ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία», «προκειμένου να διασφαλίσει την εκμετάλλευση της βάσης μέχρι τον επόμενο αιώνα», όπως αναφέρεται στην κοινή διακήρυξη.
Η Βρετανία εκτόπισε περίπου 2.000 κατοίκους των Τσάγκος προς τον Μαυρίκιο και τις Σεϋχέλλες προκειμένου να δημιουργήσει χώρο για τη βάση αυτή. Κάτοικοι του Μαυρίκιου που κατάγονται από τα Τσάγκος κατηγορούσαν τη Βρετανία για «παράνομη κατοχή».
Τον Φεβρουάριο του 2023, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch — HRW) είχε δημοσιοποιήσει έκθεση όπου κατηγορούσε τη Βρετανία και τις ΗΠΑ για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας λόγω του εκτοπισμού αυτόχθονων πληθυσμών.
Με πληροφορίες από BBC, ΑΠΕ-ΜΠΕ
