Eντεκα ημέρες μετά τις φονικές επιδρομές της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, ο Τζο Μπάιντεν βρέθηκε στο Τελ Αβίβ, όπου συναντήθηκε με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου. «Καταλαβαίνουμε την οργή σας, αλλά μην την αφήσετε να σας καταπιεί», ήταν η συμβουλή του Αμερικανού προέδρου, που αναγνώρισε τα τραγικά λάθη της δικής του χώρας μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001. Δεν επεκτάθηκε, αλλά ο συνομιλητής του ασφαλώς θυμόταν τον Τζορτζ Μπους να πανηγυρίζει, Πρωτομαγιά του 2003, πάνω στο κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου «Αβραάμ Λίνκολν» για το τσάκισμα των Ταλιμπάν και την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν, έχοντας πίσω του ένα τεράστιο πανό που έγραφε «Αποστολή Εξετελέσθη». Αλλά με τι τίμημα; Οι ΗΠΑ αποτελματώθηκαν σε δύο μακρόχρονους πολέμους φθοράς, στη θέση του αποδυναμωμένου Ιράκ αναδύθηκε ένα ισχυρότατο Ιράν, τη θέση της Αλ Κάιντα πήρε το Ισλαμικό Κράτος, ενώ οι Ταλιμπάν επανήλθαν θριαμβευτικά στην Καμπούλ, γελοιοποιώντας την Αμερική, τον Αύγουστο του 2021.
Αλλαγή του χάρτη
Επί ένα χρόνο, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έγραφε στα παλαιότερα των υποδημάτων του τη συνετή σύσταση του Αμερικανού προέδρου, τορπιλίζοντας κάθε προσπάθεια για εκεχειρία στη Γάζα και φέρνοντας ολοένα και πιο κοντά το φάσμα ενός γενικευμένου περιφερειακού πολέμου.
Την περασμένη Κυριακή, δύο ημέρες μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, και λίγες ώρες προτού αρχίσει η τρίτη ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο με την εύγλωττη κωδική ονομασία «Νέα Τάξη», έλεγε στους ομοεθνείς του: «Ζούμε ιστορικές στιγμές. Αλλάζουμε τη στρατηγική πραγματικότητα στη Μέση Ανατολή».
Μεθυσμένος από τον αποδεκατισμό της ηγεσίας της Χεζμπολάχ, τις προηγούμενες ημέρες, ονειρευόταν ότι σύντομα θα κατάφερνε όχι μόνο να συντρίψει όλες τις πολιτοφυλακές που αντιμάχονται το Ισραήλ σε Παλαιστίνη, Λίβανο, Ιράκ, Συρία και Υεμένη, αλλά και να ανατρέψει το καθεστώς του Ιράν –από εδώ και το προκλητικό μήνυμά του προς τον ιρανικό λαό– εδραιώνοντας την περιφερειακή ηγεμονία του εβραϊκού κράτους για δεκαετίες.
Δύο ημέρες αργότερα, ο εκτυφλωτικός ήλιος της αλαζονείας σκιάστηκε από τα πρώτα σύννεφα. Διαψεύδοντας όσους το λοιδορούσαν ότι δεν εννοεί να πολεμήσει μέχρι τον τελευταίο μαχητή της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, το Ιράν εξαπέλυσε πάνω από 180 βαλλιστικούς πυραύλους εναντίον αεροπορικών βάσεων και μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ.
Αν και δεν υπήρξαν θύματα και οι ζημιές ήταν μάλλον περιορισμένες, το γεγονός ότι πολλοί πύραυλοι πέρασαν από την όχι άτρωτη, όπως αποδείχθηκε, αντιπυραυλική ασπίδα του Ισραήλ, προκάλεσε μεγάλο ψυχολογικό σοκ. Για μια βραδιά, το «Σοκ και Δέος» άλλαξε στρατόπεδο. Τις επόμενες ώρες, στις πρώτες χερσαίες επιχειρήσεις του στον Λίβανο, ο ισραηλινός στρατός συναντούσε ισχυρή αντίσταση από τη Χεζμπολάχ και έχανε πάνω από 10 αξιωματικούς και στρατιώτες.
Οταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, δεν είχε εκδηλωθεί ακόμη η απάντηση του Ισραήλ στα ιρανικά πλήγματα, αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως θα είναι σφοδρή και δεν θα περιοριστεί σε στρατιωτικές βάσεις.
Το μπούμερανγκ
Ο Νετανιάχου θα ήθελε να πνίξει με βόμβες το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, αλλά οι πιο σοβαροί Αμερικανοί και Ισραηλινοί αναλυτές θεωρούν ότι κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο και θα εξελισσόταν σε μπούμερανγκ: οι Ιρανοί θα αποφάσιζαν, με καλά επιχειρήματα, να εγκαταλείψουν τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Οπλων και να αποκτήσουν σε ένα ή δύο χρόνια ατομική βόμβα. Πολύ πιθανότερο, επομένως, είναι να βομβαρδίσει το Ισραήλ πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, ενδεχόμενο για το οποίο ήδη προετοίμασε τη διεθνή κοινή γνώμη ο Μπάιντεν με μια δήλωση στο πόδι, που εκτόξευσε ακαριαία τις διεθνείς τιμές του «μαύρου χρυσού».
Η κλιμάκωση των εχθροπραξιών ανάμεσα σε Τεχεράνη και Τελ Αβίβ εκτιμάται πως θα αναγκάσει, αργά ή γρήγορα, την Ουάσιγκτον να εμπλακεί.
Αν όμως εξελιχθούν έτσι τα πράγματα, είναι βέβαιο ότι το Ιράν θα ανταπαντήσει με νέο γύρο βαλλιστικών πυραύλων, αυτή τη φορά και εναντίον πολιτικών υποδομών του Ισραήλ. Πιθανότατα, ο Νετανιάχου όχι μόνο δεν φοβάται κάτι τέτοιο, αλλά το εύχεται, υπολογίζοντας ότι, στις τέσσερις εβδομάδες που μένουν μέχρι τις αμερικανικές εκλογές, ο Τζο Μπάιντεν θα αναγκαστεί, εκών άκων, να συρθεί πίσω του.
Σε διαφορετική περίπτωση, θα κινδυνέψει να χαντακώσει την Κάμαλα Χάρις, καθώς το ισχυρότατο ισραηλινό λόμπι θα αντιδράσει δυναμικά και ο Τραμπ θα πλειοδοτεί σε αντιιρανικές τοποθετήσεις. Αυτό θα σημάνει, όμως, την εμπλοκή της Αμερικής σε έναν τρίτο πόλεμο του Κόλπου, μετά εκείνους του 1991 και του 2003, ο οποίος μάλιστα, αυτή τη φορά, δεν θα προέρχεται από δική της απόφαση, αλλά από επιλογή του ελάσσονος εταίρου της.
Εάν οδηγηθούν τα πράγματα σε αυτό το ακραίο μονοπάτι, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι «Αποκαλυπτικού» μεγέθους για την περιοχή, και όχι μόνον. Σε πρώτο χρόνο, θα υπάρξει μεγάλη αιματοχυσία, ασφαλώς στο Ιράν, στον Λίβανο, ίσως και στο Ιράκ, στη Συρία, αλλά και στο Ισραήλ.
Προσφυγικό και ακρίβεια
Η Ευρώπη θα υποφέρει από ένα νέο μεταναστευτικό κύμα και από την άνοδο των καυσίμων και των ενεργειακών τιμολογίων – ειδικά από τη στιγμή που θα κλείσουν οι Ιρανοί τα Στενά του Ορμούζ. Δηλαδή, από τον παροξυσμό των δύο μεγάλων προβλημάτων που αποσταθεροποιούν κυβερνήσεις και θρέφουν την Ακροδεξιά σε όλη την ήπειρο.
Οσο για την Αμερική, μπορεί να βρίσκεται πιο μακριά και να έχει μεγαλύτερη ενεργειακή επάρκεια, αλλά οι καταναλωτές και ψηφοφόροι της θα υποστούν και αυτοί συνέπειες. Στην αμερικανική πολιτική ιδιόλεκτο, υπάρχει η έκφραση «έκπληξη του Οκτωβρίου» – ένα αναπάντεχο γεγονός στην τελική ευθεία του προεκλογικού αγώνα, που αλλάζει εντελώς την εικόνα της αναμέτρησης. Η Κάμαλα Χάρις δεν έχει κανένα λόγο να είναι ήσυχη ότι η φετινή έκπληξη του Οκτωβρίου θα αποδεχθεί ευχάριστη για την ίδια.
Μεσοπρόθεσμα, η συνδυασμένη ισχύς του Ισραήλ και των ΗΠΑ ασφαλώς και μπορεί να υπερισχύσει της πολύ ασθενέστερης πολεμικής μηχανής του Ιράν. Το αντίτιμο θα είναι, όμως, να κηλιδωθούν οι Αμερικανοί για τις εκατόμβες που θα προκαλέσουν και για την απόλυτη ταύτισή τους με την πιο επιθετική και ακροδεξιά κυβέρνηση που γνώρισε ποτέ το εβραϊκό κράτος.
«Μαύρες τρύπες»
Επιπλέον, το Ιράν και ο Λίβανος πολύ πιθανό να ζήσουν εμφυλίους πολέμους απρόβλεπτης διάρκειας και κατάληξης και να μετατραπούν σε μαύρες τρύπες, από πλευράς ασφαλείας, για την ευρύτερη περιοχή, στην οποία περιλαμβάνονται άμεσα η Κύπρος και η Τουρκία και εμμέσως η Ελλάδα. Τα αντιισραηλινά και αντιδυτικά συναισθήματα θα γιγαντωθούν σε ένα μεγάλο γεωγραφικό τόξο, όπως έδειξαν οι ξέφρενοι πανηγυρισμοί σε Γάζα, Δυτική Οχθη, αλλά και σε Ιορδανία, Ιράκ, Λίβανο και σειρά άλλων χωρών για τους πυραύλους που έπεφταν στο Τελ Αβίβ. Ηδη η σφαγή της Γάζας είχε οδηγήσει τους Ιορδανούς ψηφοφόρους να χαρίσουν τις 31 από τις 41 έδρες του κοινοβουλίου, που προβλέπονταν για τα πολιτικά κόμματα, στους Αδελφούς Μουσουλμάνους.
Στις 22 Ιουλίου του 2006, όταν βρισκόταν σε εξέλιξη η προηγούμενη ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο εναντίον της Χεζμπολάχ, η τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κοντολίζα Ράις, δήλωνε ότι, μέσα από τον αχό των ισραηλινών βομβαρδισμών, μπορούσε να διακρίνει «ωδίνες τοκετού μιας νέας Μέσης Ανατολής». Οδύνες ολέθρου είδαμε, ωδίνες τοκετού όχι. Γιατί, όπως έλεγε ο Ταλεϋράνδος, μπορεί κανείς να πετύχει πολλά πράγματα με τις ξιφολόγχες, αλλά όχι να καθίσει πάνω τους.
Κεντρική φωτό: Ισραηλινός στρατιώτης αναπαύεται πάνω στο άρμα του, στο βορειοανατολικό Ισραήλ, κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο. Η «Κ» βρέθηκε στην «μπλε γραμμή» και κατέγραψε από κοντά την εξέλιξη του πολέμου. A.P./ Baz Ratner
