Αν στόχος ήταν η ανάφλεξη στην περιοχή, η Χαμάς πέτυχε στην αποστολή της. Οι φράχτες υψηλής τεχνολογίας δεν στάθηκαν αρκετοί για να προστατεύσουν τους αμάχους από το μένος των εξτρεμιστών, οι οποίοι δεν άφησαν άλλη επιλογή στο Ισραήλ μετά τις φρικαλεότητες της 7ης Οκτωβρίου. Από εκείνη την ημέρα η άποψη που κυριαρχεί μέχρι και σήμερα στη χώρα είναι ότι κανείς Ισραηλινός δεν θα αισθανθεί πραγματικά θωρακισμένος αν δεν προηγηθεί οριστικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών στο έδαφος του εχθρού. Ομως, έναν χρόνο μετά, ποιο είναι το τέλος του «παιχνιδιού» στη Μέση Ανατολή; Μπορεί η στρατηγική του επ’ αόριστον πολέμου ρεαλιστικά να εγκαθιδρύσει ένα βιώσιμο καθεστώς ασφαλείας; Μήπως χρειάζεται από το Ισραήλ ένας άλλος ορισμός της «απόλυτης νίκης»;
Η ταπείνωση της Χεζμπολάχ από το Ισραήλ ενδυναμώνει την πεποίθηση της ηγεσίας ότι η στρατιωτική οδός είναι η ενδεδειγμένη για την αποκατάσταση της τάξης και πως η κατάληψη γης είναι πιθανώς ο καλύτερος τρόπος για τη δημιουργία χώρου ασφαλείας μεταξύ των εμπολέμων. Εξάλλου, η αναπτέρωση του ηθικού μετά την αποτυχία της 7ης Οκτωβρίου ισχυροποιεί εκ νέου πολιτικά τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Με βάση τις ενέργειες του Ισραήλ στο πεδίο, προκύπτει πλέον το σενάριο κατάληψης –ενός τμήματος ή και του συνόλου– της Γάζας, της Δυτικής Οχθης και του νοτίου Λιβάνου. Μπροστά σ’ αυτή την προοπτική, ίσως τη μοναδική που εξηγεί την απροθυμία του Ισραήλ για κατάπαυση πυρός, πληθαίνουν οι αναλυτές οι οποίοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, με το βλέμμα σε μια στρατηγική η οποία πλήττει μεν την ισλαμική τρομοκρατία στον πυρήνα της, περιφρονώντας όμως τις παλαιστινιακές φιλοδοξίες για εθνική υπόσταση.
Μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου, εκ των πραγμάτων, το τελευταίο πράγμα που θα μπορούσε να συζητήσει το Ισραήλ ήταν μια συμφωνία με την πλευρά των αυτουργών. Ομως, έναν χρόνο μετά, η λύση των δύο κρατών εμφανίζεται ως η μοναδική διέξοδος για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια. Είναι τουλάχιστον η άποψη των αναλυτών οι οποίοι θεωρούν ότι σε διαφορετική περίπτωση οδεύουμε σε ολοκληρωτικό πόλεμο και ανάγουν σε προϋπόθεση για κάθε ουσιαστική διαβούλευση την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Βασική πηγή της ανησυχίας τους είναι η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με το Ιράν, η οποία οδηγεί την Τεχεράνη με λιγότερους ενδοιασμούς στον πυρηνικό εξοπλισμό της.
Για την ώρα, το Ισραήλ εγκλωβίζεται σε έναν φαύλο κύκλο πολέμου και παγκόσμιας απομόνωσης, συμπαρασύροντας και τις Ηνωμένες Πολιτείες, τουλάχιστον μέχρι τις επικείμενες προεδρικές εκλογές. Αλλάζει ο χάρτης της Μέσης Ανατολής; Υπάρχει λύση χωρίς κατάπαυση του πυρός; Τι θα φέρει για τη Μέση Ανατολή η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο; Εναν χρόνο μετά την 7η Οκτωβρίου, τέσσερις ειδικοί καταθέτουν στην «Κ» τις σκέψεις τους για τον τερματισμό της κρίσης στη Μέση Ανατολή.
Ρίτσαρντ Χάας, Eπίτιμος πρόεδρος στο Council on Foreign Relations
Κι αν πιεστεί το καθεστώς του Ιράν;
Μια απευθείας αναμέτρηση με το Ιράν είναι κάτι που πολλοί Ισραηλινοί θα καλωσόριζαν, καθώς έχουν βαρεθεί να αντιμετωπίζουν τους διάφορους πληρεξουσίους της Τεχεράνης. Επειτα από χρόνια έμμεσης σύγκρουσης, υπάρχει εγχώρια σημαντική όρεξη για «να πάμε στην πηγή», με την ελπίδα ότι κάτι τέτοιο θα πείσει το Ιράν να περιορίσει την παροχή υποστήριξης στους εν λόγω πληρεξουσίους. Μερικοί μάλιστα φαίνεται να πιστεύουν ότι τέτοιες επιθέσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν γεγονότα που θα επιφέρουν την πτώση του ιρανικού καθεστώτος. Αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί η αλλαγή καθεστώτος, δεν είναι καθόλου πιθανή και πολύ λιγότερο σίγουρη. Δεν είναι ξεκάθαρο επίσης τι είδους κυβέρνηση θα μπορούσε να αντικαταστήσει την τρέχουσα και αν θα ήταν προτιμότερο από την οπτική των ΗΠΑ ή του Ισραήλ. Το σημερινό καθεστώς του Ιράν είναι πιο πιθανό να ξεπεράσει όποια καταιγίδα έρθει, να βρει τρόπους να επιτεθεί σε ισραηλινούς και δυτικούς στόχους μέσω δολιοφθοράς και τρομοκρατίας και να παρέμβει στην περιφερειακή παραγωγή και θαλάσσια μεταφορά πετρελαίου. Κατά συνέπεια, το πιθανότερο είναι να αποφασίσει ότι θα πρέπει να επισπεύσει τις προσπάθειες να αναπτύξει δικά του πυρηνικά όπλα για να αποτρέψει τέτοιες επιθέσεις στην πορεία. Εν ολίγοις, μπορεί κάλλιστα να πλησιάζουμε σε ένα σημείο καμπής στη Μέση Ανατολή. Αυτό που δεν ξέρουμε είναι πού θα μας βγάλει η στροφή.
Οσάμα Καλίλ, Kαθηγητής Ιστορίας στο Syracuse University
Ολα κρίνονται στην αμερικανική κάλπη
Παρά τη μαζική καταστροφή που έχει προκαλέσει το Ισραήλ στη Γάζα, η Χαμάς παραμένει μια βιώσιμη στρατιωτική και πολιτική δύναμη. Το Ισραήλ έχει αρχίσει να σχεδιάζει άλλη μια μεγάλη εισβολή στη βόρεια Γάζα – η στρατιωτική εκστρατεία του θα συνεχιστεί και το νέο έτος. Στόχος θα είναι να αναγκαστούν όσο το δυνατόν περισσότεροι Παλαιστίνιοι να εκτοπιστούν, με την προσδοκία ότι όσοι έχουν τα οικονομικά μέσα θα φύγουν σε άλλες χώρες. Το τελικό παιχνίδι του Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου είναι η προσάρτηση των κατεχομένων παλαιστινιακών εδαφών. Η περιφερειακή κλιμάκωση με το Ιράν και το κίνημα Ανσάρ Αλλάχ στην Υεμένη θα συνεχιστεί και η πιθανότητα για έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο με διεθνείς επιπτώσεις παραμένει υψηλή. Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν ήταν διατεθειμένη να περιορίσει το Ισραήλ με οποιονδήποτε ουσιαστικό τρόπο. Αντιθέτως, έχει προσφέρει ισχυρή πολιτική, στρατιωτική, διπλωματική και οικονομική υποστήριξη, η οποία έδωσε τη δυνατότητα στον Νετανιάχου να κλιμακώσει επανειλημμένως τη σύγκρουση με αυξανόμενο αριθμό νεκρών και με αυξανόμενες περιφερειακές εντάσεις. Αυτό του επέτρεψε να διατηρήσει την πολιτική του βιωσιμότητα και να εκτρέψει την κριτική τόσο για διαφθορά όσο και για την αποτυχία των μυστικών υπηρεσιών να αποτρέψουν τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Αν κερδίσει ο Ντόναλντ Τραμπ τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, η κυβέρνησή του θα αναγνωρίσει την προσάρτηση της Γάζας και της Δυτικής Οχθης από το Ισραήλ. Αν κερδίσει η Κάμαλα Χάρις, οι πολιτικές προσάρτησης του Ισραήλ θα συνεχιστούν, με ελάχιστες έως μηδαμινές αντιρρήσεις από την Ουάσιγκτον, όμως μια επίσημη αναγνώριση πιθανότατα θα ματαιωθεί.
Νόμι Μπαρ-Γιάακοβ, Aνώτερη συνεργάτις στο Chatham House
Ο αναγκαίος όρος
Ενα χρόνο μετά την 7η Οκτωβρίου δεν είμαστε σε καλύτερη θέση. Πρέπει να έχει κανείς μια στρατηγική εξόδου και αυτή τη στιγμή η μόνη στρατηγική που φαίνεται να έχει το Ισραήλ είναι πόλεμος, πόλεμος, πόλεμος για να φτάσει έτσι στην ειρήνη. Ομως το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση, το δικαίωμα του κράτους, δεν μπορεί να αγνοηθεί. Αν πρέπει να πάρουμε κάποιο μάθημα από τον χρόνο που πέρασε, αυτό είναι ότι οφείλουμε να ενισχύσουμε αυτούς που θέλουν την ειρήνη σε όλες τις πλευρές. Το αν θα φτάσουμε στον επιθυμητό στόχο εξαρτάται από την τοπική ηγεσία στο Ισραήλ, την τοπική ηγεσία στην Παλαιστίνη και από ένα λεπτομερές σχέδιο για τη Γάζα – μεταπολεμικά και για τη Δυτική Οχθη. Εξαρτάται επίσης από τους διεθνείς παράγοντες-«κλειδιά». Εάν δεν προχωρήσουμε προς ένα παλαιστινιακό κράτος και δεν καταστήσουμε σαφές ότι είναι προϋπόθεση για την ασφάλεια και την ειρήνη, τότε θα μπορούσαμε να κατευθυνθούμε προς έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Εκεί οδεύουμε, χωρίς αλλαγή ηγεσίας τόσο στο Ισραήλ όσο και στην Παλαιστίνη. Γι’ αυτό και είναι απολύτως επείγον, από την άποψη των συμφερόντων και της Ελλάδας και άλλων χωρών που επιζητούν τη σταθερότητα, να καταβληθεί κάθε ειρηνευτική προσπάθεια στην περιοχή.
Μουσταφά Ακιόλ, Aνώτερος συνεργάτης στο Cato Institute, Ουάσιγκτον
Μόνο με δύο κράτη
Υπάρχει διέξοδος από αυτόν τον εφιάλτη; Ενας τρόπος για να επιτευχθεί επιτέλους η ειρήνη μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του; Ναι, υπάρχει, και αυτή εξακολουθεί να είναι η πολυσυζητημένη λύση των δύο κρατών, η οποία ποτέ δεν υλοποιήθηκε μέχρι σήμερα. Εκείνοι οι οποίοι τη διακηρύσσουν ως ξεπερασμένη δεν κάνουν κάτι άλλο από το να μας παρασύρουν σε ένα θανάσιμο αδιέξοδο στο οποίο και οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν να αιμορραγούν. Με αυτό τον τρόπο παρασύρεται έτσι και η ευρύτερη περιοχή στον χειρότερο «ατέρμονο πόλεμο» και βυθίζεται περαιτέρω η λεγόμενη «τάξη βασισμένη σε κανόνες».
Μια πολιτική λύση σε αυτή την αιωνόβια σύγκρουση θα απελευθέρωνε επιτέλους τους Παλαιστινίους από την καταπίεση, όπως εδώ και καιρό τους αξίζει. Θα απελευθέρωνε επίσης τους ίδιους τους Ισραηλινούς «από αυτή την κατάρα της κυριαρχίας σε άλλους λαούς», όπως πριν από δεκαετίες προέβλεψε ο αείμνηστος, μεγάλος Ισραηλινός φιλόσοφος, Γεσαγιάχου Λάιμποβιτς. Θα απελευθέρωνε και τους δύο λαούς από το ποτάμι μέχρι τη θάλασσα. Οπως αξίζει και στους δύο.
Εκτοπισμένοι
1,9 εκατ. Παλαιστίνιοι
1 εκατ. Λιβανέζοι
60.000 Ισραηλινοί
Πλήγματα
12.000 ρουκέτες εκτόξευσε η Χαμάς στο Ισραήλ
8.000 ρουκέτες εκτόξευσε η Χεζμπολάχ στο Ισραήλ
500 πυραύλους και drones εκτόξευσε το Ιράν στο Ισραήλ
Κόστος
67 δισ. δολάρια έχει κοστίσει ο πόλεμος στο Ισραήλ
86% η οικονομική συρρίκνωση της Γάζας
12 δισ. δολάρια η στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ στο Ισραήλ
Βοήθεια
215.000 οικογένειες στη Γάζα έχουν λάβει τρόφιμα από τα Ηνωμένα Εθνη (UNRWA)
16.770 ασθενείς έχουν λάβει υγειονομική περίθαλψη
450.000 παιδιά έχουν συμμετάσχει σε προγράμματα ψυχολογικής υποστήριξης
Κεντρική φωτο: Βηρυτός, Πέμπτη 3 Οκτωβρίου. Παιδιά σε βομβαρδισμένη γειτονιά στρέφουν το βλέμμα ψηλά – σαν να προσπαθούν να εντοπίσουν μια χαραμάδα ελπίδας πέρα από την καταστροφή. Οσο το Ισραήλ δεν μοιάζει διατεθειμένο να προχωρήσει σε κατάπαυση του πυρός, το αδιέξοδο στη Μέση Ανατολή μεγαλώνει. David Guttenfelder/The New York Times
