Τη Δευτέρα 12 Νοεμβρίου του 2018 στις φυλακές «Σούτκα», πέντε χιλιόμετρα από την πόλη των Σκοπίων, από νωρίς το πρωί είχαν στρατοπεδεύσει τηλεοπτικά συνεργεία και πολλοί δημοσιογράφοι, ντόπιοι και ξένοι. Η διεύθυνση του ιδρύματος είχε κάνει όλες τις προετοιμασίες για τη «φιλοξενία» επί δύο χρόνια του υψηλού τροφίμου της, που δεν ήταν άλλος από τον πρώην πρωθυπουργό Νίκολα Γκρούεφσκι.
Οι ώρες περνούσαν, αλλά ο Γκρούεφσκι δεν έλεγε να φανεί, οπότε το απόγευμα αστυνομικοί έκαναν έφοδο στο σπίτι του. Το «πουλί» όμως είχε πετάξει, αφού είχε φροντίσει να αδειάσει τους τραπεζικούς του λογαριασμούς. «Κελάηδησε» την επόμενη μέρα, γνωστοποιώντας ότι βρισκόταν στη Βουδαπέστη, στη φωλιά του φίλου και ομοϊδεάτη του Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος του είχε παραχωρήσει πολιτικό άσυλο. Oπως έμελλε να γίνει γνωστό στη συνέχεια, ο Ορμπαν είχε οργανώσει τη φυγή του στο πορτμπαγκάζ αυτοκινήτου της ουγγρικής πρεσβείας στα Σκόπια.
Με πλάτες Βούτσιτς
Το όλο σχέδιο δεν θα είχε ευοδωθεί αν στο κόλπο δεν είχε εμπλακεί και ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς, που και αυτός τελούσε και τελεί υπό την πολιτική γοητεία του Ούγγρου εθνικολαϊκιστή. Ο Ορμπαν φέρεται να είχε ενημερώσει τον Βούτσιτς ότι ο Γκρούεφσκι θα διασχίσει τράνζιτ τη χώρα του και οι σερβικές μυστικές υπηρεσίες έλαβαν εντολή να κάνουν τα στραβά μάτια μέχρι να περάσει στην Ουγγαρία μέσω του μεθοριακού σταθμού Χόργκος.
Στα δέκα χρόνια που κυβέρνησε τη FYROM, ο Γκρούεφσκι είχε το ουγγρικό μοντέλο ως πρότυπο: ασφυκτικός έλεγχος των ΜΜΕ, χειραγώγηση της δικαιοσύνης, κατάληψη του κράτους από το κόμμα, πολιτικές διώξεις, κυνηγητό των μη κυβερνητικών οργανώσεων, εθνικολαϊκισμός και φιλορωσισμός.
Τα Σκόπια είχαν μετατραπεί όλο αυτό το διάστημα σε προγεφύρωμα του Ορμπαν. Τα σχέδια για εξάπλωση στον Νότο του αφηγήματος του φιλόδοξου Ούγγρου, που λέγεται ότι στο βάθος οραματίζεται, μετά και τη νίκη της Aκροδεξιάς στην Αυστρία, μια νέα Αυστροουγγαρία, χάλασε προσωρινά η παρουσία Ζάεφ στην κυβέρνηση. Πολέμησε και ο ίδιος όσο μπορούσε, στο πλευρό του VMRO, τη συμφωνία των Πρεσπών. Τώρα που το «αδελφό» κόμμα VMRO DPMNE επέστρεψε στα πράγματα, ο Ορμπαν επανεμφανίστηκε, και πάλι σε ρόλο «πατερούλη».
Με την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Χρίστιαν Μίτσκοσκι, έσπευσε να τον προικίσει με δάνειο της τάξης των 500.000.000 ευρώ, ενώ στα σκαριά βρίσκεται και η αγορά της κινητής τηλεφωνίας στα Σκόπια από ουγγρική εταιρεία. Ηδη, ένας από τους μεγαλύτερους τηλεοπτικούς σταθμούς στη Βόρεια Μακεδονία ανήκει σε ουγγρικά συμφέροντα και προεκλογικά «έπαιζε» ανοιχτά υπέρ του VMRO.
Ο Μίτσκοσκι προσκάλεσε τον Ορμπαν στα Σκόπια για να τον τιμήσει, όπως δήλωσε, ως «ήρωα της Μακεδονίας», λόγω του γενναιόδωρου δανείου. Η αντιπολίτευση εξέφρασε ανησυχίες ότι το δάνειο θέτει τη χώρα σε «πολιτική ομηρία από την Ουγγαρία».
Ο Ορμπαν επισκέφθηκε πριν από μερικές μέρες τα Σκόπια, ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση του Μίτσκοσκι, όπου επανέλαβε ότι το δάνειο είναι από ευρωπαϊκά κονδύλια που δικαιούται και παίρνει η Ουγγαρία. Ωστόσο ο ευρωπαϊκός Τύπος επιμένει ότι πρόκειται για κινεζικό χρήμα που ρέει από την πίσω πόρτα στη Βόρεια Μακεδονία διά του Ορμπαν.
Η πανηγυρική παρουσία του στα Σκόπια ανέδιδε πατερναλισμό, καθώς πέρα από το δάνειο –δεν έχει ακόμα εκταμιευθεί– που κατά τον Μίτσκοσκι θα δώσει μεγάλες ανάσες στην οικονομία, ο Ορμπαν εμφανίστηκε πρόθυμος να μεσολαβήσει στη Βουλγαρία, ώστε να άρει το βέτο που έχει θέσει η Σόφια στην ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας προς την Ε.Ε. Ωστόσο η βουλγαρική απάντηση υπήρξε άμεση, αρνητική και σε επιτιμητικούς τόνους, του τύπου «δεν χρειαζόμαστε κανέναν Ορμπαν για να λύσουμε τις μεταξύ μας διαφορές».
Δούρειοι ίπποι
Μετά και την αποτυχία του πειράματος «Βίσεγκραντ», διά του οποίου προσπάθησε να συγκροτήσει αντιπολιτευτική προς τις Βρυξέλλες ομάδα ευρωσκεπτικιστικών κρατών –μέχρι που η εκλογή του Ντόναλντ Τουσκ στην Πολωνία, τίναξε το σχέδιο στον αέρα– ο Ορμπαν επιχειρεί να απλώσει το αφήγημά του στα Βαλκάνια, με όχημα την αγορά ΜΜΕ, κρυφές χρηματοδοτήσεις κομμάτων και οργανώσεων, τις διάσπαρτες ουγγρικές μειονότητες, τις ιδεολογικοπολιτικές συγγένειες όπως αυτές του Βούτσιτς και του Μίτσκοσκι, και άλλων θαυμαστών του.
Ως προς την τύχη του «μουσαφίρη» του, Γκρούεφσκι, μολονότι δεν εμφανίζεται δημόσια –Ούγγρος δημοσιογράφος στη Βουδαπέστη που ρωτήθηκε από την «Κ» για το εάν κυκλοφορεί στην πόλη, απάντησε πως «δεν τον έχει δει ποτέ κανένας, είναι σαν να μην υπάρχει»– οι ουκ ολίγοι πολιτικοί του φίλοι και ευνοημένοι στα Σκόπια, θεωρούν ότι εργάζεται αθόρυβα στο παρασκήνιο για τη χώρα του.
