ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Εκκλήσεις για άμεση κατάπαυση του πυρός και μηνύματα ανησυχίας για περαιτέρω κλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή κυριάρχησαν στις δηλώσεις των επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών με αφορμή την επέτειο ενός χρόνου από την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ.
Ενώπιον της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο ύπατος εκπρόσωπος της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Eνωσης, Ζοσέπ Μπορέλ, παρότρυνε χθες εκ νέου όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές να προχωρήσουν σε ενέργειες αποκλιμάκωσης της κρίσης. «Η ώρα για κατάπαυση του πυρός είναι τώρα, ακριβώς έναν χρόνο μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις. Αύριο μπορεί να είναι πολύ αργά», είπε. Είχε προηγηθεί η πρόεδρος της Κομισιόν, που επανέλαβε την ελπίδα της Ε.Ε. για απελευθέρωση των ομήρων και άμεση κατάπαυση του πυρός, λόγω της «τρομακτικής» και συνεχιζόμενης ανθρωπιστικής κρίσης στη Μέση Ανατολή.
Πριν από έναν χρόνο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε επικριθεί για το ταξίδι της στο Ισραήλ σε ένδειξη αλληλεγγύης, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της Χαμάς, καθώς αρκετές κυβερνήσεις θεωρούσαν ότι δεν έστειλε αυστηρό μήνυμα στον πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου για πιθανή πρόκληση ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα, στο πλαίσιο των «αντιποίνων» του ισραηλινού στρατού. Από τότε η Ε.Ε. εξακολουθεί να «διχάζεται» σε σχέση με το Ισραήλ. Ενώ το «μπλοκ» κατόρθωσε να μιλήσει με μια «φωνή» στον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, την ίδια ώρα παραμένει «εγκλωβισμένο» –τουλάχιστον σε λεκτικό επίπεδο– ανάμεσα στην οργή και την υποστήριξη έναντι της κυβέρνησης του Ισραήλ.
Αρκετά κράτη-μέλη, πάντως, έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό να σκληραίνουν τη στάση τους, με τελευταίο παράδειγμα τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, οοποίος κάλεσε το Σάββατο να σταματήσουν οι παραδόσεις στο Ισραήλ στρατιωτικού υλικού, που χρησιμοποιείται στη Λωρίδα της Γάζας. Αν και οι δηλώσεις του Μακρόν στρέφονταν κυρίως εναντίον των ΗΠΑ –καθώς το Παρίσι συνεχίζει τις διπλωματικές προσπάθειες να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός με τον Λίβανο– ωστόσο το «μπλοκ» αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο προμηθευτή όπλων στο Ισραήλ, μετά τις ΗΠΑ, παρέχοντας πυρομαχικά, εξοπλισμό πυροδότησης όπλων και εξαρτημάτων για στρατιωτικά οχήματα. Από το 2019 έως το 2023 η Γερμανία παρείχε το 30% των εισαγωγών του Ισραήλ σε οπλικά συστήματα, ενώ ακολουθεί η Γαλλία, η Ιταλία, η Ρουμανία και η Τσεχία. Αρκετοί αναλυτές μάλιστα εκτιμούν ότι οι ευρωπαϊκές στρατιωτικές εξαγωγές προς το Ισραήλ είναι πιθανότατα υψηλότερες από ό,τι αναφέρουν τα επίσημα στοιχεία, καθώς τα όπλα της Ε.Ε. συχνά αποστέλλονται στο Ισραήλ μέσω των ΗΠΑ.
Δημόσια «πίεση»
Υπάρχει συγχρόνως δημόσια «πίεση» για περιορισμό των εξαγωγών όπλων στο Ισραήλ, ιδιαίτερα μετά τη σχετική έκκληση που απηύθυνε στις αρχές του χρόνου ο ΟΗΕ. Από τον περασμένο Ιανουάριο τόσο η Ιταλία όσο και η Ισπανία αποφάσισαν να σταματήσουν να στέλνουν όπλα στο Ισραήλ, αν και η Ρώμη τελικά ανακοίνωσε αργότερα ότι θα «σεβαστεί» τις σχετικές συμφωνίες.
Το Βέλγιο έχει επίσης περιορίσει τις πωλήσεις όπλων προς το Ισραήλ και ζητάει συγχρόνως την απαγόρευσή τους σε όλη την Ε.Ε., ενώ στην Ολλανδία δικαστήριο διέταξε την κυβέρνηση να σταματήσει την προμήθεια εξαρτημάτων μαχητικών αεροσκαφών F-35 προς το Ισραήλ, λόγω πιθανών κινδύνων για σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Με αφορμή την επέτειο ενός χρόνου από το τρομοκρατικό χτύπημα της Χαμάς, δεκάδες χιλιάδες κόσμου συμμετείχε χθες αλλά και το περασμένο Σαββατοκύριακο σε «μοιρασμένες» συγκεντρώσεις σε όλη την Ευρώπη, είτε προς ένδειξη συμπαράστασης προς το Ισραήλ και τους ομήρους είτε εναντίον των στρατιωτικών του επιχειρήσεων στη Γάζα.
