ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Η κατασκευή του 35ώροφου κτιρίου του τουρκικού προξενείου στη Νέα Υόρκη επρόκειτο να αποτελέσει απτή απόδειξη της πολιτικής κυριαρχίας του Ταγίπ Ερντογάν τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Το έργο, όμως, είχε ήδη καθυστερήσει χρόνια, όταν οι κατασκευαστές αντιμετώπισαν νέο πρόβλημα: την πυροσβεστική υπηρεσία της πόλης και τους αυστηρούς κανόνες πυρασφάλειας. Το 2018 η τουρκική κυβέρνηση πληροφορήθηκε ότι ο κανονισμός πυροπροστασίας είχε αλλάξει, υποχρεώνοντας τους εργολάβους να ανανεώσουν τα σχέδιά τους και να αυξήσουν το κόστος του έργου. «Τα στελέχη του τουρκικού υπουργείου εξέφρασαν την έκπληξή τους για την αδυναμία μας να δώσουμε μερικά δολάρια στους επιθεωρητές της πυροσβεστικής για να εξαφανιστεί το πρόβλημα», έγραψε ο εργοδηγός Φίλιπ Ινφελίς σε μήνυμα προς συνάδελφό του. Το email κατατέθηκε ως πειστήριο στην αγωγή που κατέθεσε το 2021 η Τουρκία κατά των αρχιτεκτόνων του ουρανοξύστη, κόστους 300 εκατ. δολαρίων.
Παρότι ο Ινφελίς είχε καταθέσει λέγοντας ότι «τέτοια πράγματα δεν γίνονται εδώ», η ομοσπονδιακή εισαγγελία του Μανχάταν υποστηρίζει σε δίωξή της κατά του δημάρχου Ερικ Ανταμς ότι αυτά ακριβώς γίνονται και στη Νέα Υόρκη.
Τον περασμένο μήνα το Σώμα των ενόρκων άσκησε διώξεις κατά του δημάρχου Ανταμς για δώρα που έλαβε από Τούρκους αξιωματούχους και επιχειρηματίες, συμπεριλαμβανομένων δωρεάν αεροπορικών εισιτηρίων και διανυκτερεύσεων σε πολυτελή ξενοδοχεία. Σε αντάλλαγμα των δώρων αυτών, ο Ανταμς άσκησε πίεση στην πυροσβεστική προκειμένου να δοθεί άδεια πυρασφάλειας στο κτίριο του προξενείου, παρά τις ανησυχίες των επιθεωρητών. «Τα δώρα προς τα πολιτικά πρόσωπα δεν στοιχειοθετούν ομοσπονδιακά αδικήματα», είπε ο συνήγορος του Ανταμς, Αλεξ Σπίρο. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αρνείται ότι υπάλληλοί του παραβίασαν τη διεθνή νομοθεσία και τις διπλωματικές συμβάσεις.
Οι εισαγγελείς υποστηρίζουν ότι τον Σεπτέμβριο του 2021 ο γενικός πρόξενος της Τουρκίας στη Νέα Υόρκη, Ρεϊχάν Οζγκιούρ, ζήτησε από τον Ανταμς και από έναν βοηθό του δημάρχου να ανοίξουν τον δρόμο για την έγκαιρη ολοκλήρωση του «Σπιτιού» της Τουρκίας, ούτως ώστε αυτή να συνέπιπτε με την ομιλία του Ερντογάν από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Ο Ανταμς δεν είχε εκλεγεί ακόμη δήμαρχος, αν και είχε επικρατήσει στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών.
Επιθεωρητής της πυροσβεστικής είχε αρνηθεί να χορηγήσει άδεια πυρασφάλειας στο κτίριο, επισημαίνοντας περισσότερες από 60 κακοτεχνίες στο σύστημα πυρανίχνευσης και πυρασφάλειας. Ο Οζγκιούρ τηλεφώνησε σε βοηθό του Ανταμς και του είπε ότι είχε έλθει «η σειρά του» να στηρίξει την Τουρκία. Ο εν αναμονή δήμαρχος άσκησε πίεση στην πυροσβεστική και εξασφάλισε εξαίρεση για το «Σπίτι» της Τουρκίας, επιτρέποντας στον Ερντογάν να το εγκαινιάσει.
Το τουρκικό κέντρο στη Νέα Υόρκη άνοιξε τις πόρτες του τη δεκαετία του 1970 σε απρόσωπο κτίριο 11 ορόφων στην 1η Λεωφόρο απέναντι από τον ΟΗΕ, ενώ επέζησε από βομβιστική επίθεση το 1980. Στις αρχές τη δεκαετίας του 2000 το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ξεκίνησε την αναζήτηση νέου κτιρίου, για να καταλήξει σε φιλόδοξο σχέδιο: την κατεδάφιση του υπάρχοντος κτίσματος, την αγορά γειτονικού οικοπέδου και την ύψωση ουρανοξύστη 35 ορόφων στη θέση τους.
Το έργο, που επρόκειτο να έχει ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια, αντιμετώπισε προβλήματα. Το 2012 η Τουρκία προσέλαβε εταιρεία εργολάβων από το Σικάγο για την κατεδάφιση και την επίβλεψη της κατασκευής του ουρανοξύστη. Η αρχιτεκτονική εταιρεία Perkins Eastman ανέλαβε τον σχεδιασμό.
Το αρχιτεκτονικό σχέδιο ήθελε την πρόσοψη να έχει κοίλο σχήμα, θυμίζοντας την ημισέληνο της τουρκικής σημαίας, ενώ θα περιελάμβανε και διακοσμητικά στοιχεία, που θυμίζουν τα καραβάν σαράι του Δρόμου του Μεταξιού. Ο πύργος θα στέγαζε τις προξενικές υπηρεσίες, ενώ 20 διαμερίσματα θα φιλοξενούσαν το διπλωματικό προσωπικό. Το κτίριο επρόκειτο να διαθέτει γυμναστήριο, εξωτερικές βεράντες, αίθουσα συναυλιών και χώρο προσευχής.
Η κατεδάφιση του παλιού κτίσματος υποχρέωσε το προξενείο να μετακομίσει σε γραφεία στο κέντρο του Μανχάταν, επιβαρύνοντας το τουρκικό κράτος με ενοίκιο 5 εκατ. δολαρίων τον χρόνο. Το 2016 η εταιρεία εργολάβων από το Σικάγο απείλησε να εγκαταλείψει το έργο εξαιτίας των καθυστερήσεων. Το τουρκικό κράτος συμβιβάστηκε, αποδέχθηκε τις νέες απαιτήσεις των εργολάβων και η κατεδάφιση ξεκίνησε το 2017. Η πρόοδος του έργου ήταν αργή. Στις αρχές του 2021 ο κατασκευαστής έλαβε τελεσίγραφο: όλα έπρεπε να είναι έτοιμα μέχρι τον Σεπτέμβριο και την ομιλία Ερντογάν στον ΟΗΕ. Ο Ινφελίς κατέθεσε ενόρκως ότι η διαταγή είχε προέλθει από τον ίδιο τον Ερντογάν.
Τις τροποποιήσεις στο αρχικό σχέδιο ανέλαβε τουρκική κατασκευαστική εταιρεία, ιδιοκτησίας του Ιμπραήμ Τσετσέν. Η εταιρεία του Τσετσέν διαπιστώθηκε ότι προχώρησε σε μεγάλες υπερτιμολογήσεις για τα έργα που ανέλαβε. Αργότερα, η τουρκική κυβέρνηση απέδωσε την ευθύνη των υπερτιμολογήσεων στους αρχιτέκτονες της Perkins Eastman, τους οποίους οδήγησε στα δικαστήρια μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής, απαιτώντας αποζημιώσεις 13 εκατ. δολαρίων για καθυστερήσεις.
Τούρκοι αξιωματούχοι προσέγγισαν τον μετέπειτα δήμαρχο Ανταμς για πρώτη φορά το 2015, έναν χρόνο μετά την εκλογή του στην προεδρία του δημοτικού συμβουλίου του Μπρούκλιν. Οι εισαγγελείς υποστηρίζουν ότι ο Ανταμς ταξίδεψε δύο φορές στην Τουρκία το 2015 και συναντήθηκε με τον πρόεδρο των Τουρκικών Αερογραμμών, ο οποίος του προσέφερε δωρεάν εισιτήρια πρώτης θέσης. Στη δεκαετή σχέση Ανταμς – τουρκικής κυβέρνησης, ο δήμαρχος έλαβε δώρα αξίας 100.000 δολαρίων. Το καλοκαίρι του 2017 ο Ανταμς διέμεινε στη σουίτα «Μπέντλεϊ» του ξενοδοχείου «Σεν Ρίτζις» της Πόλης. Το ταξίδι αυτό κόστισε πάνω από 41.000 δολάρια.
