Απίθανες θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τους τυφώνες Ελίν και Μίλτον έχουν εξαπλωθεί -σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτα- στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για παράδειγμα, λένε ότι οι καταιγίδες σχεδιάστηκαν για να ανοίξουν το δρόμο για την εξόρυξη λιθίου ή ότι στάλθηκαν για να βοηθήσουν τους Δημοκρατικούς στις εκλογές του Νοεμβρίου, ή και ότι σχηματίστηκαν από… λέιζερ που ελέγχουν τον καιρό.
Οι ισχυρισμοί επιμένουν παρά τις προσπάθειες επιστημόνων και κυβερνητικών αξιωματούχων να τους καταρρίψουν με στοιχεία, καθώς επιβιώνουν κάθε επίκλησης της λογικής.
Οι ψευδείς ισχυρισμοί, που κυκλοφορούν στο X, το TikTok, το YouTube και άλλες πλατφόρμες, μπορεί να μοιάζουν με τις θεωρίες συνωμοσίας που μαστίζουν τη σύγχρονη αμερικανική πολιτική. Εξέχουσες προσωπικότητες τους προωθούν, επικαλούμενοι άσχετα, παραπλανητικά ή ξεπερασμένα στοιχεία.
Κίνδυνοι
Ωστόσο οι κίνδυνοι είναι συχνά πιο άμεσοι. Οι διαδικτυακές θεωρίες συνωμοσίας που σχετίζονται με το κλίμα μπορούν γρήγορα να προκαλέσουν ζημιά, διακόπτοντας τις επικοινωνίες έκτακτης ανάγκης και τις προσπάθειες ανάκτησης επαφής με ανθρώπους. Αξιωματούχοι είπαν αυτή την εβδομάδα ότι η παραπληροφόρηση σχετικά με τους τυφώνες Ελίν και Μίλτον στοχοποίησε τους διασώστες και ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός προειδοποίησε ότι οι περίεργοι ισχυρισμοί θα μπορούσαν να εμποδίσουν τους επιζώντες να αναζητήσουν βοήθεια.
«Αν σας λένε ότι η κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για την καταστροφή, αυτό δεν σας βοηθά καθόλου να προετοιμαστείτε για αυτήν», δήλωσε ο Χοσέ Ε. Ραμίρες-Μάρκες, αναπληρωτής καθηγητής μηχανικής συστημάτων στο Stevens Institute of Technology και συν-συγγραφέας ενός επιστημονικού άρθρου που δημοσιεύτηκε αυτόν τον μήνα σχετικά με το πώς οι πληροφορίες που σχετίζονται με τον τυφώνα κυκλοφόρησαν μέσω του X.
Η αυξανόμενη συχνότητα και η καταστροφική δύναμη των μεγάλων καταιγίδων, των φαινομένων καύσωνα, των πυρκαγιών και άλλων καταστροφών που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες τείνουν να προκαλούν μια ιδιαίτερα έντονη συναισθηματική ανταπόκριση, επιτρέποντας στους αρνητές του κλίματος, στους λομπίστες για τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου και σε επαγγελματίες συνωμοσιολόγους να εκμεταλλευτούν την ανησυχία και τη σύγχυση των ανθρώπων.
«Τους βοηθά να ανακτήσουν κάποιο μέτρο ελέγχου και την αίσθηση της τάξης σε μια εποχή που όλα φαίνονται αρκετά ζοφερά και απελπιστικά», είπε η Τζένι Κινγκ, η οποία επιβλέπει την έρευνα και την πολιτική για την κλιματική παραπληροφόρηση στο Institute for Strategic Dialogue, μια δεξαμενή σκέψης που μελετά πλατφόρμες στο διαδίκτυο.
Η ένταση των αλλεπάλληλων τυφώνων Ελίν και Μίλτον ήταν δύσκολο να κατανοηθεί. Για πολλούς, ήταν ευκολότερο να κατηγορήσουν κάποιους… κακούς ανθρώπους.
Στο TikTok, εκατομμύρια χρήστες εκτέθηκαν σε θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τις καταιγίδες, σύμφωνα με έρευνα της φιλελεύθερης ομάδας παρακολούθησης των μέσων ενημέρωσης Media Matters for America. Υπήρχαν ισχυρισμοί ότι η Ελίν ήταν το προϊόν μιας τεχνητής αρπαγής γης για να καταστεί δυνατή η εξόρυξη λιθίου στη Βόρεια Καρολίνα, αν και ο τυφώνας πέρασε και σε πολλές άλλες πολιτείες. Οι επιστήμονες του κλίματος έχουν πει ότι δεν υπάρχει τρόπος για τους ανθρώπους να κατασκευάσουν τυφώνες.
Αλλες ψευδείς θεωρίες διαδόθηκαν σε βίντεο του YouTube με δεκάδες χιλιάδες προβολές και σε αναρτήσεις στο X με εκατομμύρια προβολές, που εκφράστηκαν από δημόσια πρόσωπα, όπως ένας χριστιανός εθνικιστής podcaster, ένας πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ και ένας Ρεπουμπλικάνος βουλευτής. Είπαν ότι οι τυφώνες ήταν το αποτέλεσμα των προσπαθειών της κυβέρνησης να διαταράξει την ψηφοφορία κατευθύνοντας την καταιγίδα προς τις ρεπουμπλικανικές περιφέρειες, ή από ηχητικά κύματα και όπλα μικροκυμάτων ή σχέδια που τροφοδοτούνται από απληστία προς όφελος επενδυτικών εταιρειών όπως η BlackRock.
Φυσικά οι επιστήμονες απέρριψαν τέτοιους ισχυρισμούς, λέγοντας ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να τροποποιήσουν την πορεία μιας καταιγίδας και ότι δεν υπάρχει τεχνολογία που να μπορεί να δημιουργήσει τυφώνες.
Πολλές από τις αφηγήσεις περιείχαν στελέχη θεωριών συνωμοσίας που είχαν διακινηθεί κατά τη διάρκεια προηγούμενων φυσικών καταστροφών. Οι μικροπωλητές της παραπληροφόρησης για το κλίμα είναι καιροσκοπικοί, λένε ειδικοί, συχνά ανακυκλώνουν ισχυρισμούς και τους εκτοξεύουν στο οικοσύστημα πληροφοριών σε περιόδους κρίσης μέχρι να τραβήξουν την προσοχή του κοινού και να απογειωθούν.
Από τα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν ο Ελίν έφτασε στην ξηρά, ο αριθμός των άρθρων και των αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που ανέφεραν και τους δύο τυφώνες μαζί με όρους όπως «γεωμηχανική», «χειραγώγηση» και «καιρικά όπλα» έχει αυξηθεί, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το Newsguard, μια ομάδα που παρακολουθεί τα φαινόμενα παραπληροφόρησης.
Η Pyrra Technologies, μια εταιρεία που παρακολουθεί τα περιθωριακά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διαπίστωσε ότι οι ψευδείς ιστορίες που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια του Ελίν σε βάρος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαχείρισης Εκτακτης Ανάγκης (FEMA) αναπροσαρμόζονταν για τον Μίλτον σε πλατφόρμες που σχετίζονται με την ακροδεξιά. Χρησιμοποιήθηκαν επίσης κοινές τακτικές παραπληροφόρησης, όπως η παραποίηση παλαιότερου οπτικού υλικού: Ορισμένοι λογαριασμοί διακίνησαν το βίντεο μιας γυναίκας που πέταξαν έξω από μπαρ του Τέξας πέρσι και ισχυρίστηκαν ψευδώς ότι έδειχνε μια πιο πρόσφατη επίθεση εναντίον ενός αξιωματούχου της FEMA.
Ο Ματ Χάγκινς, ένας 35χρονος αστυνομικός στο Μάριον της Βόρειας Καρολίνας, πέρασε αρκετές ημέρες με τα πληρώματα της FEMA την περασμένη εβδομάδα, τριγυρίζοντας στα νερά της πλημμύρας με μια μικροσκοπική βάρκα αναζητώντας όποιον χρειαζόταν βοήθεια. Οταν μπήκε στο Διαδίκτυο αργότερα, συνάντησε θεωρίες συνωμοσίας που επέκριναν τους πράκτορες της FEMA ως μέρος μιας μυστικής κυβερνητικής συνωμοσίας.
«Δεν εξορύσσουν λίθιο», έγραψε σε μια έντονα φορτισμένη ανάρτηση στο Facebook: «Σπεύδουν επί τους εδάφους για να αναζητήσουν και να βοηθήσουν ανθρώπους που δεν γνωρίζουν».
Πολιτικές συνέπειες
Οι πρόσφατοι τυφώνες συνοδεύτηκαν από ένα κύμα αντισημιτισμού και απειλών που απευθύνονται σε όσους διαχειρίζονται την αντίδραση έκτακτης ανάγκης, αλλά η ρητορική μίσους και ο κίνδυνος βίας δεν είναι ο μόνος λόγος που η παραπληροφόρηση που σχετίζεται με το κλίμα μπορεί να είναι επικίνδυνη. Οι φήμες για φυσικές καταστροφές που ξεκινούν στα ψηφιακά φόρουμ μπορούν να επηρεάσουν τις πραγματικές επιλογές σχετικά με την εκκένωση περιοχών, την οικονομική βοήθεια και τις έρευνες για αγνοούμενα αγαπημένα πρόσωπα.
Ενα επιπλέον επίπεδο κινδύνου προέρχεται από τον πιο πρόσφατο κύκλο παραπληροφόρησης, λένε οι ειδικοί, καθώς οι ψευδείς αφηγήσεις για τους δύο τυφώνες συνδυάζονται και τροφοδοτούν τις υπάρχουσες θεωρίες συνωμοσίας για… καταχθόνια σχέδια για να εκτροχιάσουν τις επερχόμενες εκλογές.
Οταν οι συνωμοσίες «διαβρώνουν την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στους θεσμούς και την όλη ιδέα του κυβερνητικού συντονισμού, τότε ξαφνικά οι άνθρωποι είτε αγνοούν είτε διαψεύδουν ενεργά τις οδηγίες που τους δίνονται», είπε ο κ. Κινγκ, του Institute for Strategic Dialogue.
Η παραπληροφόρηση γύρω από τους Ελίν και Μίλτον έχει γίνει τόσο συντριπτική ώστε ακόμη και αξιωματούχοι που συνδέονται με άλλες θεωρίες συνωμοσίας – όπως η άρνηση αποδοχής των αποτελεσμάτων των εκλογών – προσπαθούν να ανατρέψουν τις φήμες και να υπογραμμίσουν τη σοβαρότητα των καταιγίδων.
Ο Τιμ Μπέρτσετ, ένας Ρεπουμπλικανός βουλευτής από το Τενεσί που έχει υποστηρίξει τους ψευδείς ισχυρισμούς του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ περί νοθείας στην ψηφοφορία, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «υπήρχε μια δέσμη παραπληροφόρησης στο Διαδίκτυο σχετικά με τις προσπάθειες παροχής βοήθειας στην πολιτεία μου, και ένιωσα ότι ήταν καθήκον μου να παρέμβω λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης».
Ο Τραμπ, ωστόσο, έχει κάνει αρκετούς ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με τα κονδύλια για την αντιμετώπιση καταστροφών και την υποστήριξη των Δημοκρατικών στις προσπάθειες ανάκαμψης από τον τυφώνα. Την Τετάρτη, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν κατηγόρησε τον προκάτοχό του ότι υπονόμευσε την εμπιστοσύνη στις εργασίες διάσωσης και ανοικοδόμησης, λέγοντας ότι συνέβαλε στην «απερίσκεπτη, ανεύθυνη και αμείλικτη προώθηση της παραπληροφόρησης και των απροκάλυπτων ψεμάτων».
