Λίγοι στην Ουάσιγκτον έχουν την πείρα του Λίον Πανέτα. Ο 86χρονος βετεράνος έχει θητεύσει ως υπουργός Αμυνας, διοικητής της CIA (επί Ομπάμα) και προσωπάρχης του Λευκού Οίκου (επί Κλίντον). Η «Κ» συζήτησε μαζί του, μέσω τηλεδιάσκεψης, για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή και τη στάση των ΗΠΑ.
– Mε την κούρσα για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ να κορυφώνεται, φαίνεται ότι η δυνατότητα αμερικανικής παρέμβασης στη Μέση Ανατολή έχει περιοριστεί. Σε τι αποδίδετε την έλλειψη συνεννόησης μεταξύ Μπάιντεν και Νετανιάχου;
– Συνομίλησαν πρόσφατα ύστερα από καιρό και είμαι σίγουρος ότι εξέφρασαν ο ένας στον άλλον τις απογοητεύσεις τους σε σχέση με τον πόλεμο. Το μεγάλο ερώτημα που απασχολεί και τις δύο πλευρές αυτή τη στιγμή είναι τι είδους χτύπημα θα πραγματοποιήσει το Ισραήλ εναντίον του Ιράν. Θα είναι ένα μεγάλο χτύπημα που θα στοχεύει πολλούς στόχους, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών εγκαταστάσεων και των πετρελαιοπηγών του Ιράν, ή θα είναι ένα πιο περιορισμένο χτύπημα; Και αυτό θα μας δείξει αν θα έχουμε έναν ευρύτερο πόλεμο ή αν υπάρχει ελπίδα πως μπορούν να τεθούν όρια. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες να συνεχίσουν να προσφέρουν παγκόσμια ηγεσία στον κόσμο. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν το κάνουν, κανείς άλλος δεν θα το κάνει.
– Η αμερικανική διπλωματία έχει προειδοποιήσει το Ισραήλ να μην πλήξει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ποιοι είναι οι φόβοι από ένα τέτοιο χτύπημα;
– Το Ισραήλ έχει κάνει πολλά για να αποκαταστήσει την αποτρεπτική του ικανότητα στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι θαμμένες βαθιά στο υπέδαφος και το Ισραήλ, ειλικρινά, δεν έχει τη δυνατότητα να κυνηγήσει τέτοιου είδους στόχους. Μπορούν να προκαλέσουν κάποια ζημιά, αλλά δεν θα μπορέσουν να καταστρέψουν ολοκληρωτικά την πυρηνική ικανότητα του Ιράν. Οπότε το ερώτημα που τίθεται είναι, αν χτυπήσουν αυτές τις πυρηνικές εγκαταστάσεις, θα καταστρέψουν πραγματικά την πυρηνική ικανότητα του Ιράν ή απλώς θα δημιουργήσουν ένα ακόμη μεγαλύτερο κίνητρο για το Ιράν να αναπτύξει πυρηνικό όπλο;
– Περιγράψατε πρόσφατα την επιχείρηση του Ισραήλ με τους βομβητές ως ένα είδος τρομοκρατίας. Με την ηγεσία της Χεζμπολάχ και της Χαμάς να έχει πλέον αποδεκατιστεί, πιστεύετε ότι η κίνηση του Ισραήλ ήταν λάθος;
– Aυτό που με ανησυχεί στην προσέγγιση του Ισραήλ με τους βομβητές είναι ότι διανεμήθηκαν κυριολεκτικά σε χιλιάδες ανθρώπους και στη συνέχεια αποφάσισαν να τους ανατινάξουν επειδή ανησυχούσαν μήπως η Χεζμπολάχ το μάθαινε. Το αποτέλεσμα ήταν ότι πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν ή ακρωτηριάστηκαν, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών. Η ανησυχία μου είναι η αδιάκριτη χρήση όπλων. Η χρήση των βομβητών έπρεπε να συνδέεται με έναν συγκεκριμένο στρατηγικό στρατιωτικό στόχο. Οχι αδιακρίτως.
Είναι σημαντικό για τις ΗΠΑ να συνεχίσουν να προσφέρουν παγκόσμια ηγεσία στον κόσμο. Αν δεν το κάνουν, κανείς άλλος δεν θα το κάνει.
– Κατά τη γνώμη σας, ήταν ορθή κίνηση η εξόντωση του Νασράλα και του Χανίγια;
– Ο Νασράλα ήταν κακοποιός και οι Ηνωμένες Πολιτείες το γνωρίζουν αυτό, όπως και το Ισραήλ. Το γεγονός ότι οι Ισραηλινοί μπόρεσαν να βρουν τις πληροφορίες που έδειχναν πού βρισκόταν και στη συνέχεια να τον στοχεύσουν, νομίζω ότι ήταν πραγματικά μια πολύ καλή επιχείρηση. Αλλά στο τέλος της ημέρας πρέπει να είσαι σε θέση να έχεις μια «τελική κίνηση», επειδή η δολοφονία ηγετών δεν τερματίζει την τρομοκρατία, αλλά έχει ως αποτέλεσμα αυτοί οι ηγέτες να αντικατασταθούν από άλλους. Aν δεν έχεις ταυτόχρονα μια διπλωματική οδό, που θα οδηγήσει σε κάποιου είδους λύση, τότε το μόνο που θα κάνεις είναι να συνεχίσεις αυτούς τους αέναους πολέμους.
– Με τον πόλεμο να εξαπλώνεται πλέον στον Λίβανο, στην Υεμένη, στη Συρία και στο Ιράν, υπάρχει ρεαλιστικός δρόμος για την κατάπαυση του πυρός;
– Η άποψή μου είναι ότι το Ισραήλ πρέπει να αναπτύξει σαφείς στόχους σε αυτόν τον πόλεμο. Νομίζω ότι πρέπει να εξετάσουν σοβαρά το ενδεχόμενο να συμφωνήσουν σε μια κατάπαυση του πυρός, που θα επέτρεπε, επιτέλους, την απελευθέρωση των ομήρων. Μια τέτοια συμφωνία θα αντιμετώπιζε τις ανάγκες για ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα και θα οδηγούσε σε μια Γάζα που θα μπορούσε να αυτοδιοικηθεί. Ακόμη, αν ήμουν στη θέση του Ισραήλ, θα έκανα επίσης μια πολύ ισχυρή διπλωματική προσπάθεια για να «κυνηγήσω» τη Σαουδική Αραβία, διότι αυτού του είδους η συμμαχία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει όχι μόνο το Ιράν και την τρομοκρατία, αλλά θα παρείχε τη βάση πάνω στην οποία θα μπορούσαμε να έχουμε ένα καλύτερο μέλλον.
–O Ερντογάν κατηγόρησε το Ισραήλ ότι εποφθαλμιά τουρκικά εδάφη και προειδοποίησε για πόλεμο μεταξύ των δύο κρατών. Είναι οι φόβοι του ρεαλιστικοί ή προσφέρονται για εσωτερική κατανάλωση;
–Νομίζω ότι πολλά από αυτά είναι για εσωτερική κατανάλωση. Το σημαντικό είναι ότι το Ιράν έχει τραυματιστεί άσχημα σε αυτόν τον πόλεμο και είναι πολύ ευάλωτο αυτή τη στιγμή. Πρέπει να είναι πολύ προσεκτικό, ώστε να μην κάνει ένα βήμα προς τη λάθος κατεύθυνση, γιατί αν το κάνει, τότε θα μπορούσε να έρθει το τέλος του ιρανικού καθεστώτος. H ελπίδα μου είναι ότι, τελικά, θα βρεθεί ένας διπλωματικός τρόπος ώστε να δημιουργήσουμε μια πιο μόνιμη ειρήνη στη Μέση Ανατολή, να ιδρύσουμε ένα παλαιστινιακό κράτος και να δημιουργήσουμε μια συμμαχία μεταξύ των αραβικών εθνών και του Ισραήλ.
Κεντρική φωτό: «Η ανησυχία μου είναι η αδιάκριτη χρήση όπλων. Η χρήση των βομβητών έπρεπε να συνδέεται με έναν συγκεκριμένο στρατηγικό στρατιωτικό στόχο. Οχι αδιακρίτως», λέει ο Λίον Πανέτα. [Cayce Clifford/The New York Times]
