Hταν πέντε τα ξημερώματα μια Τρίτη του περασμένου Μαΐου όταν το 13χρονο κορίτσι ξύπνησε από έναν δυνατό θόρυβο. Δεν είχε προλάβει να καταλάβει τι συμβαίνει, όταν είδε αστυνομικούς με όπλα να μπαίνουν στο δωμάτιό της. Οι γονείς της, αγουροξυπνημένοι, προσπαθούσαν να παραμείνουν ψύχραιμοι και ευγενικοί με τους άνδρες που είχαν εισβάλει στο σπίτι τους. Τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία, παρόμοιες εφόδους έχουν υποστεί πολλοί φίλοι και γνωστοί τους. Ηξεραν πως δεν είχε κανένα νόημα να εναντιωθούν. Η μητέρα, ακόμα με το νυχτικό, έτρεξε προς το μέρος της μικρής για να την καθησυχάσει, προσπαθώντας παράλληλα να βάλει πρόχειρα τη μαντίλα στα μαλλιά της. Οι αστυνομικοί, όμως, ήταν αυστηροί. «Απαγορεύεται οποιαδήποτε συνομιλία», τους είπαν κοφτά. Ηταν ακόμα νύχτα όταν έβαλαν τη 13χρονη, μόνη της, στο περιπολικό. «Μην ανησυχείς, αγάπη μου, όλα θα πάνε καλά», της φώναζαν οι γονείς της, αλλά οι ίδιοι λένε σήμερα πως δεν ανησυχούσαν απλώς, είχαν παραλύσει από τον φόβο.
Το χρονικό
Τα ξημερώματα της 7ης Μαΐου 2024, συνολικά 53 άτομα, κυρίως νεαρές γυναίκες, οδηγούνταν σε διάφορα κέντρα κράτησης της Κωνσταντινούπολης. Δεκαπέντε από αυτές ήταν ανήλικες, μεταξύ 13 και 17 ετών. Σε επιστολές τους που έχει στη διάθεσή της η «Κ» γράφουν πως έμειναν χωρίς φαγητό ή νερό, ενώ στην πολύωρη ανάκριση που έγινε χωρίς παρουσία δικηγόρου προσπαθούσαν εμφανώς να τις εκφοβίσουν. «Μας είπαν πως στο τέλος θα φτύνουμε αίμα», γράφουν δύο αδελφές 16 και 17 ετών. Η μητέρα αλλά και η μεγαλύτερη αδελφή τους, η 19χρονη φοιτήτρια Νομικής Αϊσέ Ζουλέια, είχαν επίσης οδηγηθεί μέσα στη νύχτα στο κρατητήριο. «Φανταζόμουν πως μπορεί να έχουν συλλάβει τη μητέρα μου, αλλά τα έχασα όταν είδα εκεί τις αδελφές μου. Ηταν τελείως τρομοκρατημένες. Δεν με άφηναν όμως να τους μιλήσω, ούτε καν να τις αγκαλιάσω», λέει στην «Κ». «Τις επόμενες ώρες οι αστυνομικοί με πίεζαν να τους πω με ποιους μιλούσα μέσω εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Instagram. Ή για εκπαιδευτικά και θρησκευτικά προγράμματα στα οποία συμμετείχα ως φοιτήτρια. Στις αδελφές μου η ανάκριση ήταν ακόμα πιο παράλογη. Τις ρωτούσαν με ποιους παίζουν μπάσκετ στη γειτονιά», λέει στην «Κ» η Αϊσέ. Οι μικρότερες αδελφές αφέθηκαν ελεύθερες έπειτα από 16 ώρες, αλλά εκείνη και η μητέρα της προφυλακίστηκαν.
«Τα τελευταία χρόνια εκατομμύρια Τούρκοι έχουν περάσει από κάποιου είδους ανάκριση. Δυστυχώς είναι κάτι συνηθισμένο. Αυτή η υπόθεση όμως είναι πρωτοφανής όχι μόνο λόγω του κωμικοτραγικού περιεχομένου της ανάκρισης, αλλά και γιατί ο πραγματικός στόχος ήταν αυτά τα ανήλικα κορίτσια να καταθέσουν εναντίον των γονιών τους», λέει στην «Κ» η δικηγόρος της Αϊσέ, Λάλε Ντεμιρκαζάν. Στα μάτια των Αρχών, οι γονείς, οι οποίοι κατηγορούνται ως γκιουλενιστές –μέλη, κατά το καθεστώς, της τρομοκρατικής οργάνωσης FETO–, βάζουν τα παιδιά τους σε αυτόν τον δρόμο. «Θεωρητικά τα παιδιά σε αυτή την υπόθεση είναι μάρτυρες, στην πραγματικότητα όμως τους συμπεριφέρθηκαν σαν να είναι και τα ίδια τρομοκράτες», σημειώνει η Ντεμιρκαζάν.
Οι Αρχές θεωρούν πως ο αρχηγός της «τρομοκρατικής» αυτής οργάνωσης είναι ο ιεροκήρυκας Φετουλάχ Γκιουλέν – τον οποίο θεωρούν υπεύθυνο και για την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Ο Γκιουλέν, ιδρυτής ενός θρησκευτικού κινήματος, είχε δημιουργήσει έναν εντυπωσιακό μηχανισμό και δίκτυο επιρροής. Για χρόνια στήριζε τον Ερντογάν και οι σχέσεις τους ήταν ισχυρές. Το 2013 όμως οι δύο άνδρες συγκρούστηκαν και ξεκίνησαν οι πρώτες διώξεις οπαδών του κινήματος, οι οποίες πήραν ανεξέλεγκτες διαστάσεις μετά το 2016. Σήμερα, χιλιάδες Τούρκοι έχουν αυτοεξοριστεί στο εξωτερικό. Οσοι παρέμειναν στη χώρα τους, το έκαναν γνωρίζοντας το ρίσκο αλλά και τις δυσκολίες.
«Εχουν ξεχάσει τη ζωή που είχαν και προσπαθούν να επιβιώσουν. Εχουν περιθωριοποιηθεί λόγω της σχέσης που είχαν με το κίνημα (του Γκιουλέν) και όπως είναι λογικό κάνουν παρέα μεταξύ τους», λέει η Γιασεμί Αϊντίν, επικεφαλής της ένωσης εξόριστων δημοσιογράφων, από τη Γερμανία όπου ζει. Από το εξωτερικό πλέον, το κίνημα συνεχίζει να έχει έντονη παρουσία – με σχολεία, εκδοτικούς οίκους και εκατοντάδες ΜΚΟ που κάνουν από ανθρωπιστικό έργο μέχρι λόμπινγκ στην Ουάσιγκτον. Η ίδια όμως νιώθει την ανάγκη να διευκρινίσει πως το κίνημα του Γκιουλέν δεν έχει πλέον καμία παρουσία στην Τουρκία.
Ο εισαγγελέας είχε αντίθετη άποψη. Οταν τον Ιούνιο, ένα μήνα μετά τις ανακρίσεις, έβγαλε το 600σέλιδο κατηγορητήριο, οι οικογένειες των κοριτσιών τα έχασαν. Ανακάλυψαν πως από τις αρχές του έτους μέχρι και τα τέλη Απριλίου παρακολουθούσαν κάθε κίνηση αλλά και τα τηλέφωνά τους – τα δικά τους αλλά και των παιδιών. Εμαθαν επίσης πως κατά την ανάκριση κάποια από τα παιδιά είχαν δεχθεί να συμμετάσχουν σε ένα άτυπο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων. Ενα από τα ανήλικα κορίτσια είχε «ομολογήσει» πως η μητέρα της την προέτρεπε να κάνει παρέα με συγκεκριμένα παιδιά ή πως υπήρχε ένα σύστημα επιβράβευσης για θρησκευτικές πράξεις. Ο εισαγγελέας, με βάση τη μαρτυρία της μικρής, προφυλάκισε τη μητέρα. Οι κατηγορούμενες αμφισβητούν κάποια από τα ευρήματα των Αρχών και επιμένουν πως απειλείται η θρησκευτική ελευθερία τους.
Εν αναμονή της απόφασης
Η δίκη των 38 ενήλικων γυναικών της υπόθεσης ξεκίνησε τη Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου. Στην αίθουσα βρισκόταν και ένας βουλευτής του φιλοκουρδικού κόμματος DEM. «Μια νεαρή γυναίκα κατηγορείται αυτή τη στιγμή γιατί περπατούσε καθημερινά. Είναι γελοίο. Πώς έχει σχηματιστεί αυτό το κατηγορητήριο;» τουίταρε. Την επόμενη ημέρα τού απαγορεύτηκε η είσοδος και ανακοινώθηκε πως η δίκη θα γίνει κεκλεισμένων των θυρών. Αυτός είναι και ο λόγος που η Αϊσέ αποφάσισε να μιλήσει επώνυμα στα ΜΜΕ, παρότι γνωρίζει τους κινδύνους. Το δικαστήριο διέκοψε στο τέλος της περασμένης εβδομάδας και η μητέρα της οδηγήθηκε ξανά στη φυλακή. Η ίδια, που αρχικά είχε προφυλακιστεί για δύο μήνες, είναι τώρα ελεύθερη και προσέχει τις δύο αδελφές της. Γνωρίζει βέβαια πως τον Δεκέμβριο, που θα ανακοινωθούν οι ποινές, μπορεί να καταδικαστεί μέχρι και σε 8 χρόνια φυλάκισης. Για τις τρεις γυναίκες που μίλησαν στην «Κ» το μήνυμα που θέλει να στείλει ο Ερντογάν με τη «δίκη των κοριτσιών» (όπως την αποκαλούν) είναι σαφές και έχει αποδέκτες στο εσωτερικό της Τουρκίας αλλά κυρίως στο εξωτερικό: «Είναι μια προειδοποίηση πως ο πόλεμος που έχει κηρύξει εναντίον του κινήματος δεν έχει τελειώσει».
