Κάλυψε για πρώτη φορά εκλογές το 1964. Εκτοτε ήταν μέσα σε όλα τα μεγάλα γεγονότα και εξελίχθηκε σε ένα από τα ιερά τέρατα της αμερικανικής δημοσιογραφίας. Για 25 χρόνια παρουσίαζε και επιμελούνταν την εκπομπή «Nightline» του ABC, κερδίζοντας 25 βραβεία Emmy. Τα τελευταία χρόνια, ο 84χρονος σήμερα Τεντ Κόπελ, παρεμβαίνει συχνά στα δημόσια πράγματα, στηλιτεύοντας την πόλωση που έχει «μολύνει» και τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης της Αμερικής. Πώς βλέπατε τον ρόλο σας ως οικοδεσπότη του «Nightline», τον είχε ρωτήσει πέρυσι το περιοδικό New Yorker. «Εβλεπα τον ρόλο μου, όχι μόνο ως διαιτητή αλλά και ως κάποιου που προσπαθούσε να εκμαιεύσει όσο το δυνατόν περισσότερη αντικειμενική πληροφορία (από τον συνεντευξιαζόμενο). Τώρα αυτό ακούγεται κάπως ρομαντικό…».
Στη συζήτησή του με την «Κ» ο Κόπελ επιχειρεί να ερμηνεύσει με ιστορικούς όρους την πόλωση στην αμερικανική πολιτική ζωή, κρίνει τον Τραμπ και τη Χάρις και στοιχηματίζει για το ποιος από τους δύο θα είναι ο νικητής των εκλογών.
– Κύριε Κόπελ, έχετε καλύψει πολλές εκλογικές αναμετρήσεις στις ΗΠΑ. Θεωρείτε ότι αυτές οι εκλογές είναι διαφορετικές από τις προηγούμενες και, αν ναι, με ποιον τρόπο;
– Αυτές οι εκλογές είναι διαφορετικές με πολλούς τρόπους, αλλά η βασική διαφορά αναπτύσσεται τα τελευταία 20 με 30 χρόνια. Πριν από περίπου δύο δεκαετίες η φυλετική σύνθεση σε αυτή τη χώρα ήταν περίπου 70% λευκοί και 30% μη λευκοί. Τώρα οι αναλογίες στενεύουν και σε 20 χρόνια προβλέπεται να είναι 50-50. Αυτό είχε τεράστιο αντίκτυπο στην αμερικανική ψυχοσύνθεση. Πιστεύω ότι αυτό ευθύνεται σε κάποιον βαθμό για την αύξηση της βίας που παρατηρούμε, ενώ σίγουρα επηρεάζει και τις εκλογές μας.
– Αν το άγχος ή ο φόβος των λευκών είναι τόσο σημαντικός παράγοντας, αυτό σημαίνει ότι ακόμη κι αν ο Τραμπ χάσει, θα συνεχίσει να παραμένει ισχυρό πολιτικό στοιχείο για καιρό.
– Εξαιρετική παρατήρηση. Πολλοί πιστεύουν ότι όλο αυτό αφορά μόνο τον Ντόναλντ Τραμπ. Οτι αν φύγει αύριο, όλα θα επιστρέψουν στο status quo ante. Δεν θα συμβεί αυτό. Η κατάσταση θα παραμείνει ως έχει. Ακόμη κι αν δεν εμφανιστεί άλλος Τραμπ –και δεν νομίζω ότι θα υπάρξει κάποιος ακριβώς σαν αυτόν– μπορεί να εμφανιστεί κάποιος πιο εκλεπτυσμένος και λιγότερο ακραίος, αλλά το βασικό ζήτημα θα παραμείνει ίδιο.
– Εχετε συναντήσει τον Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια της καριέρας σας;
– Ναι. Πολλές φορές.
– Φανταζόσασταν ποτέ ότι θα γινόταν μια τόσο σημαντική προσωπικότητα στην αμερικανική Ιστορία;
– Ομολογώ πως όχι. Δεν θα μπορούσα ποτέ να το φανταστώ. Hταν αντικείμενο χλευασμού στη Νέα Υόρκη, τον αποκαλούσαν ειρωνικά «The Donald». Δεν νομίζω ότι υπήρχε πολιτικός αναλυτής πριν από 20 χρόνια που θα μπορούσε να προβλέψει αυτό που συνέβη.
– Ο κόσμος λέει ότι το σημερινό πολιτικό περιβάλλον διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες. Συμφωνείτε;
– Απολύτως. Πάντα υπήρχαν κουτσομπολιά, φήμες και άνθρωποι που τους άρεσε να προκαλούν ταραχές, αλλά αυτά συνέβαιναν σε ένα μπαρ, πίνοντας δύο μπίρες, μπροστά σε δύο ή τρία άτομα. Η διαφορά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι τώρα, ο ίδιος ανόητος που προκαλούσε αναστάτωση στο μπαρ, μπορεί να φτάσει σε εκατομμύρια ανθρώπους. Αν αυτό που λέει είναι αρκετά ακραίο ή ενδιαφέρον, θα συγκεντρώσει εκατομμύρια ακολούθους σε λίγα λεπτά. Είναι μια τεράστια αλλαγή. Αυτό που κάποτε λεγόταν και έμενε στα πλαίσια ενός μπαρ, τώρα διαδίδεται παγκοσμίως.
– Υπάρχει κάποια λύση σ’ αυτό;
– Οχι.
Ενας νέος 18 ή 20 ετών μπορεί να έχει τεράστια επιρροή κάνοντας κάτι φαινομενικά ασήμαντο, όπως να φυσάει τσιχλόφουσκες με διασκεδαστικό τρόπο, και αποκτά 5 ή 6 εκατομμύρια ακολούθους. Αυτοί είναι οι influencers. Δείτε πόσο ενθουσιασμό προκάλεσε στην καμπάνια της Χάρις το γεγονός ότι μια νεαρή ποπ σταρ ανακοίνωσε την υποστήριξή της σ’ αυτήν. Γιατί μας νοιάζει; Γιατί τη νοιάζει; Επειδή αυτή η νεαρή γυναίκα έχει δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, εκατομμύρια ακολούθους.
– Και τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, υποθέτω, δεν έχουν πλέον τη σπουδαιότητα που είχαν κάποτε. Εφημερίδες όπως οι New York Times, ή τηλεοπτικά δίκτυα με εκπομπές όπως η δική σας, θεωρούνταν κάποτε απόλυτοι θεσμοί κύρους, αλλά αυτό φαίνεται να έχει αλλάξει.
– Σωστά. Τώρα έχουν εμφανιστεί οι influencers. Ενας νέος 18 ή 20 ετών μπορεί να έχει τεράστια επιρροή κάνοντας κάτι φαινομενικά ασήμαντο, όπως να φυσάει τσιχλόφουσκες με διασκεδαστικό τρόπο, και αποκτά 5 ή 6 εκατομμύρια ακολούθους. Αυτοί είναι οι influencers. Δείτε πόσο ενθουσιασμό προκάλεσε στην καμπάνια της Χάρις το γεγονός ότι μια νεαρή ποπ σταρ ανακοίνωσε την υποστήριξή της σ’ αυτήν. Γιατί μας νοιάζει; Γιατί τη νοιάζει; Επειδή αυτή η νεαρή γυναίκα έχει δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, εκατομμύρια ακολούθους.
– Με βάση το σημερινό τοπίο, πώς βλέπετε να εξελίσσονται οι εκλογές;
– Αν έπρεπε να στοιχηματίσω, θα έλεγα ότι θα κερδίσει ο Τραμπ. Να θυμάστε ότι σε αυτή τη χώρα δεν μετράει η λαϊκή ψήφος, αλλά το σώμα εκλεκτόρων. Ετσι, μια χούφτα πολιτείες, όπως το Μίσιγκαν, η Πενσιλβάνια, η Φλόριντα και η Καλιφόρνια έχουν απίστευτη βαρύτητα. Στις τελευταίες εκλογές, ενώ η λαϊκή ψήφος ήταν σαφής, το αποτέλεσμα κρίθηκε στις εξαιρετικά αμφίρροπες μάχες σε ορισμένες από αυτές τις λεγόμενες «swing states». Το ίδιο θα συμβεί και φέτος. Στην ουσία, το τι συμβαίνει στις υπόλοιπες 45 πολιτείες είναι λίγο πολύ άσχετο. Οι εκλογές θα κριθούν από τις πέντε πολιτείες – «κλειδιά».
– Κάποιοι λένε ότι με την υποψηφιότητα Χάρις, οι γυναίκες, οι νεότερες ηλικίες και οι μειονότητες μπορεί να παίξουν σημαντικότερο ρόλο αυτή τη φορά.
– Σίγουρα. Oμως, ό,τι κέρδη φέρει η Χάρις από αυτή την πλευρά, θα προσθέσει και στον Τραμπ από την άλλη, με αρνητικό τρόπο. Οπως είπα νωρίτερα, η φυλετική ισορροπία σε αυτή τη χώρα συνεχίζει να αλλάζει. Σε 20 χρόνια ο λευκός και ο μη λευκός πληθυσμός θα είναι σχεδόν ισάριθμοι. Τι θα μπορούσε να απεικονίσει καλύτερα τη μάχη μεταξύ φύλων και φυλών από μια έγχρωμη γυναίκα ενάντια σε έναν άνδρα που έχει επανειλημμένως δείξει ρατσιστικές τάσεις;
– Αν επανεκλεγεί ο Τραμπ, πιστεύετε ότι θα είναι διαφορετικός από την πρώτη του θητεία;
– Νομίζω ότι θα είναι σίγουρα πιο επικίνδυνος. Δεν θα περιβάλλεται από πρόσωπα αποδεκτά από το κατεστημένο. Θα επιλέξει ανθρώπους που του είναι πιστοί, που θα κάνουν αυτό που θέλει ή που θα του παρουσιάσουν επιλογές που θεωρεί ελκυστικές. Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτές οι επιλογές θα είναι καλές για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Για την ακρίβεια, εικάζω πως όχι.
– Αν το αποτέλεσμα των εκλογών είναι αμφίρροπο, πιστεύετε ότι θα βιώσουμε μια παρατεταμένη περίοδο έντασης, ακόμη και βίας;
– Ναι, το πιστεύω. Ο Τραμπ θα χάσει σχεδόν σίγουρα τη λαϊκή ψήφο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα χάσει το σώμα εκλεκτόρων. Στις ΗΠΑ οι πρόεδροι εκλέγονται με βάση τις 270 ψήφους του σώματος εκλεκτόρων. Eτσι, αναπόφευκτα, αν η Χάρις κερδίσει το Σώμα, θα υπάρξει έντονη διαμάχη για τις επιμέρους πολιτείες, όπως έγινε και πριν από τέσσερα χρόνια. Και η συγκεκριμένη διαμάχη συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ο Τραμπ, κατά τη διάρκεια του ντιμπέιτ με την αντιπρόεδρο Χάρις, παραδέχθηκε ότι μάλλον έχασε τις προηγούμενες εκλογές. Είναι απίστευτο. Του πήρε σχεδόν τέσσερα χρόνια να το παραδεχθεί. Ομως υπάρχουν εκατομμύρια υποστηρικτές του που δεν το πιστεύουν, θεωρούν ακόμη ότι κέρδισε. Με βάση τη λαϊκή ψήφο δεν θα μπορούσε να έχει κερδίσει, αλλά η λαϊκή ψήφος δεν είναι αυτό που έχει σημασία. Eτσι δημιουργείται μια κατάσταση όπου οι έντονες διαφωνίες είναι αναπόφευκτες και ενδεχομένως να διαρκέσουν ημέρες, εβδομάδες ή και μήνες μετά τις εκλογές.
– Πιστεύετε ότι θα μπορούσαμε να δούμε γεγονότα παρόμοια με εκείνα της 6ης Ιανουαρίου ή ακόμη και μια κατάσταση που θα θυμίζει εμφύλιο πόλεμο;
– Ισως να μην είναι ακριβώς τα ίδια γεγονότα, αλλά ναι, θεωρώ ότι είναι πιθανό να υπάρξουν ξεσπάσματα βίας.
– Θεωρείτε ότι αυτή η περίοδος μοιάζει με κάποια άλλη στη μεταπολεμική αμερικανική Ιστορία τουλάχιστον;
– Είχαμε έναν εμφύλιο πόλεμο τη δεκαετία του 1860. Αυτό συνέβη πολύ καιρό πριν, αλλά πολλές θεμελιώδεις εντάσεις και συγκρούσεις που υπήρχαν τότε εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα. Ενώ η χώρα έχει αλλάξει όσον αφορά την παγκόσμια επιρροή και τις δυνατότητές της, η ανθρώπινη φύση παραμένει ίδια. Ο ρατσισμός εξακολουθεί να υφίσταται. Αυτό, φοβάμαι, είναι το μεγάλο τρωτό σημείο της Αμερικής. Δεν είναι φαινόμενο που αφορά αποκλειστικά αυτή τη χώρα, αλλά εδώ είναι ιδιαίτερα τοξικό και εξαιρετικά επικίνδυνο, ειδικά ενόψει των επερχόμενων εκλογών.
Κεντρική φωτό: Στα στούντιο του ABC στην Ουάσιγκτον το 2005. Επί 25 χρόνια ο Τεντ Κόπελ παρουσίαζε και επιμελούνταν την εκπομπή «Nightline», κερδίζοντας 25 βραβεία Emmy. [Stephen Crowley/The New York Times]
