Οι New York Times εξέτασαν τα πρακτικά δέκα συναντήσεων μεταξύ των κορυφαίων ηγετών της Χαμάς. Τα πρακτικά δείχνουν ότι η οργάνωση απέφυγε συστηματικά από το 2021 κλιμάκωση ώστε να «πείσει» το Ισραήλ ότι δεν είχε σκοπό να επιτεθεί. Ταυτόχρονα προσπαθούσε να πείσει το Ιράν να τη στηρίξει στο μεγάλο σχέδιο που είχε στα σκαριά. Για περισσότερα από δύο χρόνια, ο Γιαχία Σινουάρ φέρεται να επεξεργαζόταν και να προετοίμαζε με τους κορυφαίους διοικητές της Χαμάς αυτό που ήλπιζαν ότι θα αποτελούσε την πιο καταστροφική και αποσταθεροποιητική επίθεση κατά του Ισραήλ στην 40ετή ιστορία της οργάνωσης.
Τα πρακτικά των μυστικών συναντήσεων της Χαμάς, που κατασχέθηκαν από τον ισραηλινό στρατό και περιήλθαν στην κατοχή των NYT, παρέχουν λεπτομερή καταγραφή του σχεδιασμού της τρομοκρατικής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου, καθώς και της αποφασιστικότητας του Σινουάρ να πείσει τους συμμάχους της Χαμάς, το Ιράν και τη Χεζμπολάχ, να συμμετάσχουν στην επίθεση. Ή τουλάχιστον να δεσμευτούν σε ευρύτερη σύγκρουση εναντίον του Ισραήλ, εάν η Χαμάς πραγματοποιούσε αιφνιδιαστική διασυνοριακή επιδρομή.
Τα έγγραφα αποκαλύπτουν επίσης προσπάθειες πλήρους απόκρυψης των προθέσεών της, καθώς η οργάνωση έθετε τις βάσεις για μία τολμηρή επίθεση και περιφερειακή ανάφλεξη που ο Σινουάρ ήλπιζε ότι θα προκαλούσε την «κατάρρευση» του Ισραήλ.
Τα έγγραφα –πρακτικά δέκα μυστικών συναντήσεων σχεδιασμού με τη συμμετοχή μικρής ομάδας πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών της Χαμάς- αφορούν την προετοιμασία της επίθεσης, της 7ης Οκτωβρίου 2023. Περιλαμβάνουν 30 σελίδες από όπου προκύπτουν άγνωστες μέχρι σήμερα πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της ηγεσίας της Χαμάς και τις προετοιμασίες της επίθεσής της.
Τα έγγραφα περιγράφουν επίσης τις κύριες στρατηγικές, καθώς και βασικές εκτιμήσεις της ηγετικής ομάδας:
- Η Χαμάς σχεδίαζε αρχικά να πραγματοποιήσει την επίθεση, στην οποία έδωσε την κωδική ονομασία «το μεγάλο σχέδιο», το φθινόπωρο του 2022. Αλλά καθυστέρησε την εκτέλεση του σχεδίου καθώς προσπαθούσε να πείσει το Ιράν και τη Χεζμπολάχ να συμμετάσχουν.
- Καθώς επεξεργάζονταν επιχειρήματα για να πείσουν τη Χεζμπολάχ, οι ηγέτες της Χαμάς ανέφεραν ότι η «εσωτερική κατάσταση» του Ισραήλ -αναφορά στην αναταραχή που προκάλεσαν τα αμφιλεγόμενα σχέδια του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου για αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος- ήταν μεταξύ των λόγων που τους «ανάγκασαν να κινηθούν προς στρατηγική μάχη».
- Τον Ιούλιο του 2023, η Χαμάς απέστειλε κορυφαίο αξιωματούχο στον Λίβανο, όπου συναντήθηκε με ανώτερο Ιρανό διοικητή και ζήτησε βοήθεια για να χτυπήσει ευαίσθητες τοποθεσίες κατά την έναρξη της επίθεσης.
- Ο ανώτερος Ιρανός διοικητής είπε στη Χαμάς ότι το Ιράν και η Χεζμπολάχ υποστήριζαν επί της αρχής, αλλά χρειάζονταν περισσότερο χρόνο για να προετοιμαστούν– τα πρακτικά δεν αναφέρουν πόσο λεπτομερές σχέδιο παρουσίασε η Χαμάς στους συμμάχους της.
- Τα έγγραφα αναφέρουν επίσης ότι η Χαμάς σχεδίαζε να συζητήσει την επίθεση με περισσότερες λεπτομέρειες σε επόμενη συνάντηση με τον Χασάν Νασράλα, τον τότε ηγέτη της Χεζμπολάχ, αλλά δεν διευκρινίζουν αν η συζήτηση έγινε ποτέ.
- Η Χαμάς αισθάνθηκε σίγουρη για τη γενική υποστήριξη των συμμάχων της, αλλά κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ίσως χρειαζόταν να προχωρήσει χωρίς την πλήρη συμμετοχή τους – εν μέρει για να προλάβει το Ισραήλ από το να αναπτύξει προηγμένο νέο σύστημα αεράμυνας πριν πραγματοποιηθεί η επίθεση.
- Η απόφαση για την επίθεση επηρεάστηκε επίσης από τη σαφή πρόθεση της Χαμάς να διαταράξει τις προσπάθειες εξομάλυνσης των σχέσεων του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία, την εδραίωση της κατοχής της Δυτικής Οχθης από το Ισραήλ και τις ισραηλινές προσπάθειες για την άσκηση μεγαλύτερου ελέγχου στο συγκρότημα του τεμένους Ακσα στην Ιερουσαλήμ, ιερό τόσο στο Ισλάμ όσο και στον Ιουδαϊσμό και γνωστό στους Εβραίους ως Ορος του Ναού.
- Η Χαμάς απέφυγε σκόπιμα τις μεγάλες αντιπαραθέσεις με το Ισραήλ για δύο χρόνια από το 2021, προκειμένου να μεγιστοποιήσει τον αιφνιδιασμό από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Οπως το έβλεπαν οι ηγέτες, «έπρεπε ο εχθρός να είναι πεπεισμένος για το ότι η Χαμάς θέλει ηρεμία στη Γάζα».
- Οι ηγέτες της Χαμάς στη Γάζα ανέφεραν, με βάση τα πρακτικά, ότι ενημέρωσαν τον Ισμαήλ Χανίγια, πολιτικό ηγέτη της Χαμάς με έδρα το Κατάρ, για «το μεγάλο σχέδιο». Δεν ήταν προηγουμένως γνωστό ότι ο Χανίγια, ο οποίος δολοφονήθηκε από το Ισραήλ τον Ιούλιο, είχε ενημερωθεί για την επικείμενη επίθεση πριν την πραγματοποίησή της.
Μετά την επιστροφή Νετανιάχου
Τα έγγραφα προσφέρουν νέες πληροφορίες για μία από τις πιο κομβικές στιγμές στη σύγχρονη ιστορία της Μέσης Ανατολής, δείχνοντας ότι ήταν τόσο το αποκορύφωμα ενός πολυετούς σχεδίου, όσο και μια κίνηση που διαμορφώθηκε εν μέρει από συγκεκριμένα γεγονότα μετά την επιστροφή του Νετανιάχου στην εξουσία στο Ισραήλ στα τέλη του 2022.
Η επίθεση στο Ισραήλ σκότωσε περίπου 1.200 ανθρώπους και ώθησε το Ισραήλ να βομβαρδίσει και να εισβάλει στη Γάζα, σκοτώνοντας δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους πολίτες και ενόπλους. Τελικά επεκτάθηκε σε πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και των περιφερειακών συμμάχων της Χαμάς, που οδήγησε στη δολοφονία από το Ισραήλ ανώτερων ηγετών του Ιράν και της Χεζμπολάχ και στην εισβολή του στο Λίβανο, καθώς και στα πλήγματα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν κατά του Ισραήλ.
Ο βαθμός στον οποίο το Ιράν και η Χεζμπολάχ γνώριζαν τα αρχικά σχέδια της Χαμάς ήταν ένα από τα μυστήρια της 7ης Οκτωβρίου. Το ερώτημα επανήλθε τις τελευταίες εβδομάδες, μετά την εισβολή του Ισραήλ στον Λίβανο και τα χτυπήματα του Ιράν στο Ισραήλ.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, έχει αρνηθεί δημοσίως ότι το Ιράν είχε οποιοδήποτε ρόλο στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Και Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν αναφερθεί σε πληροφορίες που δείχνουν ότι σημαντικοί Ιρανοί ηγέτες αιφνιδιάστηκαν, τροφοδοτώντας τις αμφιβολίες ως προς το αν το Ιράν έπαιξε άμεσο ρόλο στον σχεδιασμό. Ομως οι ηγέτες της Χαμάς μιλούν ευρέως, με βάση τα πρακτικά, για την υποστήριξη που έλαβαν από περιφερειακούς συμμάχους και υπήρξαν διάσπαρτες και μερικές φορές αντικρουόμενες αναφορές ότι Ιρανοί και αξιωματούχοι της Χεζμπολάχ βοήθησαν στον σχεδιασμό της επίθεσης και στην εκπαίδευση μαχητών.
Πού βρέθηκαν
Τα πρακτικά βρέθηκαν στα τέλη Ιανουαρίου σε υπολογιστή από ισραηλινούς στρατιώτες οι οποίοι ερευνούσαν υπόγειο κέντρο διοίκησης της Χαμάς στο Χαν Γιουνίς, στη νότια Γάζα, από το οποίο οι ηγέτες της οργάνωσης είχαν διαφύγει.
Οι Times, όπως αναφέρουν, αξιολόγησαν τη γνησιότητα των εγγράφων μοιράζοντας το περιεχόμενό τους σε μέλη και εμπειρογνώμονες προσκείμενους στη Χαμάς.
Τα αρχεία αποτέλεσαν αφορμή για αλληλοκατηγορίες μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών του Ισραήλ που απέτυχαν είτε να τα αποκτήσουν πριν η Χαμάς εξαπολύσει την επίθεσή της είτε να αξιολογήσουν τη στρατηγική που περιγράφεται σε αυτά. Το Ισραήλ απέκτησε τα σχέδια μάχης της Χαμάς πριν από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, ωστόσο οι Ισραηλινοί διοικητές απέρριψαν επανειλημμένα την ιδέα ότι η Χαμάς είχε την ικανότητα ή την πρόθεση να τα πραγματοποιήσει άμεσα.
«Ολος ο σχεδιασμός, η λήψη αποφάσεων και η διοίκηση εκτελέστηκαν αποκλειστικά από τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς που εδρεύει στη Γάζα, κάθε ισχυρισμός που επιχειρεί να συνδέσει το Ιράν ή τη Χεζμπολάχ -είτε εν μέρει είτε εξ ολοκλήρου- στερείται αξιοπιστίας και προέρχεται από κατασκευασμένα έγγραφα», σχολίασε πάντως το Ιράν σε ανακοίνωσή του.
Μιλώντας σε κώδικα
Από τα πρακτικά προκύπτει υπαινιγμός σχεδιασμού της επιχείρησης για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2022, όταν ηγέτες της Χαμάς συζήτησαν την ανάγκη να αποφύγουν να εμπλακούν σε μικρές αψιμαχίες και να επικεντρωθούν στο «μεγάλο σχέδιο». Οι αξιωματικοί των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών διαπίστωσαν ότι οι ηγέτες της Χαμάς χρησιμοποιούσαν επανειλημμένα την ίδια φράση σε παρόμοιο πλαίσιο, αλλά δεν κατάλαβαν τι σήμαινε ο όρος μέχρι να διαβάσουν τα έγγραφα μετά την επίθεση, σύμφωνα με δύο Ισραηλινούς αξιωματούχους.
Τα σχέδια περιλάμβαναν χτύπημα 46 θέσεων στα σύνορα, και στη συνέχεια στόχευση μεγάλης αεροπορικής βάσης και κόμβου πληροφοριών στο νότιο Ισραήλ, καθώς και πόλεων και χωριών.
Οι ηγέτες ανέφεραν ότι θα ήταν ευκολότερο να στοχεύσουν τις κατοικημένες περιοχές αν πρώτα έβαλλαν εναντίον στρατιωτικών βάσεων – εκτίμηση που αποδείχθηκε σωστή στις 7 Οκτωβρίου. Αυτά τα στρατιωτικά σχέδια φάνηκε να αποτελούν απλουστευμένη και ελαφρώς τροποποιημένη εκδοχή του πιο λεπτομερούς σχεδίου μάχης που το Ισραήλ υπέκλεψε το 2022 αλλά απέρριψε.
Ενδεικτικό της μυστικότητας κατά την προετοιμασία της επίθεσης, ο Σινουάρ και οι υφιστάμενοί του αποφάσισαν ότι τα σχέδια θα έπρεπε να κρατηθούν μυστικά από πολλούς χαμηλόβαθμους ενόπλους της Χαμάς μέχρι αρκετές ώρες πριν από την επίθεση, σύμφωνα με τα πρακτικά συνάντησης.
Στην ίδια συνάντηση, ο Συνουάρ συζήτησε επίσης με την ομάδα πώς μια μεγάλη επίθεση στο Ισραήλ θα απαιτούσε πιθανότατα θυσίες, προφανώς από απλούς κατοίκους της Γάζας. Ηταν η πρώτη και μοναδική φορά που τέθηκε το ζήτημα της ταλαιπωρίας που θα μπορούσαν να υποστούν οι Παλαιστίνιοι πολίτες με βάση. Μετά τις 7 Οκτωβρίου, κάποιοι ηγέτες της Χαμάς αναγνώρισαν ότι η ισραηλινή αντεπίθεση προκάλεσε τεράστιες καταστροφές, αλλά ανέφεραν ότι ήταν το «τίμημα» που έπρεπε να πληρώσουν οι Παλαιστίνιοι για την ελευθερία.
Σε συγκέντρωση τον Σεπτέμβριο του 2022, το συμβούλιο της ηγεσίας φαινόταν έτοιμο να ξεκινήσει την επίθεση μέσα σε ένα μήνα, κατά τη διάρκεια των εβραϊκών αργιών, και ο Σινουάρ εξέτασε τα τελευταία σχέδια μάχης. Τα έγγραφα δεν εξηγούν γιατί η επίθεση αναβλήθηκε, αλλά ζήτημα που διαρκώς επανερχόταν, όπως προκύπτει, ήταν η προσπάθεια της ηγεσίας της Χαμάς να κερδίσει τη στήριξη από το Ιράν και τη Χεζμπολάχ πριν προχωρήσει στην επιχείρηση.
Φλερτάροντας συμμάχους
Τον Δεκέμβριο του 2022, νέα ακροδεξιά κυβέρνηση ανέλαβε καθήκοντα στο Ισραήλ, επιτρέποντας στον Νετανιάχου να επιστρέψει στην εξουσία. Οι ηγέτες της Χαμάς ανέφεραν σε συνάντηση τον επόμενο μήνα ότι χρειάζονταν χρόνο για να αξιολογήσουν τη στάση της κυβέρνησης, λέγοντας ότι ο Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, ακροδεξιός υπουργός, γνωστός για προκλητικές του ενέργειες απέναντι στους Παλαιστίνιους, είχε ήδη πραγματοποιήσει αμφιλεγόμενη περιοδεία στο συγκρότημα του τεμένους Ακσα.
Οι ηγέτες προέβλεψαν ότι οι ενέργειες της κυβέρνησης «θα μας βοηθήσουν στην πορεία προς το μεγάλο σχέδιο», καθώς θα τραβήξουν την προσοχή συμμάχων της Χαμάς και θα συμβάλλουν στην ενίσχυση της υποστήριξής τους.
Η Χαμάς σχεδίαζε να παρουσιάσει την επίθεση στη Χεζμπολάχ, σύμφωνα με τα έγγραφα, ως έναν τρόπο εκτροχιασμού των προσπαθειών εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, κίνηση που θα ευνοούσε περαιτέρω «ενσωμάτωση» του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή χωρίς να έχει προηγουμένως επιλυθεί πλήρως η ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.
Σύμφωνα με τα πρακτικά συνάντησης τον Αύγουστο του 2023, αναπληρωτής του Σινουάρ, είχε συζητήσει το σχέδιο τον προηγούμενο μήνα με τον ανώτερο Ιρανό διοικητή του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν, ο οποίος είχε την έδρα του στο Λίβανο. Τα εν λόγω πρακτικά ανέφεραν επίσης ότι ο αξιωματούχος της Χαμάς σκόπευε να θέσει το ζήτημα στον Νασράλα, ηγέτη της Χεζμπολάχ.
Η συνάντηση με τον Νασράλα αναβλήθηκε και τα πρακτικά των μεταγενέστερων συναντήσεων δεν διευκρινίζουν αν ο αξιωματούχος της Χαμάς μπόρεσε τελικά να του παρουσιάσει αυτοπροσώπως το επιχείρημα.
Ενώ οι αξιωματούχοι της Χαμάς και του Ιράν έχουν αναγνωρίσει κάποιο επίπεδο συντονισμού πριν από την επίθεση, η έκταση των επικοινωνιών τους δεν είχε προσδιοριστεί προηγουμένως.
Τα πρακτικά δείχνουν επίσης ότι οι αναφορές για ρήξη μεταξύ της ηγεσίας της Χαμάς στη Γάζα και του πολιτικού ηγέτη της με έδρα το Κατάρ, Χανίγια ενδέχεται να μην είναι ακριβείς, αναφέρουν οι ΝΥΤ. Οι ηγέτες φέρεται να μοιράστηκαν ευαίσθητες πληροφορίες με τον Χανίγια, να τον ενημέρωσαν για «το μεγάλο σχέδιο» και να αποφάσισαν ότι από την εκτός Γάζας ηγεσία της Χαμάς, μόνο εκείνος θα έπρεπε να ενημερωθεί για τις συναντήσεις που ήλπιζε να πραγματοποιήσει η οργάνωση με τη Χεζμπολάχ και αξιωματούχους του Ιράν.
Ως αποτέλεσμα, οι ηγέτες της Χαμάς ήταν αισιόδοξοι ότι οι σύμμαχοί τους δεν θα τους άφηναν «εκτεθειμένους», αλλά ταυτόχρονα είχαν συμβιβαστεί με την ιδέα ότι ίσως θα αναγκάζονταν να πραγματοποιήσουν την επίθεση μόνοι τους.
Σε κάθε περίπτωση, η Χαμάς πέτυχε στις προσπάθειές της να αιφνιδιάσει το Ισραήλ. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 7ης Οκτωβρίου, αξιωματικοί των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών διαπίστωσαν ότι ένοπλοι της Χαμάς είχαν ξεκινήσει ασυνήθιστες κινήσεις. Ομως υποτίμησαν τη σημασία τους, συμπεραίνοντας ότι επρόκειτο για άσκηση ή για αμυντικό ελιγμό.
«Εκτιμάται ότι η Χαμάς δεν ενδιαφέρεται για κλιμάκωση και είσοδο σε αντιπαράθεση αυτή τη στιγμή», ανέφερε άκρως απόρρητο υπόμνημα που κυκλοφόρησε από αξιωματικούς των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών στις 3:17 π.μ. και το οποίο αργότερα εξέτασαν οι Times.
Λίγο περισσότερο από τρεις ώρες αργότερα, άρχισε η επίθεση.
Πηγή: ΝΥΤ
