Η υλοποίηση του οράματος του Τούρκου προέδρου Ερντογάν για μια αυτάρκη, στρατιωτική υπερδύναμη θέτει μεταξύ άλλων ως προαπαιτούμενο τη συμμετοχή της νέας γενιάς σε πρότζεκτ ανάπτυξης τεχνολογίας και όπλων.
Μία από τις εκδηλώσεις που μπορεί να «υπηρετήσει» το αφήγημα του Τούρκου προέδρου είναι το Teknofest, η ετήσια έκθεση για την τεχνολογία και την αμυντική βιομηχανία στα Αδανα που ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες. Σημειώνεται ότι η έκθεση είχε δωρεάν είσοδο για το κοινό.
Χιλιάδες Τούρκοι, κυρίως νέοι, ακόμη και έφηβοι, έκαναν ουρές για να μπουν στην έκθεση για να δουν από κοντά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, να βγάλουν σέλφι μπροστά τους και να ενημερωθούν τα επιτεύγματα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας που προβάλλει με κάθε ευκαιρία ο Ερντογάν.
Το Teknofest φιλοξενεί επίσης έναν μεγάλης κλίμακας φοιτητικό διαγωνισμό με θέμα τη σχεδίαση και ανάπτυξη τεχνολογικών λύσεων και έργων, στον οποίο συμμετέχουν περίπου 1 εκατομμύριο νέοι.
Στόχος της πρωτοβουλίας, να ενισχυθεί το ενδιαφέρον της τουρκικής νεολαίας για την τεχνολογία υπό την αιγίδα της Εθνικής Τεχνολογικής Πρωτοβουλίας (Milli Teknoloji Hamlesi) και με κεντρικό πρόσωπο τον Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου της βιομηχανία Baykar και της διοργάνωσης.
Η έκθεση θέλει να ενισχύσει τον τουρκικό εθνικισμό προωθώντας το αφήγημα το οποίο επικεντρώνεται στην τουρκική αμυντική αυτάρκεια, μέσω της ανάπτυξης τεχνολογίας και όπλων στο εσωτερικό της χώρας. Ετσι, οι φοιτητές ενθαρρύνονται να σχεδιάσουν και να αναπτύξουν έργα προς όφελος της χώρας.
Επίσης, δίνεται η δυνατότητα μέσω του Τeknofest να ενημερωθούν οι επισκέπτες για τα κυβερνητικά σχέδια παραγωγής drones από την τουρκική βιομηχανία όπλων.
Το δικό του μήνυμα, μέσω της έκθεσης, απηύθυνε στους νέους και ο Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, «πατέρας» των τουρκικών drones, γαμπρός και –σύμφωνα με τις φήμες– πιθανός διάδοχος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στην ομιλία του κατά τη διάρκεια της έκθεσης παρουσίασε τον εαυτό του ως ένα από τους 1,6 εκατομμύρια νέους που έχουν συμμετάσχει στον διαγωνισμό Teknofest.
«Είμαστε η γενιά του Teknofest», τόνισε απευθυνόμενος στους επισκέπτες και πρόσθεσε: «Το Teknofest δεν είναι απλώς ένα φεστιβάλ, είναι επίσης ένα κίνημα νεολαίας που θα αλλάξει το μέλλον των παιδιών μας και αγωνίζεται για έναν κόσμο πιο ασφαλή, πιο ειρηνικό και με μεγαλύτερη ευημερία».
Σύμφωνα με τον Ελβάν Κουζουτζού Χιντίρ, πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος που διοργανώνει την έκθεση, «στόχος είναι να ενημερώσουμε τα παιδιά και τους μαθητές για τις δυνατότητες της επιστήμης, της εκπαίδευσης, της τεχνολογίας, της μηχανικής, των μαθηματικών». Τόνισε ότι υπάρχουν προγράμματα για όλες τις ηλικίες σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κβαντική τεχνολογία και τα drones.
Τελικός στόχος; «Να αναπτυχθεί τόση τεχνολογία στην Τουρκία ώστε να μην εξαρτάται πλέον από άλλους».
Η στρατηγική πίσω από το Teknofest
Ωστόσο, το Teknofest δεν είναι παρά η εξωτερική όψη της στρατηγικής της Εθνικής Πρωτοβουλίας Τεχνολογίας. «Αν δείτε την κατάσταση που επικρατεί στον κόσμο, είναι σημαντικό να αναπτύξει κανείς τη δική του εθνική τεχνολογία», εξηγεί ο Χιντίρ.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Εθνική Πρωτοβουλία Τεχνολογίας έχει σε λειτουργία δώδεκα επιστημονικά κέντρα στην Τουρκία, ένα στο Αζερμπαϊτζάν και ένα στα κατεχόμενα της Κύπρου. Επίσης σχεδιάζονται νέα επιστημονικά κέντρα στο Μαυροβούνιο και το Κιργιστάν.
Στόχος το 2025 το Teknofest να πραγματοποιηθεί στην Κωνσταντινούπολη και στα κατεχόμενα της Κύπρου. «Θέλουμε να προωθήσουμε τα σχέδιά μας στο εξωτερικό, ειδικά στις αδελφικές χώρες», λέει ο Χιντίρ.
Τεχνοεθνικισμός και αμυντική βιομηχανία
Ολα αυτά τα προγράμματα αναδίδουν έναν εθνικιστικό αέρα, σύμφωνα με τον Ντιγκντέμ Σογιαλτίν-Κολελά, βοηθό καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Αμπερντίν.
«Ο τεχνοεθνικισμός είναι η θεωρία που συνδέει τις ικανότητες μιας χώρας στην παραγωγή υψηλής τεχνολογίας, που μπορεί να είναι όπλα, αλλά και άλλα αναπτυξιακά έργα όπως γέφυρες, σήραγγες… και πώς αυτά σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια, την οικονομική ευημερία και την επιτυχία του καθεστώτος μιας χώρας», εξηγεί.
«Είναι ένα εργαλείο ειδικά στα χέρια των ανερχόμενων δυνάμεων. Οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν τεχνολογικούς κλάδους με διαφορετικούς τρόπους για να προωθήσουν την εθνική υπερηφάνεια και να αμφισβητήσουν την παγκόσμια πολιτική», προσθέτει και σημειώνει ότι «αυτό αποδίδει και στο εσωτερικό της χώρας, διότι μπορεί να κινητοποιήσει υποστηρικτές προς την κυβέρνηση, καθώς βλέπουν ότι αυτή αμφισβητεί το παγκόσμιο παιχνίδι εξουσίας».
Ο Ελβάν Κουζουτζού Χιντίρ, πάντως, αρνείται ότι το Teknofest προωθεί τις πολιτικές του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP).
«Δεν είναι αλήθεια», λέει. «Εκατομμύρια φοιτητές υποβάλλουν αίτηση για να συμμετάσχουν σε αυτό το φεστιβάλ, δεν ζητάμε τη γνώμη τους ή ποιο κόμμα υποστηρίζουν. Τα Αδανα έχουν δήμαρχο του CHP».
Η πλειονότητα των κομμάτων της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν το πρόγραμμα κατασκευής drones από την Τουρκία.
Πάντως, η επιθυμία να αυξηθεί η ανεξαρτησία του τουρκικού αμυντικού τομέα υπάρχει πολύ πριν από την εμφάνιση του AKP. Οι αμερικανικές κυρώσεις μετά την εισβολή στην Κύπρο το 1974 ήταν η αρχή μιας μακράς διαδικασίας που αύξησε τις επενδύσεις για πρώτες ύλες από το εσωτερικό που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν στην άμυνα, για τη μείωση των εξαρτήσεων από τη διεθνή αλυσίδα εφοδιασμού.
Το AKP συνδέει άμεσα το κόμμα του Τούρκου προέδρου με την ανάπτυξη της τεχνολογίας στην Τουρκία, σύμφωνα με τον αμυντικό εμπειρογνώμονα Τζαγκλάρ Κουρτς, βοηθό καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Abdullah Gül.
«Από το 2013, το AKP άρχισε να μιλά περισσότερο για το πώς επένδυσε στις τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες, πώς μπόρεσε να παραγάγει στο εσωτερικό οπλικά συστήματα. Και από εκεί και πέρα, βλέπουμε την αμυντική βιομηχανία να ενσωματώνεται στην ιστορία επιτυχίας του AKP», εξηγεί.
Το αφήγημα που προωθείται τροφοδοτεί την ιδέα ότι η Τουρκία βρίσκεται σε μια ασταθή περιοχή και αντιμετωπίζει συνεχείς απειλές από το εξωτερικό, συναίσθημα στο οποίο «επενδύει» και ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που ισχυρίστηκε ότι το Ισραήλ μπορεί να επιτεθεί ακόμη και στην Τουρκία.
Μακριά από την αυτάρκεια
Είναι διαπιστωμένο ότι ο αμυντικός τομέας της Τουρκίας έχει πράγματι αναπτυχθεί, ωστόσο ειδικοί του κλάδου τονίζουν ότι η Τουρκία δεν είναι επί του παρόντος αυτάρκης και ότι η αυτονομία είναι πρακτικά ανέφικτη. Ο Τζαγκλάρ Κουρτς σημείωσε ότι η Τουρκία παραμένει μέλος του ΝΑΤΟ που εισάγει όπλα και εξαρτήματα κυρίως από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
«Υπάρχει διαφορά μεταξύ λόγων και πραγματικότητας», λέει. «Και μπορεί η επιχειρηματολογία να είναι ότι “δεν πρόκειται να συνεργαστούμε” ή “θα στραφούμε στους BRICS”, αλλά όταν πρόκειται για την αμυντική βιομηχανία, η Τουρκία είναι ενσωματωμένη στις ευρωπαϊκές και αμερικανικές αλυσίδες εφοδιασμού», πρόσθεσε.
Πηγή: Turkey Recap
