Στη δέσμευση να καταθέσει «σύντομα» την πρόταση για αναθεώρηση του κανονισμού των επιστροφών παράτυπων μεταναστών προχώρησε χθες, Πέμπτη, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, απέφυγε πάντως να μιλήσει ανοιχτά για τους λεγόμενους «κόμβους επιστροφών».
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη λήξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η πρόεδρος της Κομισιόν δήλωσε ότι μόνο το 20% όσων οι αιτήσεις ασύλου απορρίπτονται επιστρέφουν στις χώρες προέλευσής τους. «Θα καταθέσουμε σύντομα νέα πρόταση για επιστροφές», είπε χαρακτηριστικά. Παράλληλα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι ξεκινά και η αναθεώρηση του προσδιορισμού της έννοιας «της ασφαλούς τρίτης χώρας».
Ερωτηθείσα για το ποια είναι η δική της αντίληψη γύρω από την ιδέα των λεγόμενων «κόμβων επιστροφών», που κυκλοφορούν εσχάτως και αφορούν την εξωτερική ανάθεση της διαδικασίας παροχής ασύλου σε τρίτες χώρες, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απέφυγε να μιλήσει ευθέως και απλώς τόνισε ότι «η ιδέα δεν είναι ασήμαντη, αλλά έχει συζητηθεί».
Πριν από έξι χρόνια, πάντως, η Κομισιόν απέρριπτε παρεμφερείς ιδέες ως αδύνατες νομικά, πλέον όμως αποτελούν κάποιες από τις «καινοτόμες λύσεις» που συζητούν πλέον οι Ευρωπαίοι ηγέτες, όπως συνέβη και στη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Στα συμπεράσματα που υιοθέτησαν χθες, μάλιστα, αναφέρονται σε «νέους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης» της παράτυπης μετανάστευσης που θα πρέπει «να εξεταστούν», οι οποίοι, αν και ασαφείς, ωστόσο παραπέμπουν σε αμφιλεγόμενες ιδέες που ήδη κυκλοφορούν, όπως οι λεγόμενοι «κόμβοι επιστροφών» που ενδεχομένως να λειτουργούν σε τρίτες –εκτός Ε.Ε.– χώρες ώστε να μεταφέρονται εκεί όσοι έχουν απορριφθεί οι αιτήσεις τους για παροχή ασύλου.
Πρόταση για επιτάχυνση επιστροφών
Σε κάθε περίπτωση, οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες καλούν την Κομισιόν να καταθέσει νέα νομοθετική πρόταση, ώστε να επιταχυνθούν οι επιστροφές «επειγόντως», ενώ παράλληλα υπόσχονται να κινητοποιήσουν διάφορα μέσα (θεωρήσεις, εμπορικές και αναπτυξιακές πολιτικές) για να πείσουν ουσιαστικά τις χώρες προέλευσης να πάρουν πίσω τους υπηκόους τους.
Υστερα από σχετική «πίεση» του Πολωνού πρωθυπουργού, Ντόναλντ Τουσκ, στα συμπεράσματα προστέθηκε αναφορά για «κατάλληλα μέτρα» αντιμετώπισης των μεταναστευτικών ροών που η Λευκορωσία και η Ρωσία «εργαλειοποιούν» εναντίον των ανατολικών κρατών του «μπλοκ». Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, ο Πολωνός πρωθυπουργός ζήτησε πρόσφατα «προσωρινή αναστολή του δικαιώματος ασύλου», καθώς Μόσχα και Μινσκ «σπρώχνουν» χιλιάδες μετανάστες στα σύνορα της χώρας του με τη Λευκορωσία.
Από την άλλη πλευρά, οι «27» δίνουν παράλληλα έμφαση στα συμπεράσματά τους στην ανάγκη οι νέοι τρόποι αντιμετώπισης της παράτυπης μετανάστευσης να είναι σε ευθυγράμμιση με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο.
Η πλειονότητα των κρατών-μελών ζήτησε και μπήκε στο τελικό κείμενο των συμπερασμάτων πάντως ξεκάθαρη αναφορά στην εφαρμογή της ήδη υπάρχουσας νομοθεσίας. Επρόκειτο για την «απάντησή» τους στη στάση της Πολωνίας και της Ουγγαρίας που δηλώνουν ότι δεν θα εφαρμόσουν το νέο Σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου.
Οι «27» ζητούν παράλληλα περισσότερες συμφωνίες, που χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε., με γειτονικές χώρες για την αποτροπή παράτυπων αναχωρήσεων.
Αλλωστε, η Ισπανία αλλά και το Βέλγιο αναφέρουν ότι αυτή η πολιτική είναι προτιμότερη από τη δημιουργία «κόμβων επιστροφής», τους οποίους τόσο ο πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ, όσο και ο Βέλγος ομόλογός του, Αλεξάντερ ντε Κρο, θεωρούν λύσεις που τελικά δεν λειτουργούν.
