Λίγο πριν από τις οκτώ το βράδυ στα χουτόνγκ του κεντρικού Πεκίνου επικρατεί ησυχία. Βρισκόμαστε ανάμεσα στην Απαγορευμένη Πόλη και την Πλατεία Τιενανμέν, κατά την πιο σημαντική εθνική εορτή: την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου γιορτάστηκε η 75η επέτειος της ίδρυσης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.
Οι δρόμοι του Πεκίνου είναι γεμάτοι με κόκκινα φαναράκια και πολίτες που έχουν έρθει από κάθε πλευρά της χώρας. Εξω από τα γκρι σπίτια στα χουτόνγκ, τα στενά του παλιού Πεκίνου με τις μικροσκοπικές, διατηρητέες κατοικίες, ανεμίζει η κόκκινη εθνική σημαία. Οι λεωφόροι της πόλης δεν είναι πλέον θορυβώδεις. Τα περισσότερα αυτοκίνητα, λεωφορεία και μηχανάκια που κυκλοφορούν είναι ηλεκτρικά. Φέρουν πράσινες πινακίδες για να ξεχωρίζουν από τα συμβατικά. Τα χουτόνγκ, όμως, είναι ακόμη πιο ήσυχα.
Καθισμένοι έξω, πέντε Κινέζοι έχουν στήσει καρέ. Παίζουν πόκερ Mahjong – μπροστά τους είναι παρκαρισμένη μια Μπέντλεϊ.
Στο Πεκίνο και στη Σαγκάη δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς αντιθέσεις ανάμεσα στο πολύ παλιό και το νέο. O συνδυασμός των δύο, όμως, μοιάζει –τουλάχιστον στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της Κίνας– να δημιουργεί μια χώρα με επίγνωση του ιστορικού της βάρους και βλέψεις προς ένα ένδοξο μέλλον. Αυτός ο συνδυασμός ήταν έκδηλος στα κέντρα επιχειρηματικής δραστηριότητας αλλά και καθημερινής ζωής που επισκέφθηκε τις προηγούμενες ημέρες η αποστολή της «Κ».
Σε κάθε γεύμα το τραπέζι είναι γεμάτο. Από πάπια Πεκίνου, ρύζι, kung pao κοτόπουλο και ψάρι μέχρι ρίζα λωτού, μπαμπού και σοταρισμένο μπρόκολο, το φαγητό προσφέρεται σε αφθονία. Ενας ταξιδιωτικός συνοδός εξηγεί ότι στην Κίνα θέλουν να αισθάνονται σίγουροι πως οι καλεσμένοι θα χορτάσουν. Οι μνήμες πείνας είναι ακόμη ζωντανές – τη δεκαετία του ’60 η μητέρα του έκλεβε μελιτζάνες για να φάει, λέει. Σταμάτησαν να έχουν κουπόνια φαγητού τη δεκαετία του ’90.
Τώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Στο Πεκίνο δεν υπάρχει εγκληματικότητα, αναφέρει, κανείς δεν φοβάται χάρη στις κάμερες. Πέρα από τις εργατικές κατοικίες, η πρωτεύουσα της Κίνας βρίθει από ουρανοξύστες που σηματοδοτούν την πρόοδο. Στο ξενοδοχείο, ένα ρομπότ καθαρίζει τα βράδια το λόμπι. Στο κυλικείο της εφημερίδας People’s Daily –το campus της οποίας θυμίζει πανεπιστήμιο– ρομποτάκια μεταφέρουν τους δίσκους φαγητών. Στο εκθεσιακό κέντρο της Huawei μάς παρουσιάζεται το όραμα της τεχνολογικής κινεζικής πολυεθνικής εταιρείας για έναν «έξυπνο κόσμο».
Χωρίς ανταγωνισμό
Εξυπνη μετακίνηση, έξυπνα νοσοκομεία, έξυπνη θέρμανση, εξ αποστάσεως εκπαίδευση η οποία έχει ήδη δοκιμαστεί σε χώρες της Αφρικής, Huawei cloud, ένα μοντέλο καιρού που με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να προβλέψει τη διαδρομή ενός τυφώνα. «Software και hardware, μπορούμε να κάνουμε τα πάντα μόνοι μας», λένε στην «Κ». Στην Κίνα δεν έχουν ανταγωνιστές, δηλώνουν. «Μόνο φιλικούς συναδέλφους», ακούμε τις επόμενες μέρες στη social media εταιρεία Xiaohongshu.
Η τεχνολογία βρίσκεται στο επίκεντρο και της κινεζικής εταιρείας ηλεκτρονικού εμπορίου JD.com. Τα κεντρικά της, έξω από το κέντρο του Πεκίνου, είναι η JD πόλη, όπου εκτός από το εργοστάσιο της εταιρείας, στο οποίο σχεδόν κάθε βήμα είναι αυτοματοποιημένο, έχουν κατασκευαστεί χιλιάδες διαμερίσματα για τους εργαζομένους, νηπιαγωγείο και εμπορικό κέντρο – μεταξύ άλλων υποδομών.
«Η Ελλάδα έχει μια αντικειμενική αντίληψη για το αν η Κίνα αποτελεί απειλή – δεν θα μπορέσουν να αναπτυχθούν οι σχέσεις Κίνας – Ελλάδας αν σταματήσουν οι σχέσεις Κίνας – Ευρώπης».
Η πλατφόρμα πουλάει τα πάντα. Από καλλυντικά και κινητά τηλέφωνα μέχρι λαχανικά και γάλα. Μέχρι το απόγευμα η εταιρεία, η οποία είναι μέλος του NASDAQ100, έχει σε μια μέρα δεχθεί περισσότερες από 22 εκατομμύρια παραγγελίες – κάθε δευτερόλεπτο ανεβαίνουν ανά 1.000.
Στη Σαγκάη, η εταιρεία Xiaohongshu –στα κινεζικά θα πει «μικρό κόκκινο βιβλίο»– έχει την αντίστοιχη ψηφιακή πόλη, με την οποία παρομοιάζουν την εφαρμογή τους. Οι περισσότεροι από 300 εκατομμύρια χρήστες ενθαρρύνονται να ποστάρουν στιγμιότυπα της ζωής τους, ενώ στόχος της εταιρείας είναι να τους βοηθήσει να αποκτήσουν τον τρόπο ζωής που ονειρεύονται.
Αυτή η αύρα αισιοδοξίας διαφαίνεται και σε άλλους τομείς. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι με ηλεκτρικά αυτοκίνητα της εταιρείας Build Your Dreams. Στο εργοστάσιο της SAIC Motor στη Σαγκάη βλέπουμε ρομπότ και ανθρώπους να συναρμολογούν αυτοκίνητα –470 την ημέρα–, που μόλις ενεργοποιούνται, στην πίσω όψη εμφανίζεται ο χαιρετισμός «Hello new friend».
«Παρανοήσεις»
Το πιο σημαντικό κτίριο της εφημερίδας People’s Daily στο Πεκίνο, η οποία έχει περισσότερους από 300 εκατομμύρια αναγνώστες, είναι το Κέντρο Νέων Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Μεγάλο τμήμα του περιεχομένου της αγγλόφωνης εφαρμογής απευθύνεται στη Δύση. Εκεί βρίσκει κανείς ρεπορτάζ για κινεζικά σύμβολα, όπως ο δράκος και οι διαφορές από την παρουσίασή του στον υπόλοιπο κόσμο. Βίντεο για τοπικά ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα, που παραλληλίζονται με το Euro. Κινούμενα σχέδια για κινεζικά έθιμα στα αγγλικά. «Η παρανόηση δεν προέρχεται πάντα από δόλο», λέει στην «Κ» η Φλάι, υπάλληλος του τμήματος με εξαιρετικά αγγλικά, «αλλά από τη μη κατανόηση της Κίνας».
Την αίσθηση ότι η χώρα δεν κατανοείται επαρκώς στο εξωτερικό μεταφέρει και η εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών. «Χαιρόμαστε να παρέχουμε περισσότερες πληροφορίες για την περαιτέρω κατανόηση της Κίνας – πολλές από τις αναφορές που γίνονται είναι μεροληπτικές», σημειώνει. Στην ενημέρωση των δημοσιογράφων που έχει προηγηθεί απαντάει, μεταξύ άλλων, σε ερωτήσεις για την Κορέα –«Η Κίνα πιστεύει ότι η διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή είναι προς όφελος και των δύο πλευρών», λέει– και για το μήνυμα της χώρας στους επενδυτές. «Η Κίνα αισθάνεται σίγουρη για την οικονομία της».
Δεσμοί και εμπόδια
Στελέχη της εφημερίδας People’s Daily υπογραμμίζουν τη σημασία των ελληνοκινεζικών σχέσεων. Βασίζονται, όπως δηλώνουν, στη μακρά ιστορία τους. «Εχουμε επιβιώσει χιλιάδες χρόνια», αναφέρει στην «Κ» ο επικεφαλής του τμήματος Νότιας Ευρώπης της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. «Η οικονομία και ο πολιτισμός είναι δύο πυλώνες των σχέσεών μας με την Ελλάδα», συμπληρώνει, σημειώνοντας και τη σημασία συνεργασιών σχετικά με την ενέργεια και την ψηφιακή μετάβαση. Αναφέρεται στα 250 ηλεκτρικά κινεζικά λεωφορεία και στις επενδύσεις της State Grid. «Οι θόρυβοι από την Ε.Ε.», λέει όμως, «σχετικά με το λιμάνι δεν έχουν τελειώσει. Αλλά πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει μια αντικειμενική αντίληψη για το αν η Κίνα αποτελεί απειλή – δεν θα μπορέσουν να αναπτυχθούν οι σχέσεις Κίνας – Ελλάδας αν σταματήσουν οι σχέσεις Κίνας – Ευρώπης».
Στα κεντρικά της Cosco Shipping Lines στη Σαγκάη λένε ότι θέλουν να προσλάβουν κι άλλους νέους στον Πειραιά. «Θέλουμε να μεγαλώσουμε μαζί με τη νέα γενιά της Ελλάδας», σημειώνουν, τονίζοντας ότι το πιο σημαντικό πρότζεκτ τους διεθνώς είναι ο Πειραιάς. Στο ναυπηγείο SWS του China State Shipbuilding Corporation, όπου κατασκευάζονται περίπου 24 πλοία τον χρόνο, δηλώνουν ότι «υπ’ αριθμόν 1» πελάτες τους είναι οι Ελληνες εφοπλιστές. «Εχουμε φτιάξει περισσότερα από 150 καράβια για εκείνους», συμπληρώνουν.
Πριν από έναν αιώνα η Σαγκάη ήταν ψαροχώρι. Τώρα, η κινεζική σημαία και τα ιδεογράμματα αποτελούν σε κάποιες γειτονιές των, γεμάτων με πράσινο, δρόμων της τη μοναδική υπενθύμιση ότι δεν βρισκόμαστε σε κάποια high tech πόλη της Δύσης. Οχι όμως και γύρω από τον κήπο Γιου, στα στενά της παλιάς πόλης, όπου τα κλειστά σπίτια παραμένουν χαμηλά και ημιφωτισμένα. Πού και πού ξεπροβάλλουν παγόδες. Στο φόντο τους δεσπόζουν φωτεινοί ουρανοξύστες.
Κεντρική φωτό: Φορώντας παραδοσιακή στολή, μια γυναίκα φωτογραφίζεται στην Απαγορευμένη Πόλη του Πεκίνου, από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα για επισκέπτες από την Κίνα και το εξωτερικό.
