Στην αρχή, ήταν ο Τραμπ που είχε δώσει 100 δολάρια σε πελάτισσα σούπερ μάρκετ στην Πενσιλβάνια –πού αλλού, αφού είναι αμφίρροπη πολιτεία-κλειδί– για να της ελαφρύνει, όπως είπε, τον λογαριασμό. Τώρα, ο φανατικότερος των υποστηρικτών του, ο Ελον Μασκ, δαπανά καθημερινά 1 εκατ. δολάρια, προσφέροντάς τα σε ψηφοφόρους –πάλι της Πενσιλβάνια, με στόχο να φύγει γι’ άλλες πολιτείες– για να τους πείσει, όπως τον κατηγορούν, να ψηφίσουν τον προεδρικό εκλεκτό της καρδιάς του – ή της τσέπης του.
Ο τρόπος που το κάνει, ωστόσο, πέραν της αμφιλεγόμενης ηθικής του ζητήματος –κάτι που η Γη της Ελευθερίας μπορεί να ερμηνεύσει εντελώς διασταλτικά–, δοκιμάζει τα όρια του αμερικανικού νόμου, αν και θα μπορούσε κανείς να τον χαρακτηρίσει ευρηματικό.
Από την America PAC…
Ο δισεκατομμυριούχος της Tesla, της SpaceX και του X, έχει ιδρύσει μία οργάνωση, την America PAC (Political Action Committee – Επιτροπή Πολιτικής Δράσης), όπου συγκεντρώνει υπογραφές για τη στήριξη της περίφημης Πρώτης και Δεύτερης Τροπολογίας του αμερικανικού Συντάγματος. Η πρώτη επικυρώνει ως 11η εντολή την ελευθερία του λόγου, του Τύπου, του συναθροίζεσθαι και της διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης· η δεύτερη, επίσης γραμμένη σε πέτρα, την ελευθερία οπλοκατοχής.
Για κάθε υπογράφοντα –στόχος είναι το 1 εκατ. υπογραφές– ο Ελον Μασκ προσφέρει 47 δολάρια, πληρωτέα επί τη εμφανίσει σε όσους υπογράψουν, και 100 δολάρια στους… κυνηγούς κεφαλών, που μπορεί να γίνει κάθε υπογράφων, κάτι σαν πυραμίδα δηλαδή, στοχεύοντας κατά κόρον στις αμφίρροπες πολιτείες, όπως η Πενσιλβάνια. Η πρώτη του κίνηση, λοιπόν, θα του κοστίσει τουλάχιστον 47 εκατ. δολάρια. Για τον άνθρωπο όμως που κερδίζει περί τις 6.500 δολάρια το λεπτό ή περί τα 10 εκατ. ημερησίως, τα 47 εκατ. δεν είναι ούτε πέντε μέρες δουλειάς.
Οπως γράφουν οι New York Times, απώτερος σκοπός είναι ο εντοπισμός ψηφοφόρων που αποτελούν ενεργούς πολίτες, στοχεύοντας στη δεξαμενή των συντηρητικών ψηφοφόρων. Συγκεντρώνοντας ονόματα, διευθύνσεις και πολιτικές απόψεις, η America PAC έχει τη δυνατότητα να τους πείσει, επεξεργαζόμενη τα δηλωθέντα στοιχεία τους, να προσέλθουν στις κάλπες και να ρίξουν Τραμπ… δαγκωτό.
Για κάθε υπογράφοντα της America PAC –στόχος είναι το 1 εκατ. υπογραφές– ο Ελον Μασκ προσφέρει 47 δολάρια πληρωτέα επί τη εμφανίσει σε όσους υπογράψουν, και 100 δολάρια στους… κυνηγούς κεφαλών.
Εχει θέσει, βέβαια, και προϋποθέσεις, για να διασφαλίσει ότι τα χρήματά του δεν θα πάνε σε όποιον κι όποιον: «Τα επιλέξιμα άτομα μπορούν να αναφέρουν μόνο ένα επιλέξιμο άτομο ως πρότασή τους. Προτού γίνει η πληρωμή, η America PAC θα επαληθεύσει την ακρίβεια όλων των πληροφοριών του παραπέμποντος και του παραπεμπομένου».
Ταυτόχρονα, επενδύει χρήματα στο… πόρτα πόρτα, για να πείσει τους πολίτες να στηρίξουν τον Τραμπ στις επερχόμενες εκλογές. Η οργάνωση προσφέρει, μάλιστα, 30 δολάρια την ώρα στους χιλιάδες συνεργάτες της, ενώ σε αντίστοιχες περιπτώσεις η αντιμισθία ήταν 25 δολάρια.
Παράλληλα, διασφαλίζει τη νομική του καθαρότητα, καθώς ο νόμος απαγορεύει τη δωροδοκία ψηφοφόρου, αλλά όχι κάποιου που συμμετέχει σε συλλογή υπογραφών. Εξάλλου, όπως έχει πει στους ΝΥΤ ο Μπρένταν Φίσερ, δικηγόρος εξειδικευμένος στις χρηματοδοτήσεις πολιτικών εκστρατειών, η προσπάθεια δεν φαίνεται να είναι νομικά προβληματική. «Το γεγονός ότι πληρώνουν μόνο τον παραπέμποντα παρά τον υπογράφοντα καλύπτει περαιτέρω το PAC από τυχόν κατηγορίες ότι εξαγοράζει ψήφους. Τελικά, αυτό που κάνει το America PAC είναι να ξοδεύει χρήματα για δεδομένα ψηφοφόρων, κάτι που κάνουν συνεχώς οι PAC και οι εκστρατείες».
Εντούτοις, απ’ ό,τι φαίνεται, είναι διατεθειμένος να το φτάσει στα άκρα.
…στην ψηφοθηρική λοταρία
«Θέλουμε να προσπαθήσουμε να πείσουμε πάνω από ένα εκατ., ίσως και δύο εκατ. ψηφοφόρους στις αμφίρροπες πολιτείες να υπογράψουν υπέρ της υποστήριξης της Πρώτης και της Δεύτερης Τροπολογίας. Θα απονέμουμε τυχαία 1 εκατ. δολάρια σε άτομα που έχουν υπογράψει την αναφορά, κάθε μέρα, από τώρα μέχρι τις εκλογές. Αυτό το πρόγραμμα απευθύνεται αποκλειστικά σε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους στην Πενσιλβάνια, την Τζόρτζια, τη Νεβάδα, την Αριζόνα, το Μίσιγκαν, το Ουισκόνσιν και τη Βόρεια Καρολίνα», ήταν τα λόγια του Ελον Μασκ, ο οποίος εμφανίστηκε –μαντέψτε– στην Πενσιλβάνια σε προεκλογική συγκέντρωση των τραμπικών Ρεπουμπλικανών.
«Είναι μία και μοναδική ευκαιρία», ανέφερε ο ίδιος. «Αυτό που έχετε να κάνετε είναι απλώς να βγείτε στους δρόμους και να μιλήσετε με τους φίλους και την οικογένειά σας, τους γνωστούς σας και τους ανθρώπους που συναντάτε στον δρόμο και να τους πείσετε να ψηφίσουν. Προφανώς πρέπει να εγγραφείτε, να βεβαιωθείτε ότι είναι εγγεγραμμένοι και να διασφαλίσετε ότι θα ψηφίσουν».
Αυτό που έχετε να κάνετε είναι απλώς να βγείτε στους δρόμους και να μιλήσετε με τους φίλους και την οικογένειά σας, τους γνωστούς σας και τους ανθρώπους που συναντάτε στον δρόμο και να τους πείσετε να ψηφίσουν. – Ελον Μασκ
Ο πρώτος νικητής, ονόματι Τζον Ντρέερ, του ενός εκατ. δολαρίων, όπως γράφει το CNN, ανακηρύχθηκε το Σάββατο, με τον Μασκ να δίνει μια γιγάντια επιταγή σε έναν υποστηρικτή του Τραμπ στην εκδήλωσή του στο Χάρισμπουργκ, λέγοντας: «Λοιπόν, καλώς ήρθατε». Ανακοίνωσε τον δεύτερο νικητή το απόγευμα της Κυριακής κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης στο Πίτσμπουργκ, μοιράζοντας άλλη μία επιταγή, στην Κριστίνα Φίσελ, σε μια σκηνή στολισμένη με μεγάλες πινακίδες που έγραφαν «ΨΗΦΙΣΕ ΝΩΡΙΣ».
Μάλιστα, όπως έχει γράψει ο Guardian, η πλέον… εκατομμυριούχος Κριστίνα Φίσελ τον ευχαρίστησε, όχι μόνο για τα χρήματα, αλλά και για τον «πλούτο και την υπευθυνότητα που διαθέτει για να σώσει την ελευθερία του λόγου». Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η νικήτρια δεν επέστρεψε στη θέση της μετά την αποδοχή της γιγαντιαίας επιταγής και οι διοργανωτές απέφυγαν να την εκθέσουν στα δημοσιογραφικά μάτια.
«Νομίζω ότι είναι κάπως διασκεδαστικό και, ξέρετε, φαίνεται κατ’ ουσίαν σαν μια χρηστή δαπάνη των χρημάτων», είπε ο δισεκατομμυριούχος στην εκδήλωση απονομής της πρώτης επιταγής του 1 εκατ.
«Ναι» στην υπουργοποίηση Μασκ στο χαρτοφυλάκιο «Μείωσης Δαπανών»
Το ίδιο ψυχαγωγημένοι φέρονται και οι υποστηρικτές του Ντόναλντ Τραμπ που βρέθηκαν την Κυριακή στην εκδήλωση με τον Ελον Μασκ στο Roxian Theatre στο Πίτσμπουργκ της Πενσιλβάνια. Δεν ήταν, μάλιστα, λίγοι εκείνοι που, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας, δήλωσαν ότι μάλλον θα καλόβλεπαν την υπουργοποίηση του δισεκατομμυριούχου σε μία πιθανή κυβέρνηση των Ρεπουμπλικανών, «παρά τις μυριάδες συγκρούσεις συμφερόντων που θα προκαλούσε», αφού οι επιχειρήσεις του Ελον Μασκ «έχουν συμβόλαια πολλών δισ. δολαρίων με την κυβέρνηση των ΗΠΑ και ο ίδιος ο πρώην πρόεδρος πρότεινε να γίνει «άτυπος υπουργός Μείωσης Δαπανών».
Ψηφοφόρος του Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε στον Guardian κατά την εκδήλωση της Κυριακής ότι «δεν νομίζω ότι πρόκειται για σύγκρουση συμφερόντων. Νομίζω ότι παλεύει για πολλούς Αμερικανούς που αισθάνονται ότι τα δικαιώματά τους αφαιρούνται, ειδικά η ελευθερία του λόγου».
Στο σημείο αυτό, το μόνο που μπορείς να κερδίσεις είναι εξουσία. Αλλά διαθέτει ήδη όλα τα χρήματα του κόσμου. – Ψηφοφόρος Πενσιλβάνια
Ετερος ψηφοφόρος μοιάζει να μην ενοχλήθηκε από το επιχείρημα ότι η είσοδος του Ελον Μασκ στην κυβέρνηση θα σηματοδοτούσε την εγκαθίδρυση μιας νέας εποχής αμερικανικής ολιγαρχίας. «Στο σημείο αυτό, το μόνο που μπορείς να κερδίσεις είναι εξουσία. Αλλά διαθέτει ήδη όλα τα χρήματα του κόσμου».
«Χρειαζόμαστε περισσότερους επιχειρηματίες», είπε ψηφοφόρος που αυτοπροσδιορίστηκε πολιτικά ανεξάρτητη όταν ρωτήθηκε τι είχε κάνει ο Ελον Μασκ για εκείνη προσωπικά. «Δεν καταλαβαίνω γιατί καταδικάζουμε την επιτυχία. Παλιά την επευφημούσαμε».
Οι απόψεις των νομικών
Από τους πρώτους που αντέδρασαν ήταν ο καθ’ ύλην αρμόδιος, ο Δημοκρατικός κυβερνήτης της Πενσιλβάνια, Τζος Σαπίρο, που το όνομά του είχε ακουστεί πολύ για τη θέση του υποψήφιου αντιπροέδρου στο πλάι της Κάμαλα Χάρις και ο οποίος έχει χρηματίσει γενικός εισαγγελέας αυτής της πολιτείας. Χαρακτήρισε τη λοταρία και το συνολικό εγχείρημα «βαθιά ανησυχητικά» λέγοντας ότι «οι Αρχές θα έπρεπε να ελέγξουν όσα συμβαίνουν», προκαλώντας την αντίδραση του Ελον Μασκ: «Ανησυχητικό είναι που λέει κάτι τέτοιο».
«Πιστεύω ότι η προσφορά του Ελον Μασκ είναι πιθανότατα παράνομη», σύμφωνα με όσα δήλωσε στο BBC ο Πολ Σιφ Μπέρμαν, καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο George Washington, επικαλούμενος τον νόμο 52 U.S.C. 10307(c), που προβλέπει ότι όποιος «πληρώνει ή προσφέρεται να πληρώσει ή αποδέχεται πληρωμή είτε για εγγραφή για να ψηφίσει, είτε για ψηφοφορία» αντιμετωπίζει πιθανό πρόστιμο 10.000 δολαρίων ή ποινή φυλάκισης πέντε ετών. «Η δωρεά του είναι διαθέσιμη μόνο για εγγεγραμμένους ψηφοφόρους, οπότε πιστεύω ότι αντίκειται σε αυτή τη διάταξη», συμπλήρωσε.
Οταν πας να περιορίσεις τα βραβεία ή τα δώρα μόνο σε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους ή μόνο σε άτομα που έχουν ψηφίσει, προκύπτουν ερωτήματα περί δωροδοκίας. – Ντέρεκ Μίλερ, καθηγητής Νομικής
«Οταν πας να περιορίσεις τα βραβεία ή τα δώρα μόνο σε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους ή μόνο σε άτομα που έχουν ψηφίσει, προκύπτουν ερωτήματα περί δωροδοκίας», είπε στο CNN ο Ντέρεκ Μίλερ, ειδικός στο εκλογικό δίκαιο στη Νομική Σχολή Notre Dame. «Περιορίζοντας το δώρο στους εγγεγραμμένους ψηφοφόρους, φαίνεται ότι προσφέρει μετρητά για εγγραφή ψηφοφόρων».
Ο Ρικ Χάνσεν, καθηγητής πολιτικών επιστημών της Νομικής Σχολής του UCLA, μιλώντας στο Associated Press, επισήμανε τον ήδη προαναφερθέντα νόμο. «Αν το μόνο που έκανε ήταν να πληρώνει ανθρώπους για να υπογράψουν την America PAC, αυτό θα ήταν απλώς σπατάλη χρημάτων. Αλλά δεν θα ήταν διόλου παράνομο. Το πρόβλημα είναι ότι τα μόνα άτομα που δικαιούνται να συμμετάσχουν σε αυτό το δώρο είναι όσα έχουν εγγραφεί για να ψηφίσουν. Και αυτό το καθιστά παράνομο».
Επειδή ο Μασκ δεν πληρώνει τους πολίτες για να εγγραφούν, αλλά για να υπογράψουν την PAC –ακόμα κι αν είναι ανοιχτή μόνο σε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους– ο μεγιστάνας δεν φαίνεται να κάνει κάτι παράνομο. – Μπραντ Σμιθ, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Εκλογικής Επιτροπής
Ο ίδιος καθηγητής δήλωσε σε έτερο ρεπορτάζ του Reuters ότι η America PAC και η συλλογή υπογραφών αποτελούν πρόσχημα, προσθέτοντας ότι το εγχειρίδιο εκλογικών εγκλημάτων του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ αναφέρει συγκεκριμένα τις λοταρίες ως δυνητικά παράνομες πληρωμές. Ο Ρικ Χάνσεν έχει δώσει, μάλιστα, αναλυτική συνέντευξη επί του θέματος στο Election Law Blog.
Σε αυτό μοιάζει, πάντως, πιο προβληματισμένος ο Μπραντ Σμιθ, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Εκλογικής Επιτροπής, ο οποίος ανέφερε στους NYT ότι, επειδή ο Μασκ δεν πληρώνει τους πολίτες για να εγγραφούν, αλλά για να υπογράψουν την PAC –ακόμα κι αν είναι ανοιχτή μόνο σε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους– ο μεγιστάνας δεν φαίνεται να κάνει κάτι παράνομο.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, πάντως, όταν ερωτήθηκε σχετικά, δήλωσε ότι δεν παρακολουθεί τις εν λόγω εξελίξεις, αλλά θεωρεί τον Ελον Μασκ σπουδαίο επιχειρηματία –έχει, άλλωστε, δαπανήσει περί τα 75 εκατ. δολάρια για την εκστρατεία του– και τις ΗΠΑ τυχερές που τον έχουν.
Κεντρική φωτογραφία: ©REUTERS/Brian Snyder
