Της ανταποκρίτριάς μας στις Βρυξέλλες, Αλεξάνδρας Βουδούρη. «Quod nocet, saepe docet» (αυτό που βλάπτει, διδάσκει). Με αυτό το λατινικό γνωμικό περιγράφει Ευρωπαίος διπλωμάτης την εμπειρία για την Ευρώπη της πρώτης προεδρίας των ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ. Οκτώ χρόνια μετά το «σοκ» που προκάλεσε η εκλογή του, δεν υπάρχει καμία δικαιολογία στις Βρυξέλλες ότι δεν γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν τον Τραμπ σε περίπτωση επανεκλογής του.
Οι ανησυχίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνοψίζονται σε δύο βασικά «σημεία», όπως τα περιγράφουν στην «Κ» Ευρωπαίοι διπλωμάτες: τη γεωπολιτική ασφάλεια (κυρίως σε ό,τι αφορά την Ουκρανία) αλλά και την οικονομική, εν μέσω ξεκάθαρων απειλών του υποψήφιου προέδρου για καθολικό δασμό έως και 20% σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα. Σε συγκέντρωσή του στη Βόρεια Καρολίνα, την περασμένη Δευτέρα, μάλιστα είπε ότι «εκτός από την αγάπη και τη θρησκεία, είναι η πιο όμορφη λέξη που υπάρχει: δασμός».
Η προώθηση της πολιτικής του «προστατευτισμού» –που δεν έλειψε, πάντως, ούτε υπό την προεδρία Μπάιντεν– είναι καλά εμπεδωμένη στις Βρυξέλλες, με την Κομισιόν να έχει προετοιμάσει εδώ και μήνες διπλή στρατηγική αντιμετώπισής της σε περίπτωση επανεκλογής του: είτε θα προσφέρει στον Ρεπουμπλικανό μια συμφωνία είτε θα προχωρήσει σε στοχευμένα αντίμετρα.
Ευρωπαίοι διπλωμάτες επιβεβαιώνουν στην «Κ» την ύπαρξη «ειδικής ομάδας» (Task Force), όπως αποκάλυψε το Politico, υπό τις κατευθυντήριες γραμμές της γενικής γραμματείας της Κομισιόν, που προετοιμάζει πιθανά «σενάρια» απάντησης της Ε.Ε. είτε με επανεκλογή Τραμπ είτε με νίκη της Δημοκρατικής υποψήφιας Κάμαλα Χάρις. Αν και θεωρούν «υπερβολή» τον τρόπο που περιγράφεται η εν λόγω ομάδα («ειδική ομάδα Τραμπ») στο εν λόγω δημοσίευμα, ωστόσο, Ευρωπαίος διπλωμάτης αναφέρει «το ότι υπάρχει είναι de facto ορθή επιλογή».
Διαπραγματευτές εκ μέρους της Κομισιόν αναμένεται, μάλιστα, να προσεγγίσουν την ομάδα Τραμπ εάν κερδίσει τις εκλογές της 4ης Νοεμβρίου –προτού αναλάβει επισήμως την προεδρία– για να συζητήσουν ποια αμερικανικά προϊόντα θα μπορούσε η Ε.Ε. να αγοράσει σε μεγάλες ποσότητες. Εάν οι συνομιλίες για βελτίωση των εμπορικών σχέσεων αποτύχουν και ο Τραμπ τελικά επιβάλει μέτρα, η Κομισιόν έχει ήδη έτοιμη λίστα με εισαγόμενα προϊόντα, στα οποία θα μπορούσε να επιβάλει δασμούς έως 50%, επιβεβαιώνουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Για τον Iαν Λέσερ, επικεφαλής του German Marshall Fund των ΗΠΑ στις Βρυξέλλες, ωστόσo, ενδεχόμενο εμπορικού «πολέμου» θα επιφέρει μακροπρόθεσμα «ζημία» και στους δύο εταίρους σε επίπεδο ασφάλειας. «Είναι αλήθεια ότι ο οικονομικός εθνικισμός αυξάνεται παγκοσμίως και η Ευρώπη μπορεί να ανιχνεύσει πτυχές του ακόμη και στην πολιτική τoυ Τζο Μπάιντεν, αλλά σίγουρα δεν συγκρίνεται με εκείνη που θα ασκήσει ο Τραμπ. Είναι ξεκάθαρος, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον προστατευτισμό. Θα αποτελέσει πρόβλημα για την ανάπτυξη και ευημερία και των δύο πλευρών του Ατλαντικού», τονίζει και προσθέτει: «Το βασικό όμως αφορά την ασφάλεια». «Πώς, για παράδειγμα, να πείσει ένας Αμερικανός πρόεδρος τους συμμάχους να αντιμετωπίσουν μαζί μια κοινή πρόκληση, όταν τους απειλεί ταυτόχρονα με εμπορικό πόλεμο;» αναρωτιέται.
Aλλωστε, κοινή «πρόκληση» αποτελεί πάντα η Κίνα, αναφέρει ο Λουίτζι Σκατζιέρι από το Center for European Reform, στις Βρυξέλλες. «Ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος θα επιδιώξει οι Ευρωπαίοι να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της Κίνας, για παράδειγμα, με την ενίσχυση των ελέγχων των εξαγωγών τους και τον έλεγχο των εισερχόμενων επενδύσεων», υπογραμμίζει. Με αυτό συμφωνεί ο Iαν Λέσερ, ο οποίος υπενθυμίζει ότι «τα τελευταία χρόνια υπήρξε περαιτέρω πίεση από την Ουάσιγκτον για ευθυγράμμιση της Ε.Ε. με την πολιτική της έναντι της Κίνας. Η Ευρώπη όμως δεν ευθυγραμμίστηκε πλήρως. Δηλαδή, ως προς τις οικονομικές σχέσεις υπήρξε πράγματι σκλήρυνση του «μπλοκ», αλλά ως προς τη στρατηγική ανταγωνισμού, οι ΗΠΑ είναι σε άλλη, «σκληρότερη» γραμμή έναντι του Πεκίνου. Και εν μέσω πολωμένου κλίματος είναι και το μόνο ζήτημα που συμφωνούν Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί».
Πάντως, ακόμη και εάν η Κομισιόν προετοιμάζεται για κάθε μετεκλογικό σενάριο, εκείνο που δεν μπορεί να ελέγξει είναι μια συντονισμένη κοινή στάση της Ε.Ε. έναντι του Τραμπ. Διόλου τυχαία, το ζήτημα των επιπτώσεων των αμερικανικών εκλογών στην Ε.Ε. δεν συζητήθηκε στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ενώ επικρατεί ανησυχία για το πώς θα εξελιχθεί η άτυπη συνάντηση κορυφής των «27» στη Βουδαπέστη, στις 8 Νοεμβρίου, αναφέρει Ευρωπαίος αξιωματούχος. Εάν, μάλιστα, ο «οικοδεσπότης» Βίκτορ Oρμπαν υλοποιήσει βιντεοσύνδεση, όπως υπόσχεται, με τον Ντόναλντ Τραμπ ενώπιον των «27», θα προκληθεί τεράστια αμηχανία, προβλέπει η ίδια πηγή.
