Το ισραηλινό Κοινοβούλιο ψήφισε νομοσχέδιο που απαγορεύει στην υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες να λειτουργεί στο Ισραήλ και στα παλαιστινιακά εδάφη, χαρακτηρίζοντάς την τρομοκρατική οργάνωση και διακόπτοντας κάθε σχέση μεταξύ της υπηρεσίας και της ισραηλινής κυβέρνησης.
Τι είναι η UNRWA
Η Υπηρεσία Αρωγής και Εργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες είναι η κύρια υπηρεσία προσφύγων για τους Παλαιστινίους και δραστηριοποιείται σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Ιδρύθηκε αρχικά το 1948, για να υποστηρίξει 700.000 Παλαιστινίους που εκτοπίστηκαν στον πόλεμο κατά τον οποίο ιδρύθηκε το Ισραήλ, και παρέχει υπηρεσίες εκπαίδευσης, υγειονομικής περίθαλψης, ανακούφισης και κοινωνικών υπηρεσιών, υποδομές καταυλισμών και λειτουργεί καταφύγια σε περιόδους συγκρούσεων.
Οι δραστηριότητές της εκτείνονται στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη –συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ– και στη Λωρίδα της Γάζας, καθώς και στη Συρία, στον Λίβανο και στην Ιορδανία.
Χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από εθελοντικές συνεισφορές των κρατών-μελών του ΟΗΕ, ενώ λαμβάνει επίσης κάποια χρηματοδότηση απευθείας από τον ΟΗΕ. Απασχολεί 30.000 Παλαιστινίους και εξυπηρετεί σχεδόν 6 εκατ. πρόσφυγες, μεταξύ άλλων στη Γάζα, όπου 1,476 εκατ. Παλαιστίνιοι είναι εγγεγραμμένοι ως πρόσφυγες σε οκτώ παλαιστινιακούς προσφυγικούς καταυλισμούς, ενώ στη Δυτική Οχθη είναι εγγεγραμμένοι 800.000.
Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας σύγκρουσης στη Γάζα, σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός της Γάζας εξαρτάται από την UNRWA για βασικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων, του νερού και των ειδών υγιεινής. Περισσότεροι από 200 υπάλληλοι της UNRWA έχουν σκοτωθεί σε ισραηλινές επιθέσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Γιατί το ισραηλινό Κοινοβούλιο ψήφισε την απαγόρευσή της
Τη Δευτέρα 92 Ισραηλινοί βουλευτές ψήφισαν υπέρ του μέτρου για την απαγόρευση των δραστηριοτήτων της UNRWA στο Ισραήλ, ενώ μόλις δέκα ψήφισαν κατά. Δεύτερο νομοσχέδιο επιβάλλει διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με την υπηρεσία.
Το Ισραήλ διαμαρτύρεται εδώ και καιρό ισχυριζόμενο ότι η UNRWA είναι παρωχημένη και πως η συνεχιζόμενη υποστήριξή της προς τους απογόνους των αρχικά εκτοπισμένων του 1948 αποτελεί εμπόδιο για ειρηνευτική διευθέτηση.
Οι επικριτές της κυβέρνησης Νετανιάχου ισχυρίζονται ότι οι ίδιες οι ενέργειες του Ισραήλ –και όχι μόνον η αποτυχία του να αποδεχθεί ουσιαστικά την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, και η συνεχιζόμενη εποικιστική δραστηριότητα σε εδάφη που προορίζονται για το εν λόγω παλαιστινιακό κράτος– αποτελούν το σημαντικότερο εμπόδιο για την ειρήνη.
Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας σύγκρουσης με τη Χαμάς, το Ισραήλ έχει επίσης επανειλημμένα ισχυριστεί ότι η UNRWA έχει απασχολήσει μαχητές της Χαμάς.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, έχει καλέσει στο παρελθόν τις ΗΠΑ –τον κορυφαίο σύμμαχο του Ισραήλ και μεγαλύτερο δωρητή της υπηρεσίας– να ανακόψουν την υποστήριξή τους, τονίζοντας ότι «στην υπηρεσία έχουν παρεισφρήσει μέλη της Χαμάς».
Εξασέλιδος φάκελος που το Ισραήλ κοινοποίησε στις ΗΠΑ καταγγέλλει 12 μέλη του προσωπικού της UNRWA ότι συμμετείχαν στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου του 2023, συμπεριλαμβανομένων εννέα που, όπως αναφέρει, εργάζονταν ως καθηγητές στα σχολεία του οργανισμού.
Ο φάκελος ανέφερε ότι το Ισραήλ είχε επίσης ευρύτερες αποδείξεις ότι η UNRWA απασχολούσε 190 ενόπλους της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ, οι οποίοι θα αντιπροσώπευαν το 0,64% του συνολικού προσωπικού της UNRWA, εφόσον οι ισχυρισμοί αυτοί ήταν βάσιμοι. Η υπηρεσία απέλυσε εννέα υπαλλήλους έπειτα από έρευνα, ωστόσο, απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι εν γνώσει της βοηθούσε ένοπλες οργανώσεις.
Επιπλέον, η UNRWA κοινοποιεί εδώ και καιρό στο Ισραήλ τη λίστα με τα ονόματα των μελών του προσωπικού της. Μιλώντας νωρίτερα φέτος, ο εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, επανέλαβε τους όρους αυτής της συμφωνίας.
Τι σημαίνει ο νέος ισραηλινός νόμος
Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία που ψηφίστηκε στο Ισραήλ –η οποία θα τεθεί σε εφαρμογή έπειτα από αρκετούς μήνες– υπό την UNRWA δεν θα μπορούσε να «λειτουργήσει κανένα ίδρυμα», ενώ η υπηρεσία δεν θα έχει τη νομιμότητα «να παρέχει υπηρεσίες ούτε να διεξάγει οποιαδήποτε δραστηριότητα, είτε άμεσα είτε έμμεσα».
Οι επικριτές της απόφασης ισχυρίζονται ότι θα θέσει σε κίνδυνο την ήδη δύσκολη διαδικασία διανομής βοήθειας στη Γάζα, τη στιγμή που το Ισραήλ δέχεται εντεινόμενες πιέσεις από τις ΗΠΑ να αυξήσει τη βοήθεια.
Το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων της UNRWA πραγματοποιείται στη Δυτική Οχθη και τη Γάζα, ενώ η υπηρεσία συνολικά εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συνεργασία με το Ισραήλ για να λειτουργήσει και απαιτείται έγκρισή του για να εξασφαλίσει πρόσβαση στα συνοριακά περάσματα στη Γάζα, μεταξύ άλλων, και για ανθρωπιστική βοήθεια.
Η νομοθεσία δεν περιλαμβάνει διατάξεις βάσει των οποίων εναλλακτικές οργανώσεις θα μπορούσαν να επιβλέπουν το έργο της.
Τι λένε άλλες χώρες
Η κίνηση προκάλεσε την αντίδραση πολλών κυβερνήσεων, καθώς και διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων, που επισημαίνουν πως το Ισραήλ όχι μόνο δεν έχει προσφέρει εναλλακτική πρόταση για το τι θα μπορούσε να αντικαταστήσει την UNRWA [τίποτα δεν αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της συζήτησης για το νομοσχέδιο], αλλά έχει σταθερά αποτύχει να διατυπώσει σχέδιο «για την επόμενη ημέρα» στη Γάζα, όταν θα έχει λήξει η σύγκρουση.
Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Μάθιου Μίλερ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον χθες, Δευτέρα, δήλωσε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν «ανησυχεί βαθύτατα» για τη νομοθεσία. «Δεν υπάρχει κανείς που θα μπορούσε να τους αντικαταστήσει εν μέσω της κρίσης», ανέφερε.
Η UNRWA καταδίκασε την έγκριση του νομοσχεδίου από την Κνεσέτ.
«Αυτά τα νομοσχέδια θα μεγιστοποιήσουν τα δεινά των Παλαιστινίων, ειδικά στη Γάζα, όπου οι άνθρωποι περνούν εδώ και πάνω από έναν χρόνο στην κόλαση», έγραψε ο Φιλίπ Λαζαρινί, επικεφαλής της UNRWA, σε δήλωσή του στο X. «Θα αποκλείσει [περισσότερα από] 650.000 κορίτσια και αγόρια από την εκπαίδευση, θέτοντας σε κίνδυνο μια ολόκληρη γενιά παιδιών. Αυτά τα νομοσχέδια αυξάνουν τα δεινά των Παλαιστινίων και δεν είναι τίποτα λιγότερο από συλλογική τιμωρία».
