Μπορεί ανοιχτά η Ευρώπη να μην είναι θετική σε μία δεύτερη θητεία Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ωστόσο παρασκηνιακά διακινείται πως η νίκη του θα μπορούσε να είναι ακριβώς το «σοκ» που χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Ενωση για την ενίσχυση της άμυνάς της, την αυστηροποίηση της στάσης της έναντι της Κίνας, τη μετάβασή της τελικά προς μια πολιτική αυτονόμησης, αναφέρει σε σημερινό του δημοσίευμα το Politico.
«Η επιστροφή του Τραμπ θα ήταν ένα επωφελές σοκ που θα επέτρεπε στην Ε.Ε. να κινηθεί εμπρός, όπως ήταν η πανδημία κορωνοϊού ή η ενεργειακή κρίση μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία», λέει ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης, μιλώντας στο δημοσίευμα –όπως και άλλοι– υπό καθεστώς ανωνυμίας.
«Η άποψη αυτή, που διατυπώθηκε εμπιστευτικά από πολλούς Ευρωπαίους διπλωμάτες και αξιωματούχους, δεν πηγάζει από συμπάθεια προς τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο ούτε από την προτεινόμενη πολιτική του», σχολιάζεται.
Οπως σημειώνεται στο δημοσίευμα που επικαλείται έξι πρόσωπα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα χορηγούσε το «πικρό φάρμακο» που χρειάζεται η διχασμένη Ε.Ε. για να ξεπεράσει τις διαιρέσεις της και να προχωρήσει ως μπλοκ.
Το επιχείρημά τους βασίζεται στο αξίωμα πως, παρά τις «οδυνηρές μνήμες από την πρώτη θητεία Τραμπ κατά την οποία εξύβρισε τους Ευρωπαίους ηγέτες, αποκάλεσε τις Βρυξέλλες «κολαστήριο» και εξαπέλυσε εμπορικό πόλεμο στο μπλοκ», η δεύτερη θητεία αναμένεται να είναι τόσο εχθρική για την Ευρώπη, ώστε οι «27» δεν θα έχουν άλλη επιλογή παρά να επενδύσουν στις αμυντικές δαπάνες τους, να ενισχύσουν τον τομέα της τεχνολογίας και να ξεκαθαρίσουν την πολιτική για την Κίνα.
Επισήμως η Ευρώπη δηλώνει προετοιμασμένη για κάθε σενάριο, είτε αυτό περιλαμβάνει νίκη του Τραμπ είτε της συνυποψήφιάς του των Δημοκρατικών, Κάμαλα Χάρις.
Στο ίδιο μήκος κύματος, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες που μίλησαν στο Politico δεν εξέφρασαν τις προσωπικές τους πολιτικές προτιμήσεις, αλλά τις εκτιμήσεις τους για τον τρόπο με τον οποίο μια αλλαγή ηγεσίας στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού θα πυροδοτούσε κομβικές αλλαγές πολιτικής στη Γηραιά Ηπειρο.
Ουκρανία, εμπόριο, Αμυνα
Μεταξύ των προεκλογικών εξαγγελιών του Τραμπ περιλαμβάνεται η δέσμευση για:
- επιβολή δασμών σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ, μεταξύ αυτών και εκείνων από την Ευρώπη.
- περικοπή της αμερικανικής βοήθειας προς την Ουκρανία και της άρσης των κυρώσεων στη Ρωσία.
- επαναξιολόγηση της σχέσης της χώρας του με το ΝΑΤΟ – με χειρότερο σενάριο, αν και απίθανο προσώρας, την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμμαχία.
Από την Ουκρανία έως το εμπόριο, λοιπόν, η επανεκλογή του Τραμπ θα μπορούσε να πυροδοτήσει σεισμικές συνέπειες στο μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ωστόσο για κάποιους Ευρωπαίους οι αλλαγές αυτές θα μπορούσαν να είναι θετικές.
Το πιο προφανές πεδίο όπου μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα προκαλούσε μεγάλες μετατοπίσεις στην πολιτική της Ευρώπης είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία και το ευρωπαϊκό αμυντικό δόγμα. Ο Αμερικανός τέως πρόεδρος έχει κατηγορήσει την Ευρώπη πως εκμεταλλεύεται την αμερικανική στρατιωτική προστασία μέσω του ΝΑΤΟ και φέρεται να έχει απειλήσει να αποσύρει την Ουάσιγκτον από τη συμμαχία.
Οσον αφορά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Τραμπ έχει δηλώσει πως θα τερματίσει τη σύγκρουση την επομένη της επανεκλογής του. Εάν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, μια νέα διοίκηση Τραμπ θα μπορούσε να αυξήσει την πίεση στην Ευρώπη σχετικά με την «κατανομή των βαρών», πέρα από οτιδήποτε έχει παρατηρηθεί από την ίδρυση της Συμμαχίας το 1949.
«Ο Τραμπ συμβάλλει στην κινητοποίηση σχετικά με τη χρηματοδότηση της άμυνας, αλλά χρειαζόμαστε ένα πραγματικό σοκ ώστε να αλλάξει αυτή η συζήτηση», δήλωσε ένας αξιωματούχος της Ε.Ε. «Μια συμφωνία για ένα ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία θα αναδιάρθρωνε τη συζήτηση ριζικά».
Αλλο ένα επιχείρημά τους σχετίζεται με το θέμα της χρηματοδότησης για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση εμφανίζεται διαιρεμένη ως προς την έκδοση ευρωομολόγου για την Αμυνα – που θα αύξανε τα διαθέσιμα κονδύλια προς το Κίεβο. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, την ιδέα ευρωομολόγου υποστηρίζουν οι χώρες του Νότου, αλλά όχι οι πιο «φειδωλές» χώρες του Βορρά, όπως οι Γερμανία και Ολλανδία.
Αυτοί που πιέζουν για αμυντικά ευρωομόλογα ευελπιστούν πως μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα μπορούσε να κινητοποιήσει τους διαφωνούντες, όπως συνέβη με την πανδημία, ωθώντας τους σε αλλαγή πλεύσης. Αντιθέτως, μια νίκη της Κάμαλα Χάρις «θα έδινε περαιτέρω επιχειρήματα σε όσους αντιτίθενται στην ιδέα για να πουν ότι [ο κοινός δανεισμός] είναι νεκρός», δήλωσε ένας διπλωμάτης της Ε.Ε.
Παρόμοια λογική ισχύει και για τις μακροχρόνιες προσπάθειες της Ευρώπης να εναρμονίσει την ενιαία αγορά της και να επανεκκινήσει την αναιμική οικονομία της.
Σε μια έκθεση-ορόσημο που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, προειδοποίησε ότι η Ευρώπη πλήττεται από οικονομική στασιμότητα και βρίσκεται σε οικονομική υστέρηση σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Για να αποφύγει το περαιτέρω οικονομικό χάσμα, υποστηρίζει ο Ντράγκι, η Ευρώπη χρειάζεται μαζικές επενδύσεις διπλάσιες του Σχεδίου Μάρσαλ και τακτική έκδοση κοινών ομολόγων.
Μια ακόμη θητεία του Τραμπ θα μπορούσε να αποδειχθεί ο καταλύτης που θα αναγκάσει τις απρόθυμες χώρες να αποδεχθούν την κοινή εποπτεία των τραπεζών και των χρηματιστηρίων τους, υποστηρίζουν οι αξιωματούχοι αυτοί.
«Πώς θα μεταβούμε από την ανάγνωση της έκθεσης Ντράγκι στην εφαρμογή της; Εκεί είναι που ο Τραμπ θα μπορούσε να ωθήσει τα πράγματα προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση», δηλώνει ένας εξ αυτών στο Politico.
Στο εμπόριο, η επιστροφή Τραμπ θα μπορούσε επίσης να αποδειχτεί μοχλός αλλαγών, μετατοπίζοντας το μπλοκ προς μια προσέγγιση προστατευτισμού –την οποία έχουν υποστηρίξει οι Γάλλοι.
«Η μοίρα στα χέρια μας»
«Καθώς οι εκλογές της 5ης Νοεμβρίου πλησιάζουν, κανείς δεν μπορεί να αναμένει πως οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θα διατυπώσουν δημοσίως τέτοιες απόψεις, καθώς ο Τραμπ είναι βαθιά αντιδημοφιλής στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης», σχολιάζει το Politico.
Συνολικά, οι Βρυξέλλες είναι καλύτερα προετοιμασμένες αυτή τη φορά, συνομολογούν αρκετοί αξιωματούχοι της Ε.Ε.
Το 2016, η νίκη του Τραμπ και οι συνέπειές της στις διατλαντικές σχέσεις κατέλαβαν πολλούς εξαπίνης. Πλέον, οι Ευρωπαίοι ηγέτες εκτιμούν πως, παρά το απρόβλεπτο μιας ακόμη θητείας Τραμπ, έχουν καλύτερη εικόνα για το τι πρόκειται να συμβεί και προετοιμάζονται για τις επιπτώσεις.
Παράλληλα, ίσως ήρθε η ώρα η Ευρώπη να ενστερνιστεί μια πολιτική αυτονομίας, υποστηρίζουν πολλοί αξιωματούχοι, υπαινισσόμενοι πως η Ευρώπη θα πρέπει να προετοιμαστεί για μια μεγάλη αλλαγή στις σχέσεις Ε.Ε. – ΗΠΑ, ανεξαρτήτως αποτελέσματος.
Ή, όπως το έθεσε την περασμένη εβδομάδα ο Γάλλος υπουργός Ευρώπης, Μπενζαμέν Χαντάντ, «οι Ευρωπαίοι πρέπει να πάρουν τη μοίρα τους στα χέρια τους, ανεξάρτητα από το ποιος θα εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ».
Πηγή: Politico
