ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Αντιμέτωπη τα τελευταία πέντε χρόνια με «πολυκρίσεις», η Ευρωπαϊκή Eνωση καλείται πλέον να δαπανήσει το ένα πέμπτο του νέου πολυετούς προϋπολογισμού της για την ασφάλεια και την ετοιμότητά της έναντι των αυξημένων γεωπολιτικών κρίσεων, καθώς και των «προκλήσεων» της κλιματικής αλλαγής. Αυτή είναι η βασική σύσταση του τέως προέδρου της Φινλανδίας Σάουλι Νιινίστο στη σχετική έκθεση για την άμυνα και την ασφάλεια της Ε.Ε., που παρουσίασε χθες ενώπιον της προέδρου της Κομισιόν στις Βρυξέλλες.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέθεσε τον περασμένο Μάρτιο στον Σάουλι Νιινίστο να εκπονήσει έκθεση για την αξιολόγηση των αναγκών ασφάλειας της Ε.Ε. Ο ίδιος επισήμανε ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις και η κλιματική αλλαγή αποτελούν «τις δύο μεγαλύτερες απειλές για την ευρωπαϊκή ήπειρο» και γι’ αυτό προτείνει «τουλάχιστον το 20% του συνολικού ευρωπαϊκού προϋπολογισμού» να διατεθεί στην ετοιμότητα της Ε.Ε. για την ασφάλεια και την αντιμετώπιση των κρίσεων. Για τον τέως πρόεδρο της Φινλανδίας, η Ε.Ε. χρειάζεται να αυξήσει τις κοινές αμυντικές δαπάνες της, καθώς εκτιμά ότι «ο συνολικός όγκος των ευρωπαϊκών κονδυλίων είναι αρκετά ανεπαρκής σε σχέση με τους εθνικούς προϋπολογισμούς», ώστε να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος για την ευρωπαϊκή αμυντική αγορά, ενώ τάχθηκε υπέρ της αλλαγής της τρέχουσας εντολής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, ώστε να ενισχύσει επενδυτικά την αμυντική βιομηχανία. Ωστόσο, προερχόμενος από μια εκ των λεγόμενων «φειδωλών» χωρών, ο Νιινίστο δεν φάνηκε να στηρίζει την πρόταση αρκετών κρατών-μελών –με προεξάρχουσα τη Γαλλία– για έκδοση κοινού χρέους ώστε να στηριχθούν αμυντικά πρότζεκτ.
Την ίδια στάση, άλλωστε, κράτησε και η πρόεδρος της Κομισιόν, που επισήμανε ότι το σημαντικό είναι να αποφασιστούν πρώτα τα κοινά ευρωπαϊκά αμυντικά πρότζεκτ και μετά να στηριχθούν «είτε μέσω εθνικών συνεισφορών είτε δημιουργώντας νέες ροές ιδίων εσόδων από τον προϋπολογισμό».
Η έκθεση περιλαμβάνει παράλληλα σχέδιο μεγαλύτερης συνεργασίας για ανταλλαγή πληροφοριών –ένα εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα– λόγω της εθνικής αρμοδιότητας των κρατών-μελών για θέματα ασφάλειας και πληροφοριών των μυστικών υπηρεσιών τους. Στο αρχικό σχέδιο, ο Φινλανδός τέως πρόεδρος ζητούσε πάντως τη δημιουργία νέας ευρωπαϊκής υπηρεσίας τύπου FBI, ωστόσο έπειτα από αρκετές αντιδράσεις των κρατών-μελών υπογραμμίζει πλέον την ανάγκη ενίσχυσης των σημερινών σχετικών δομών της Ε.Ε. προκειμένου να συντονίζονται συγκεκριμένες δράσεις «αντικατασκοπείας».
