Εχει το σπάνιο προνόμιο να έχει ζήσει εκλογές και από τις δύο «όχθες» – της πολιτικής και της δημοσιογραφίας. Στο πλευρό του Μπιλ Κλίντον, είχε την ευθύνη της επικοινωνίας στην προεκλογική καμπάνια του 1992, προτού αναλάβει ανάλογο ρόλο στον Λευκό Οίκο για μία τετραετία. Από το 1996 σταδιοδρομεί στην τηλεοπτική δημοσιογραφία, κυρίως μέσω της εκπομπής «Τhis Week» στο δίκτυο του ABC. Παρότι βρίσκεται για πάνω από τρεις δεκαετίες στην πρώτη γραμμή, ο Τζορτζ Στεφανόπουλος δηλώνει ότι δεν έχει ζήσει εκλογές σαν αυτές τις προσεχούς Τρίτης. «Είναι η πιο ασυνήθιστη και πρωτόγνωρη προεκλογική περίοδος της ζωής μου – και πιθανότατα της αμερικανικής ιστορίας», τονίζει ο ομογενής δημοσιογράφος.
– Eχετε συμμετάσχει σε πολλές εκλογικές αναμετρήσεις, τόσο στο πλαίσιο πολιτικών εκστρατειών όσο και ως δημοσιογράφος. Αυτή η εκστρατεία είναι διαφορετική και, αν ναι, γιατί;
– Αυτός ο εκλογικός κύκλος είναι εντελώς έξω από τα συνηθισμένα. Δεν θυμίζει καμία άλλη εκστρατεία στην οποία έχω συμμετάσχει, είτε ως στέλεχος, είτε ως υπεύθυνος χάραξης πολιτικής, είτε ως δημοσιογράφος. Ποτέ δεν είχαμε υποψήφιο πρόεδρο που να αρνείται να αποδεχθεί τα αποτελέσματα των προηγούμενων εκλογών. Ποτέ δεν είχαμε υποψήφιο πρόεδρο καταδικασμένο για κακούργημα. Δεν είχαμε ποτέ υποψήφιο που να έχει κριθεί ένοχος για σεξουαλική κακοποίηση από δικαστήριο. Δεν είχαμε ποτέ υποψήφιο που να έχει κατηγορηθεί για αστική απάτη και να έχει παραπεμφθεί δύο φορές σε δίκη. Καθένα από αυτά, σε οποιαδήποτε άλλη εποχή, θα καθιστούσε απολύτως αδύνατη την υποψηφιότητα. Ωστόσο, καθώς οδεύουμε προς τις εκλογές, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει σοβαρές πιθανότητες να επανεκλεγεί πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτή είναι η πιο ασυνήθιστη και πρωτόγνωρη προεκλογική περίοδος της ζωής μου – και πιθανότατα της αμερικανικής ιστορίας.
– Πόσο δύσκολο είναι να είσαι δημοσιογράφος στο σημερινό κλίμα στις ΗΠΑ;
– Είναι ιδιαίτερα απαιτητικό, καθώς βρισκόμαστε σε ένα περιβάλλον όπου, για πολλούς στην κοινή γνώμη, τα γεγονότα που αφορούν τις πολιτικές συζητήσεις –και όχι μόνο τα συναισθήματα– έχουν πλέον χάσει την αξία τους. Δεν έχουμε ξαναδεί κάτι αντίστοιχο, όπου ένας υποψήφιος μπορεί να διανύσει μια ολόκληρη προεκλογική εκστρατεία επαναλαμβάνοντας ένα μεγάλο ψέμα για τις προηγούμενες εκλογές, χωρίς αυτό να έχει καμία συνέπεια. Ας μην πω καμία, αλλά δεν φαίνεται να λειτουργεί αποτρεπτικά τουλάχιστον για τη μισή χώρα. Επομένως, αυτό καθιστά τη δουλειά μας πολύ δύσκολη. Επιπλέον, ο Ντόναλντ Τραμπ κατακλύζει τον δημόσιο χώρο με ειδήσεις και οργή, με τέτοιο τρόπο που είναι σχεδόν αδύνατο να το εντάξεις σε μια προοπτική. Εχουμε συγκεκριμένα πλαίσια για την κάλυψη των εκστρατειών. Εχουμε 22 λεπτά την ημέρα για την παρουσίαση των ειδήσεων. Νιώθουμε ότι πρέπει να παρουσιάσουμε και τις δύο πλευρές. Ταυτόχρονα, βρισκόμαστε παγιδευμένοι σε μια κατάσταση όπου, αν απλώς επισημαίνεις τα γεγονότα, δημιουργείται η εντύπωση σε ένα σημαντικό μέρος του κοινού πως παίρνεις θέση.
– Πιστεύετε ότι τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά εάν ο Μπάιντεν είχε αποσυρθεί τον Μάρτιο;
– Είναι δύσκολο να το πούμε με βεβαιότητα, καθώς υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί παράγοντες που δεν φαίνεται να επηρεάζουν τον σταθερό πυρήνα υποστήριξης του Τραμπ. Αλλά αποτελεί αντικείμενο έντονης συζήτησης εντός του Δημοκρατικού Κόμματος αυτή τη στιγμή. Αν είχε αποσυρθεί νωρίτερα, και είχε ακολουθήσει η διαδικασία για το χρίσμα, θα βρισκόταν ο υποψήφιος των Δημοκρατικών σε πιο ισχυρή θέση; Ή, μπορούμε να το αντιστρέψουμε. Πολλοί θεωρούν ότι η Κάμαλα Χάρις ίσως ωφελήθηκε από το ότι ρίχτηκε κατευθείαν στην προεκλογική εκστρατεία για τις γενικές εκλογές, αποκτώντας σημαντική δυναμική στο πρώτο ντιμπέιτ. Παρ’ όλα αυτά, αυτή η δυναμική δείχνει να έχει εν μέρει ανακοπεί –χωρίς να έχει εξανεμιστεί– καθώς πλησιάζουμε στο τελευταίο 48ωρο των εκλογών. Από την άλλη, ο Ντόναλντ Τραμπ φάνηκε να ανακάμπτει ελαφρώς μετά το ντιμπέιτ, στο οποίο εκείνη είχε ξεκάθαρα επικρατήσει.
– Τι πρέπει να παρατηρήσουμε την ημέρα των εκλογών; Ποιοι παράγοντες, πέρα από τις πολιτείες-κλειδιά, θα μπορούσαν να καθορίσουν το αποτέλεσμα;
– Οι σημαντικές διαφοροποιήσεις που πρέπει να αναζητήσει κανείς, είναι αν ο Ντόναλντ Τραμπ προσελκύει δυσανάλογα μεγάλη συμμετοχή από άνδρες, κυρίως λευκούς και ειδικά νέους λευκούς άνδρες που δεν έχουν ψηφίσει στο παρελθόν. Εάν συμβεί αυτό, είναι πιθανό να τα πάει πολύ καλά, αν όχι να κερδίσει. Ή αν, αντιθέτως, βλέπουμε γυναίκες, ιδίως νεαρές, να προσέρχονται στις κάλπες σε πρωτοφανή συμμετοχή. Αυτό θα ήταν ευνοϊκό για την Κάμαλα Χάρις. Προβληματιζόμαστε και εμείς που καλύπτουμε τις εκστρατείες, καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια κούρσα αμφίρροπη, χωρίς σαφές προβάδισμα. Αν οι δημοσκοπήσεις αποδειχθούν λανθασμένες με τον τρόπο του 2020, τότε ο Ντόναλντ Τραμπ θα κερδίσει άνετα. Αν, αντιθέτως, είναι λανθασμένες με τον τρόπο του 2022, η Κάμαλα Χάρις θα είναι εκείνη που θα επικρατήσει εύκολα. Οπότε όλοι μας βαδίζουμε κατά κάποιον τρόπο στα τυφλά.
Δεν είμαι βέβαιος για έναν εμφύλιο πόλεμο, αλλά έχουμε ήδη δει τον Ντόναλντ Τραμπ να προετοιμάζει το έδαφος για κάτι τέτοιο. Αν το αποτέλεσμα είναι οριακό και εκείνος βρίσκεται πίσω, θα υποστηρίξει ότι είναι άδικο. Θα πει ότι έγινε νοθεία. Και οι σύμμαχοί του στις κρίσιμες πολιτείες, όπως και οι υποστηρικτές του στη Βουλή των Αντιπροσώπων –το έχουν δηλώσει– θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να του εξασφαλίσουν το αξίωμα.
– Πιστεύετε ότι υπάρχει πιθανότητα σαρωτικής νίκης, από τη μία ή την άλλη πλευρά;
– Δεν θα με εξέπληττε σχεδόν κανένα αποτέλεσμα. Δεν θα με εξέπληττε μια νίκη της Κάμαλα Χάρις με 270-268 ψήφους στο Σώμα Εκλεκτόρων. Δεν θα με εξέπληττε αν ο Ντόναλντ Τραμπ επικρατούσε και στις επτά κρίσιμες πολιτείες, εξασφαλίζοντας μια μεγάλη νίκη στο Σώμα Εκλεκτόρων, ακόμη και αν οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μικρή διαφορά. Δεν θα με εξέπληττε αν η Κάμαλα Χάρις κέρδιζε τρεις έως πέντε από τις πολιτείες-κλειδιά – παρότι η κούρσα είναι αμφίρροπη και σε αυτές. Αυτή η αβεβαιότητα έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία σε όλη την Αμερική αυτή τη στιγμή, μια και κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το αποτέλεσμα.
– Κάποιοι εικάζουν ότι αν το αποτέλεσμα των εκλογών είναι πολύ οριακό, ιδιαιτέρως αν ο Τραμπ χάσει με μικρή διαφορά, υπάρχει κίνδυνος εμφύλιου πολέμου ή γεγονότων παρόμοιων με εκείνα της 6ης Ιανουαρίου 2021. Συμφωνείτε;
– Δεν ξέρω. Δεν είμαι βέβαιος για έναν εμφύλιο πόλεμο, αλλά έχουμε ήδη δει τον Ντόναλντ Τραμπ να προετοιμάζει το έδαφος για κάτι τέτοιο. Αν το αποτέλεσμα είναι οριακό και εκείνος βρίσκεται πίσω, θα υποστηρίξει ότι είναι άδικο. Θα πει ότι έγινε νοθεία. Και οι σύμμαχοί του στις κρίσιμες πολιτείες, όπως και οι υποστηρικτές του στη Βουλή των Αντιπροσώπων –το έχουν δηλώσει– θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να του εξασφαλίσουν το αξίωμα.
– Αν επανεκλεγεί ο Τραμπ, πιστεύετε ότι η δεύτερη θητεία του θα διαφέρει από την πρώτη;
– Δεν θα υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες στη δεύτερη θητεία του Τραμπ. Δείτε όλους τους πρώην συνεργάτες του, κορυφαίους αξιωματούχους εθνικής ασφαλείας, που έχουν βγει δημοσίως και τον έχουν χαρακτηρίσει επικίνδυνο για τη δημοκρατία, ακόμη και φασίστα. Oχι μόνον ο προσωπάρχης του, Τζον Κέλι, αλλά ούτε ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων, Μαρκ Μίλεϊ, ούτε και ο ίδιος ο αντιπρόεδρός του τον υποστηρίζουν. Ο πρώην γενικός εισαγγελέας του δήλωσε ότι θα μπορούσε να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημοκρατία εάν επιστρέψει στην εξουσία. Πολλοί αξιωματούχοι εθνικής ασφαλείας –ο πρώην σύμβουλός του σε θέματα εθνικής ασφάλειας, Τζον Μπόλτον, ο πρώην υπουργός Aμυνας, Μαρκ Eσπερ, και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Ρεξ Τίλερσον– συμφωνούν ότι αποτελεί κίνδυνο για τη δημοκρατία. Οι πιο σοβαρές κατηγορίες για τον χαρακτήρα και την ικανότητά του προέρχονται από εκείνους που συνεργάστηκαν μαζί του στον τομέα της εθνικής ασφάλειας. Ωστόσο, αυτές οι ασφαλιστικές δικλίδες δεν θα υπάρχουν σε μια δεύτερη θητεία. Ενας ακόμη πολύ σοβαρός παράγοντας είναι η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για την προεδρική ασυλία τον περασμένο Ιούνιο, που καθιστά σχεδόν αδύνατη την αμφισβήτηση οποιασδήποτε ενέργειας του προέδρου Τραμπ, ακόμη και όσο βρίσκεται στην εξουσία.
– Αν παρακολουθούσατε τις εκλογές από την Αθήνα ή την Ευρώπη, ποιες θα ήταν οι κύριες ανησυχίες σας;
– Οι Ευρωπαίοι θα χρειαστεί να φροντίσουν μόνοι τους για την ασφάλειά τους. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δείξει σαφώς ότι δεν αποδίδει στη συμμαχία του ΝΑΤΟ την ίδια αξία που της έδιναν προηγούμενοι Αμερικανοί πρόεδροι. Νομίζω ότι είναι αρκετά ξεκάθαρο, βάσει των δηλώσεών του στην προεκλογική εκστρατεία –το εγκώμιο στον Βλαντιμίρ Πούτιν και στον πρόεδρο Σι στην Κίνα, τη συμπάθειά του προς δικτάτορες όπως ο Κιμ Γιονγκ Ουν και ο Βίκτορ Ορμπαν της Ουγγαρίας– ότι η αμερικανική εξωτερική πολιτική θα έχει πολύ διαφορετικό χαρακτήρα. Πιθανώς ο πιο άμεσος αντίκτυπος, βάσει των μηνυμάτων που έχει στείλει, θα είναι η ταχεία μείωση της υποστήριξης που έχουμε δει από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το υπόλοιπο ΝΑΤΟ προς τον πρόεδρο Ζελένσκι στην Ουκρανία.
– Ποιος πιστεύετε ότι θα κερδίσει;
– Δεν θα στοιχημάτιζα ούτε δεκάρα – τόσο αβέβαιο θεωρώ το αποτέλεσμα.
