ΛΙΒΑΝΟΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: Υστερα από μια μέρα βροχής, της πρώτης εδώ και πολλούς μήνες στη Βηρυτό, η θολούρα πάνω από την Ντάχιε έχει καθαρίσει τόσο ώστε είναι πια διακριτή η άναρχη ρυμοτομία της. Από τον λόφο της Μπααμπντά όπου τα διεθνή ΜΜΕ στήνουν τις κάμερες παρακολουθώντας και μεταδίδοντας επί 24ωρο τις εναέριες επιχειρήσεις των Ισραηλινών που πλήττουν την πρωτεύουσα του Λιβάνου, μπορεί κανείς να περιεργαστεί τώρα καλύτερα την περιοχή εκείνη που έχει συγκεντρώσει τα φώτα της παγκόσμιας ειδησεογραφίας.
Η Ντάχιε, το νότιο προάστιο της Βηρυτού όπου ζουν κυρίως σιίτες, αλλά όχι μόνο, είχε ισοπεδωθεί και στον πόλεμο του 2006 από τις ισραηλινές δυνάμεις και ανοικοδομήθηκε με μέσα που διέθεσε η Χεζμπολάχ. Στη σημερινή, εν εξελίξει, σύγκρουση, το Ισραήλ αιτιολογεί τον συνεχή βομβαρδισμό της περιοχής με την ύπαρξη υπογείως και υπεργείως στρατηγικών θέσεων της σιιτικής οργάνωσης, όπως καταφυγίων και αποθηκών όπλων. Στο κρησφύγετό του στην Ντάχιε σκοτώθηκε σε ισραηλινό βομβαρδισμό στις 27 Σεπτεμβρίου, ο ηγέτης της οργάνωσης Χασάν Νασράλα.
Εκτός της καταστροφής των υποδομών, ένα ακόμα ζήτημα ανακύπτει από τους συνεχείς βομβαρδισμούς: πώς επιδρούν τα πυρομαχικά που χρησιμοποιούνται.
Περιχαρακωμένη από τη Χεζμπολάχ που απαγορεύει την είσοδο του Τύπου στην περιοχή, η Ντάχιε δέχεται σχεδόν κάθε βράδυ από τα τέλη του περασμένου Σεπτέμβρη εναέρια πυρά που δονούν ολόκληρη τη Βηρυτό. «Θα τη χτίσουμε καλύτερη από πριν» λένε στην «Κ» μέλη της οργάνωσης που έχουν εκτοπιστεί από την περιοχή και διαμένουν προσωρινά σε άδεια κτίρια ή ακόμα και στον δρόμο.
Εκτός της καταστροφής των υποδομών που έχει υποστεί, ένα ακόμα ζήτημα ανακύπτει από τους συνεχείς βομβαρδισμούς: πώς επιδρούν τα πυρομαχικά που χρησιμοποιούνται. Χωρίς να έχουν ακόμα επαρκή στοιχεία καθώς δεν μπορούν να εισέλθουν στην περιοχή για να πάρουν δείγματα και να διενεργήσουν μετρήσεις, πολιτικοί και περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν τη βάσιμη ανησυχία τους ότι σε κατοικημένες περιοχές του Λιβάνου έχει γίνει χρήση επικίνδυνων για την υγεία και το περιβάλλον πυρομαχικών, που επιφέρουν μακροχρόνιες συνέπειες.
«Είδαμε να γίνεται χρήση λευκού φωσφόρου»
Η ανεξάρτητη, κοσμική βουλευτής του λιβανικού κοινοβουλίου, Ναζάτ Αούν, έχει συστήσει μια μικρή ομάδα ειδικών οι οποίοι ερευνούν την παράνομη χρήση πυρομαχικών στον Λίβανο, με σκοπό τη σύνταξη αναφορών προς τους διεθνείς οργανισμούς που παρακολουθούν εγκλήματα πολέμου. «Το ζήτημα αυτό είναι χαμηλά στη λίστα προτεραιοτήτων κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά πρέπει να χυθεί άπλετο φως στην υπόθεση, ειδικά επειδή πια η καταστροφή είναι τόσο εκτεταμένη», λέει στην «Κ». Οι βόμβες λευκού φωσφόρου έχουν αναγνωρίσιμη δομή όταν εκρήγνυνται, δημιουργώντας χαρακτηριστικά πλοκάμια καπνού στον ορίζοντα. «Είδαμε να γίνεται χρήση λευκού φωσφόρου σε πολλές επιδρομές, αλλά δεν έχουμε επικαιροποιημένα στοιχεία για το ποσοστό που εντοπίζεται σήμερα στο έδαφος και το νερό γιατί οι συνεχείς βομβαρδισμοί αλλάζουν συνεχώς τα δεδομένα», εξηγεί.
Ο λευκός φώσφορος αναφλέγεται αμέσως όταν έρθει σε επαφή με το οξυγόνο και είναι πολύ δύσκολο να σβήσει, ενώ παραμένει στις επιφάνειες, τα ρούχα και το δέρμα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι επιβλαβής για τον άνθρωπο που εκτίθεται σε αυτόν, με όλους τους τρόπους. Ο καπνός από την καύση του φωσφόρου επιδρά στα μάτια και την αναπνευστική οδό λόγω της παρουσίας φωσφορικών οξέων και φωσφίνης, ενώ μπορεί να προκαλέσει βαθιά εγκαύματα, διεισδύοντας ακόμη και μέσα από τα οστά. «Μπορεί να αγγίξει θερμοκρασίες έως και 800 βαθμούς», προσθέτει η βουλευτής, «κατακαίοντας γεωργικές και δασικές εκτάσεις, ενώ επιπλέον αν υπάρχει υγρασία, μπορεί να μετατραπεί σε φωσφορικό οξύ και να κάνει το έδαφος ή το νερό όξινο».
Μίλησα με γιατρούς και ανέφεραν ότι δέχονται ασθενείς που φέρουν βαριά εγκαύματα και έχουν στα ρούχα τους φώσφορο, για τους οποίους ακολουθούν συγκεκριμένο πρωτόκολλο απομόνωσης ώστε να αφαιρεθεί πρώτα το επικίνδυνο χημικό. – Ναζάτ Αούν Σαλίμπα, ανεξάρτητη βουλευτής
Η χρήση λευκού φωσφόρου επιτρέπεται στο πεδίο της μάχης, παρέχοντας κάλυψη στο στράτευμα και επιτρέποντας την αλλαγή τακτικής, δεν δικαιολογείται όμως σε κατοικημένες περιοχές. «Μίλησα με γιατρούς και ανέφεραν ότι δέχονται ασθενείς που φέρουν βαριά εγκαύματα και έχουν στα ρούχα τους φώσφορο, για τους οποίους ακολουθούν συγκεκριμένο πρωτόκολλο απομόνωσης ώστε να αφαιρεθεί πρώτα το επικίνδυνο χημικό. Εχουν επίσης αναφερθεί πολλά περιστατικά εμετών και ναυτίας από την εισπνοή αυτού του καπνού σε κατοικημένες περιοχές», λέει η Ναζάτ Αούν.
Ο Λιβανέζος μηχανικός περιβάλλοντος Ζιάντ Αμπισάκερ, που μελετά τις επιπτώσεις στο περιβάλλον από τις συγκρούσεις που έχουν διαχρονικά πραγματοποιηθεί στον Λίβανο, εκφράζει τη βεβαιότητά του για τη χρήση λευκού φωσφόρου στις αγροτικές περιοχές του νότιου Λιβάνου. «Το έκαναν αυτό και το 2006, αλλά υποπτευόμαστε ότι τώρα συνέβη ακόμα πιο εκτεταμένα. Θα πρέπει να περιμένουμε την εξέταση των δειγμάτων όταν καταφέρουμε να προσεγγίσουμε αυτές τις περιοχές», λέει και συμπληρώνει ότι για μερικά χρόνια ακόμα η καλλιέργεια στις επηρεασμένες εκτάσεις θα είναι απαγορευτική. Το Ισραήλ έχει παραδεχθεί ότι το 2006 έκανε χρήση του αμφιλεγόμενου χημικού, στη διάρκεια τον τότε συγκρούσεων.
Καμπανάκι από τη Διεθνή Αμνηστία
Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν η Ντάχιε επλήγη (και) από βόμβες φωσφόρου, όμως οργανισμοί όπως η Διεθνής Αμνηστία, αναφέρουν ότι υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως σε άλλες κατοικημένες περιοχές όπως η Νταρία, στον νότιο Λίβανο, έγινε χρήση του μη επιτρεπτού πυρομαχικού. «Είναι φριχτό ότι ο ισραηλινός στρατός έχει χρησιμοποιήσει αδιακρίτως λευκό φώσφορο κατά παράβαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Η παράνομη χρήση λευκού φωσφόρου στην πόλη Ντάιρα στις 16 Οκτωβρίου έθεσε σε σοβαρό κίνδυνο ζωές αμάχων», ανέφερε ο οργανισμός με ανακοίνωσή του.
Απεμπλουτισμένο ουράνιο στα προάστια της Βηρυτού;
«Πιο ανησυχητική ακόμα από τις βόμβες φωσφόρου, είναι η υποψία μας ότι πιθανόν έχει γίνει χρήση πυρομαχικών απεμπλουτισμένου ουρανίου, στα προάστια της Βηρυτού», λέει ο Ζιάντ Αμπισάκερ. Είχε προηγηθεί ανακοίνωση της Ενωσης Χημικών Λιβάνου που ανέφερε την πιθανή χρήση εκρηκτικών του ραδιενεργού υλικού στην πρωτεύουσα. «Προκειμένου να καταστραφούν ολοσχερώς τα κτίρια αλλά και ό,τι υπάρχει κάτω από αυτά, τα καταφύγια και οι αποθήκες, απαιτούνται βόμβες που μπορούν να φτάσουν βαθιά», λέει η βουλευτής Ναζάτ Αούν. «Το Συμβούλιο Επιστημονικής Ερευνας του Λιβάνου μαζί με τον λιβανικό στρατό είναι οι δύο οντότητες σε θέση να επιβεβαιώσουν αν υπάρχουν ραδιενεργά υλικά. Ακόμα αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί γιατί δεν έχουν πρόσβαση στις πληγείσες περιοχές, αλλά έχουμε σοβαρές ενδείξεις για κάτι τέτοιο στη νότια Βηρυτό».
Θα περιμένουμε ακόμα και μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός για να καταφέρουμε να κάνουμε μετρήσεις. Φυσικά, η χρήση και των δύο τύπων εκρηκτικών είναι αντίθετη με το διεθνές δίκαιο και την ηθική. – Ζιάντ Αμπισάκερ, μηχανικός περιβάλλοντος
«Το απεμπλουτισμένο ουράνιο είναι ένα πολύ άσχημο υλικό. Ελπίζω στον Θεό να μην το έχουν χρησιμοποιήσει», συμπληρώνει ο μηχανικός περιβάλλοντος. «Θα περιμένουμε ακόμα και μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός για να καταφέρουμε να κάνουμε μετρήσεις. Φυσικά, η χρήση και των δύο τύπων εκρηκτικών είναι αντίθετη με το διεθνές δίκαιο και την ηθική. Θα πρέπει ως χώρα να προσφύγουμε στον ΟΗΕ και στο διεθνές δικαστήριο αν οι ενδείξεις μας τεκμηριωθούν επιστημονικά. Δεν θα το αφήσουμε να περάσει έτσι, θα πρέπει να διεκδικήσουμε επανορθώσεις», καταλήγει ο Ζιάντ Αμπισάκερ.
Στον ήδη διαλυμένο από τον πόλεμο Λίβανο, με τις σωρούς από σκουπίδια και απόβλητα στους δρόμους να αποτελούν την πρώτη ένδειξη των συνεπειών στην υγεία και το περιβάλλον που πρέπει να αντιμετωπίσει ο πληθυσμός λόγω του πολέμου, η ύπαρξη επικίνδυνων και απαγορευμένων ουσιών κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων σκιαγραφεί μια δυσοίωνη συνθήκη για την επόμενη μέρα, μετά το τέλος τους.
Κεντρική φωτογραφία: AP Photo/Hassan Ammar
