Στα 38 χρόνια της καριέρας του, ο κορυφαίος Αμερικανός δημοσιογράφος Πίτερ Μπέικερ δεν μπορεί να θυμηθεί καμία προεδρική εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ που να ήταν πιο οριακή από τη σημερινή. «Είναι μια χώρα χωρισμένη στα δύο», λέει στην «Κ» ο επικεφαλής ανταποκριτής των New York Times στον Λευκό Οίκο, «δεν έχω ξαναδεί κάτι τέτοιο στις Ηνωμένες Πολιτείες». Οι Αμερικανοί πολίτες έχουν διαλέξει την πλευρά που υποστηρίζουν και μοιάζουν αμετακίνητοι. «Ή εμείς ή αυτοί” – είναι μια τέτοια στιγμή στη χώρα», δηλώνει ο κ. Μπέικερ από το γραφείο του στην Ουάσιγκτον.
Ενα συχνά επαναλαμβανόμενο κλισέ στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ότι κάθε εκλογική μάχη είναι η πιο σημαντική. «Το λέει πολύς κόσμος για να πείσουν τους πολίτες να πάνε να ψηφίσουν», εξηγεί ο κ. Μπέικερ. Αυτή τη φορά, όμως, είναι διαφορετικά. «Τώρα πραγματικά νομίζω ότι, αντικειμενικά μιλώντας, αυτές είναι μάλλον οι πιο σημαντικές εκλογές της ζωής μας», αναφέρει. Θα υποδηλώσουν κάτι πολύ σημαντικό για τις ΗΠΑ. «Είτε ο Ντόναλντ Τραμπ θα χαράξει τη μελλοντική πορεία της χώρας», σημειώνει, «ή θα ήταν μια παρέκκλιση από τη διακομματική παράδοση των Αμερικανών προέδρων, ιδίως σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική».
Ο τωρινός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ακολούθησε μια πολιτική που συνάδει με τις συμβάσεις του αμερικανικού διεθνισμού – «όπως έχουν κάνει Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου», τονίζει. Ολοι εκτός από τον Ντόναλντ Τραμπ, την εξαίρεση στον κανόνα. «Δεν βλέπει τον κόσμο ή τη θέση της Αμερικής στον κόσμο με τον ίδιο τρόπο», λέει στην «Κ» ο κ. Μπέικερ. Εκείνος βλέπει την Αμερική υπό ένα πιο εθνικιστικό, πιο νατιβιστικό και απομονωτικό πρίσμα, εξηγεί. «Δεν πιστεύει στις συμμαχίες με τον τρόπο που πίστευαν πρόεδροι σαν τους Ρέιγκαν, Μπους, Κλίντον, Μπάιντεν· πιστεύει στην απολυταρχία». Εχει αυταρχικά ένστικτα, δηλώνει.
Επομένως, οι σημερινές εκλογές θα δείξουν αν η προεδρία του ήταν ένας αστερίσκος στην Ιστορία των ΗΠΑ ή αν πραγματικά οδήγησε σε μια θεμελιώδη αλλαγή στη χώρα και στον τρόπο που οι Αμερικανοί πολίτες βλέπουν τα πράγματα. Αν νικήσει, η πολιτική που θα ακολουθήσει όσον αφορά την Ευρώπη, τους πολέμους στην Ουκρανία, στη Γάζα, στο Ισραήλ, και στον Λίβανο, παραδείγματος χάριν, θα είναι πολύ διαφορετική από την παρούσα εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
Υπονόμευση του ΝΑΤΟ
Ταυτόχρονα, αν ο Ντόναλντ Τραμπ επανεκλεγεί στην προεδρία των ΗΠΑ, ακόμη και αν δεν προσπαθήσει να βγάλει τη χώρα από το NATO, σίγουρα θα το υπονομεύσει, λέει ο κ. Μπέικερ. «Εχει δηλώσει ότι πρακτικά το άρθρο 5 δεν ισχύει. Είπε δημοσίως ότι “αν δεν ξοδεύετε όσα χρήματα θεωρώ ότι θα έπρεπε να ξοδεύετε για τον στρατό σας, δεν πρόκειται να σας υπερασπιστώ”», υπογραμμίζει. Νωρίτερα φέτος, ο κ. Τραμπ ανέφερε επίσης δημοσίως ότι η Ρωσία μπορεί να κάνει ό,τι θέλει με χώρες-μέλη του NATO, οι οποίες, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν έχουν επαρκείς αμυντικές δαπάνες. «Αλλά δεν λέει αυτό το άρθρο 5», επισημαίνει ο κ. Μπέικερ, και η δύναμή του υπονομεύεται όταν η δέσμευση σε αυτό γίνεται προαιρετική.
Οσον αφορά την Κίνα, ο Τραμπ θα συνεχίσει να είναι επιθετικός στο κομμάτι του εμπορίου, αλλά ο κ. Μπέικερ δεν αναμένει ότι θα ανταγωνιστεί τη χώρα για τις στρατηγικές κινήσεις της στην περιοχή. «Δεν νομίζω ότι τον νοιάζει ποιος είναι στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας ή η Ταϊβάν, δεν τον ενδιαφέρουν αυτά τα θέματα, δεν τα βλέπει ως προτεραιότητα για την Αμερική», δηλώνει.
Η εξωτερική πολιτική που θα ακολουθήσει η υποψήφια των Δημοκρατικών Κάμαλα Χάρις εάν εκλεγεί πρόεδρος παραμένει αρκετά άγνωστη, συμπληρώνει, καθώς μπορεί να είναι η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ αλλά δεν έχουμε δει ακόμη την ανεξάρτητη σκέψη της σχετικά με αυτά τα ζητήματα. Δεν νομίζει, όμως, ότι θα παρεκκλίνει σημαντικά από τα συμβατικά όρια της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. «Θα είναι μάλλον παρόμοια με του Μπάιντεν, αλλά μπορεί να διαφέρει αρκετά σε κάποια σημεία, παραδείγματος χάριν σίγουρα θα υπολογίζει το NATO αλλά μπορεί να μη δείξει την ίδια κατανόηση προς τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, τον Ισραηλινό πρωθυπουργό», τονίζει.
Δεν θέλει να προβλέψει ποιος θα νικήσει. «Οι εκλογές του 2016 μας έμαθαν ότι είναι λάθος να κάνουμε προβλέψεις – κανείς δεν πρέπει να εκπλαγεί οποιοσδήποτε από τους δύο υποψηφίους κι αν νικήσει», επισημαίνει ο κ. Μπέικερ. Αλλά θεωρεί πως μετά εννέα χρόνια του Τραμπ στην πολιτική, όποιος δεν έχει ήδη αποφασίσει να τον ψηφίσει, δεν θα αλλάξει τώρα γνώμη. Επομένως, η Κάμαλα Χάρις έχει περισσότερες ελπίδες να κερδίσει κάποιες ακόμη ψήφους της τελευταίας στιγμής. «Είναι και πάλι κλισέ», υπογραμμίζει, «αλλά όλα εξαρτώνται από το ποιος θα πάει να ψηφίσει».
Οσον αφορά το κλίμα στην Ουάσιγκτον, η ατμόσφαιρα είναι τεταμένη. Ολα είναι αβέβαια. Κάποιες επιχειρήσεις κοντά στον Λευκό Οίκο έχουν αρχίσει να «οχυρώνονται». Κανείς δεν έχει ξεχάσει τι έγινε στην πόλη τους στις 6 Ιανουαρίου του 2021, την εισβολή στο Καπιτώλιο. «Δεν ανησυχούν μόνο για το αποτέλεσμα, αλλά και για το τι μπορεί να γίνει μετά τις εκλογές, αν αυτό σε κάποιους δεν αρέσει», σχολιάζει στην «Κ» ο κ. Μπέικερ. «Ολοι», τονίζει, «θυμόμαστε πολύ έντονα τι έγινε πριν από τέσσερα χρόνια».
