Ολα δείχνουν ότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα κατακτά την πλειοψηφία όχι μόνο στο εκλεκτορικό σώμα που ορίζει πρόεδρο, αλλά και στη Γερουσία, στη Βουλή των Αντιπροσώπων, καθώς και (κόντρα σε όλα τα προγνωστικά) σε ποσοστό ψήφων. Πρόκειται για αναμφισβήτητη απόδειξη μιας εντυπωσιακής δεξιάς ή μάλλον ακροδεξιάς στροφής του εκλογικού σώματος. Οι αιτίες της έχουν ήδη απασχολήσει πολιτικούς επιστήμονες και άλλους, και θα συνεχίσουν να τους απασχολούν για πολύ καιρό ακόμη. Οι επιπτώσεις της ακροδεξιάς στροφής των ΗΠΑ είναι μπροστά μας, και μας αφορούν όλους. Πολλές είναι απρόβλεπτες: θα προκύψουν ως συνισταμένη αφενός των αυτοσχεδιασμών ενός επικίνδυνου ανθρώπου με τεράστια –και δυνητικά καταστροφική– ισχύ, και αφετέρου των αντιδράσεων των άλλων παικτών. Κάποιες άλλες επιπτώσεις φαίνεται να είναι πιο προβλέψιμες. Ας δούμε τις πιο σημαντικές από αυτές τις τελευταίες.
Στο εσωτερικό των ΗΠΑ, ακόμη και αν ο Τραμπ δεν τηρήσει την υπόσχεσή του στους θρησκόληπτους χριστιανούς οπαδούς του ότι οι εκλογές αυτές «θα είναι οι τελευταίες», είναι βέβαιο ότι αυτή τη φορά θα κυβερνήσει με τα χέρια λυμένα. Τα περίφημα θεσμικά αντίβαρα του αμερικανικού πολιτικού συστήματος είτε έχουν ήδη αλωθεί από δικούς του ανθρώπους, όπως το Ανώτατο Δικαστήριο και τα νομοθετικά σώματα (Γερουσία και Βουλή των Αντιπροσώπων), είτε πρόκειται σύντομα να αλωθούν. Στην ηγεσία του υπουργείου Αμύνης και των Ενόπλων Δυνάμεων θα διοριστούν φανατικοί ζηλωτές, όχι αξιωματούχοι συντηρητικοί αλλά πιστοί στο Σύνταγμα όπως την προηγούμενη φορά. Στο υπουργείο Δικαιοσύνης, που μέχρι τώρα λειτουργούσε με κάποιους βαθμούς ελευθερίας από την υπόλοιπη εκτελεστική εξουσία, θα συμβεί το ίδιο. Μεγάλο μέρος του Τύπου, σε κρίση αξιοπιστίας απέναντι σε ένα κοινό που ενημερώνεται από κοινωνικά δίκτυα όπου κάνουν πάρτι ρωσικά και κινεζικά συμφέροντα, έχει ήδη παραιτηθεί αυτοβούλως από τον ελεγκτικό ρόλο του ως «τέταρτη εξουσία». Οπως στη Γερμανία του 1933, μια –εντελώς συνηθισμένη στις δημοκρατίες– εκλογική εναλλαγή απειλεί να φέρει καθεστωτική αλλαγή.
Στο εξωτερικό, η Pax Americana, αυτή η ατελής διεθνής τάξη, ενίοτε υποκριτικά «βασισμένη σε κανόνες», έχει ήδη τελειώσει. Τη θέση της παίρνει το δίκαιο του ισχυροτέρου, σε έναν κόσμο χωρίς άλλους κανόνες. Το μόνο που θα εμποδίσει τη Ρωσία να επιτεθεί στη Μολδαβία, και γιατί όχι στη Λετονία, είναι η ανάλυση κόστους-οφέλους του Πούτιν. Η αμερικανική αμυντική ασπίδα, υπό τον έλεγχο του καλού φίλου (ή καλύτερα: μαριονέτας) του Ρώσου προέδρου, θα μείνει ανενεργή. Κάποιοι Ευρωπαίοι το έχουν συνειδητοποιήσει, και είναι έτοιμοι να κάνουν ό,τι απαιτείται για να αποθαρρύνουν τον ρωσικό επεκτατισμό. Είναι υπερβολικά λίγοι, και υπερβολικά αδύναμοι. Αντίθετα, γίνονται όλο και περισσότεροι, και όλο και ισχυρότεροι, οι θαυμαστές του Τραμπ και του Πούτιν. Πολλοί από αυτούς, δήθεν «πατριώτες», τυφλωμένοι από το μίσος για τη Δύση, για τη δημοκρατία, και για την ελευθερία, δεν βλέπουν καν τον κίνδυνο για την ίδια τους τη χώρα. (Το μόνο που θα εμποδίσει την Τουρκία να επιτεθεί στην Ελλάδα είναι η ανάλυση κόστους-οφέλους του Ερντογάν. Ο Τραμπ θα του κλείνει το μάτι, ή θα νίπτει τας χείρας. Το ΝΑΤΟ θα καλεί σε «ειρηνική επίλυση των διαφορών».)
Η πολύνεκρη πλημμύρα στη Βαλένθια έδειξε ότι το κλίμα είναι κοντά στο σημείο μη επιστροφής, αν δεν το έχει ήδη ξεπεράσει. (Ο κεντροδεξιός περιφερειάρχης της Βαλένθιας, που κυβερνά με την υποστήριξη του ακροδεξιού Vox, αρνήθηκε τον κίνδυνο και παραπλάνησε τους κατοίκους αντί να τους προστατεύσει. Αυτό όμως ουδόλως εμπόδισε την Ακροδεξιά να «καπελώσει» επιτυχώς τις διαμαρτυρίες, συχνά βίαιες, των αγανακτισμένων κατά του σοσιαλιστή πρωθυπουργού και του βασιλικού ζεύγους. Σε έναν τέτοιο αυτοτροφοδοτούμενο φαύλο κύκλο κινδυνεύει να εγκλωβιστεί η πολιτική διαλεκτική της κλιματικής αλλαγής.) Οι πιθανότητες μιας γενναίας διόρθωσης της αυτοκαταστροφικής τροχιάς του ανθρώπινου είδους σε έναν πλανήτη που φλέγεται μειώθηκαν δραματικά με την εκλογή Τραμπ. Μένει να δούμε εάν εκμηδενίστηκαν εντελώς.
* Ο κ. Μάνος Ματσαγγάνης είναι καθηγητής δημόσιας οικονομικής στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου και επικεφαλής του Προγράμματος Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Οικονομίας του ΕΛΙΑΜΕΠ.
