Την Τετάρτη τα ξημερώματα, η υφήλιος έχασε την ανάσα της. Πώς έγινε πάλι αυτό; Πώς έπεσαν ξανά τόσο έξω οι δημοσκοπήσεις; Και πάνω από όλα, τι σημαίνει; Η σαρωτική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, που κέρδισε τη λαϊκή ψήφο, την πλειοψηφία των εκλεκτόρων κι εξασφάλισε στο κόμμα του τον έλεγχο του Κογκρέσου έδειξε ότι η πρώτη θητεία του δεν ήταν παρέκκλιση από μια αμερικανική κανονικότητα. Αποδείχθηκε ότι οι ψηφοφόροι του καθρεφτίστηκαν στο πρόσωπό του, επιλέγοντας ο καθένας την πτυχή που του άρεσε: ισπανόφωνοι και μαύροι, αυτόχθονες Αμερικανοί, μέλη της εργατικής τάξης, πληθυσμιακές ομάδες που θεωρητικά δεν έχουν τίποτα κοινό με έναν προνομιούχο μεγιστάνα και θα έπρεπε να αποτελούν προνομιακό ακροατήριο των Δημοκρατικών. Ούτε καν οι γυναίκες δεν έσπευσαν μαζικά να συσπειρωθούν γύρω από την αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις, λόγω των αμβλώσεων, όπως ήλπιζαν οι Δημοκρατικοί. Η κυριαρχία του είναι απόλυτη, με αποτέλεσμα πολλοί αναλυτές να μιλούν για μια νέα χώρα, μια νέα εποχή και έναν νέο πλανήτη.
Οπως επισημαίνει ο «Εκόνομιστ», η εποχή Τραμπ είναι κατά μία έννοια πολύ σύγχρονη. «Κατέστη εφικτή λόγω των τεχνολογικών αλλαγών και της πολυδιάσπασης των ΜΜΕ, σε μια περίοδο που είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς τη δικαιοσύνη από την πολιτική και την πολιτική από τη σόουμπιζ». Ταυτόχρονα, όμως, είναι κι ένα case study στον λαϊκισμό, αν όχι στον φασισμό. Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας υπήρξε μεγάλη συζήτηση για το κατά πόσον ο Τραμπ εμπίπτει στην κατηγορία του φασίστα ηγέτη, έχοντας μουσολινικά στοιχεία στη ρητορική και την πολιτική πρακτική του. Οσοι είχαν επιφυλάξεις μέχρι πρότινος κατά πόσον είναι δόκιμος ο όρος, όπως ο ιστορικός Ρόμπερτ Πάξτον, συγγραφέας του «Η ανατομία του φασισμού», ανέκρουσαν πρύμναν και τον υιοθέτησαν μετά την υποκίνηση του πλήθους στην εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021. Ακόμη και η αντίπαλός του, η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις, χρησιμοποίησε τη λέξη που ξεκινάει από «φ» (the f word). Τίποτε από αυτά δεν έκαμψε το εκλογικό σώμα.
Αναζητώντας στίγμα
Η έκβαση της αναμέτρησης είναι βέβαιο ότι θα βυθίσει σε κρίση και εσωστρέφεια τους Δημοκρατικούς όχι μόνο για τα λάθη που έγιναν, αλλά και για το ιδεολογικό στίγμα που πρέπει να υιοθετήσουν εις το εξής για να κερδίσουν την επόμενη αναμέτρηση. Παρόλο που η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν κατάφερε να μειώσει τον πληθωρισμό στο 2,1%, να επενδύσει σε έργα υποδομής, να δημιουργήσει 16,5 εκατ. θέσεις εργασίας σε διάφορους τομείς, αυτά που έμειναν στη μνήμη των ψηφοφόρων ήταν το μεταπανδημικό σοκ του πληθωρισμού και η αύξηση του αριθμού των παράτυπων μεταναστών. Η κωλυσιεργία του Μπάιντεν να αποσυρθεί από την κούρσα αλλά και των συνεργατών του να αποκαλύψουν τις επιπτώσεις της ηλικίας του στη φυσική του κατάσταση (κάτι που αποκαλύφθηκε με τραγικό τρόπο στο πρώτο τηλεοπτικό ντιμπέιτ με τον Τραμπ) στέρησε από το κόμμα του τη δυνατότητα για μια σοβαρή προκριματική διαδικασία. Παρά τη συγκέντρωση τριπλάσιων δωρεών σε σχέση με τον Τραμπ, που άγγιξαν το 1 δισ. δολάρια, η Χάρις απέτυχε να πείσει ότι δεν αποτελεί συνέχεια της πολιτικής του Μπάιντεν. Οταν στη διάρκεια εκπομπής κλήθηκε να απαντήσει τι θα άλλαζε στη διακυβέρνησή του, δεν μπόρεσε να βρει κάτι να διαφοροποιηθεί. Ακόμη και η προσπάθειά της να εμφανιστεί πιο επικριτική έναντι του Ισραήλ σε σχέση με τον Μπάιντεν δεν έπεισε, όπως φάνηκε από τη δυσαρέσκεια των μουσουλμάνων ψηφοφόρων του Μίσιγκαν, μιας κρίσιμης πολιτείας.
Το μέγεθος της νίκης, ο έλεγχος του Ανωτάτου Δικαστηρίου και οι διορισμοί ημετέρων δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για τη δεύτερη θητεία Τραμπ.
Αν στην πρώτη θητεία του υπήρχαν θεσμικά αντίβαρα και άνθρωποι του κατεστημένου της Ουάσιγκτον για να τον πλαισιώσουν, προκειμένου να μετριάσουν τις επιπτώσεις των αλλοπρόσαλλων αποφάσεών του, αυτήν τη φορά το μέγεθος της νίκης του, ο έλεγχος του Ανωτάτου Δικαστηρίου και οι διορισμοί ημετέρων, όπως ο ιδρυτής της Τesla και ιδιοκτήτης της πλατφόρμας Χ Ελον Μασκ ή ο συνωμοσιολόγος γόνος της οικογένειας Κένεντι, Ρόμπερτ Φ. Τζούνιορ, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Ενδεικτικό της επιρροής που μπορεί να έχει στη νέα κυβέρνηση ο Μασκ είναι το γεγονός ότι στην πρώτη συνομιλία του Τραμπ με τον Ζελένσκι, το τηλέφωνο πήρε και ο μεγιστάνας, για να μιλήσει απευθείας με τον Ουκρανό πρόεδρο. Πρώτο μέλημα του Τραμπ αναμένεται να είναι ο διορισμός ενός υπουργού Δικαιοσύνης απολύτως πιστού, που θα προχωρήσει σε διώξεις των πολιτικών του αντιπάλων, ιδίως της οικογένειας Μπάιντεν, και θα εξασφαλίσει ασυλία στον ίδιο.
Το κίνημα MAGA (Make America Great Again) θα ασκεί διπλωματία, οικονομική, κοινωνική, κλιματική και μεταναστευτική πολιτική. Και η διαπλοκή της πολιτικής με την επιχειρηματική ελίτ θα είναι πιο απροκάλυπτη από ποτέ. Προεκλογικά ο δισεκατομμυριούχος Χάουαρντ Λούτνικ, διευθύνων σύμβουλος της οικονομικής εταιρείας Cantor Fitzgerald, είχε αποκαλύψει ότι ο Τραμπ του ανέθεσε την αποστολή να αναζητήσει ικανά στελέχη για την επόμενη κυβέρνηση μετά μια βραδιά συγκέντρωσης δωρεών για την καμπάνια του στα Χάμπτονς. Το βασικό κριτήριο σε αυτή τη διαδικασία θα είναι ο βαθμός πίστης στον Τραμπ. Οι υπερπλούσιοι των ΗΠΑ εξαγόρασαν δηλαδή προεκλογικά την πρόσβασή τους στον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου. Ο Τραμπ δεν έχει κρύψει τις προθέσεις του: εμπορικοί πόλεμοι με Κίνα και Ε.Ε. για να προστατεύσει την αμερικανική οικονομία, απελάσεις εκατομμυρίων παράτυπων, ενδεχομένως και νόμιμων, μεταναστών ανεξάρτητα από το οικονομικό κόστος μιας τέτοιας γιγάντιας επιχείρησης, απεμπλοκή από συμμαχίες που στοιχίζουν χρήματα στην Ουάσιγκτον όπως το ΝΑΤΟ και η Ουκρανία, καθώς και αναδίπλωση στην πορεία προς την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. «Η προβλεψιμότητα είναι φρικτό πράγμα», είχε πει σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Ρίτσαρντ Γκρενέλ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Γερμανία, ο οποίος φημολογείται ότι θα μπορούσε να είναι υπουργός Εξωτερικών ή σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας στη νέα κυβέρνηση. Την ίδια άποψη έχει και ο ίδιος ο Τραμπ, ο οποίος θεωρεί διπλωματική αρετή τον αιφνιδιασμό εχθρών και συμμάχων. Διεθνείς αναλυτές δεν είναι τόσο βέβαιοι ότι Κίνα και Ρωσία, π.χ., θα μπορέσουν με οποιονδήποτε τρόπο να εμπιστευθούν έναν τόσο αφερέγγυο συνομιλητή προκειμένου να καταλήξουν σε συμφωνία για τους δασμούς, την κρίση στα Στενά της Ταϊβάν ή τον πόλεμο στην Ουκρανία. Την ίδια στιγμή, έχει υποσχεθεί απορρύθμιση και φοροαπαλλαγές που θα ευνοήσουν τους ισχυρούς χρηματοδότες του και όχι το εκλογικό σώμα που τον ψήφισε.
Γιορτή με βότκα…
Το εντυπωσιακό comeback του τέως προέδρου, που δεν έχει προηγούμενο στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία (το 1892 ήταν η τελευταία φορά που είχε κερδίσει Αμερικανός πρόεδρος δύο μη συνεχόμενες θητείες), αναμένεται να βρει μιμητές στην Ευρώπη και αλλού. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος ασκεί και την προεδρία της Ε.Ε., γιόρτασε με βότκα την επάνοδο Τραμπ και προανήγγειλε «μεγάλα κοινά σχέδια» για το μέλλον. Το εγχειρίδιο της επιτυχίας του μελετούν οι επίδοξοι «μίνι Τραμπ», οι οποίοι επιδιώκουν να μετατρέψουν δημοκρατικές χώρες σε ημιαυταρχικά καθεστώτα. Τη συνταγή συμπύκνωσε ωραία ο Μπεν Ρόουντς, πρώην αναπληρωτής σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Μπαράκ Ομπάμα, στους «Νιου Γιορκ Τάιμς»: «Κέρδισε την εξουσία με ένα λαϊκιστικό μήνυμα κατά των ελίτ. Αναδιαμόρφωσε τις εκλογές περιφέρειες. Αλλαξε τους εκλογικούς νόμους. Τρομοκράτησε την κοινωνία των πολιτών. Γέμισε τα δικαστήρια με δικαστές που στηρίζουν την αρπαγή εξουσίας. Βοήθησε τον πλουτισμό ημετέρων μέσω διαφθοράς. Εξαγόρασε εφημερίδες και τηλεοπτικούς σταθμούς ώστε να γίνουν φερέφωνα ακροδεξιάς προπαγάνδας. Χρησιμοποίησε τα σόσιαλ μίντια για να ενεργοποιήσει τους υποστηρικτές. Τα τύλιξε όλα σε μια σύγκρουση “εμείς”, οι αληθινοί Ρώσοι, Ούγγροι ή Αμερικανοί εναντίον των “άλλων”, που είναι μετανάστες, μουσουλμάνοι, αριστεροί, γκέι, ο Τζορτζ Σόρος κ.λπ.».
Οι αριθμοί
Κάμαλα Χάρις – (47,7%) 226
69.243.108 ψήφοι
270 εκλέκτορες για την προεδρία
Ντόναλντ Τραμπ – (50,7%) 295
73.562.999 ψήφοι
__________________________________________________________________
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΦΩΤΟ: ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ «Κ»: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΟΦΩΛΙΑΣ
