Από τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης, όταν άρχισε να γίνεται ξεκάθαρο ότι πρόεδρος των ΗΠΑ θα είναι και πάλι ο Ντόναλντ Τραμπ, στην Ευρώπη πολλοί κυριεύθηκαν από τρόμο. Τι σημαίνει η εκλογή του για την απέναντι όχθη του Ατλαντικού;
Ο Στίβεν Ερλάνγκερ, επικεφαλής διπλωματικός ανταποκριτής των New York Times στην Ευρώπη, θεωρεί ότι η δική μας ήπειρος θα επηρεαστεί κατά βάση με τρεις τρόπους. Πρώτον, εμπορικά. «Αν πράγματι επιβάλει καινούργιους δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα, και δεν τους χρησιμοποιήσει απλώς ως διαπραγματευτικό χαρτί, θα πληγώσει σημαντικά την ευρωπαϊκή ανάπτυξη και θα αναγκάσει τις Βρυξέλλες να απαντήσουν με δικούς τους δασμούς», λέει στην «Κ».
Ο δεύτερος τρόπος αφορά την άμυνα. Ενας από τους λόγους που η πιθανότητα επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ δημιουργούσε ανησυχία τους τελευταίους μήνες σχετιζόταν με τη σκεπτικιστική προσέγγισή του απέναντι στο NATO. Τώρα που η πιθανότητα έγινε πραγματικότητα, ο κ. Ερλάνγκερ δεν πιστεύει ότι ο Τραμπ θα επιχειρήσει να αποσύρει τις ΗΠΑ από το NATO, καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν νομικά πολύ δύσκολο γιατί θα απαιτούσε ψήφισμα της Γερουσίας. «Αλλά μπορεί η Αμερική να έχει μικρότερη εμπλοκή στο NATO, κάτι που θα το έκανε αδρανές», εξηγεί. «Εχει δηλώσει πως δεν θα υπερασπιστεί τις χώρες που δεν πληρώνουν επαρκώς – ο Τραμπ βλέπει το NATO σαν ένα κλειστό κλαμπ στο οποίο πρέπει να πληρώνεις για προστασία». Αυτό επηρεάζει την αξιοπιστία του άρθρου 5 και της δέσμευσης για κοινή άμυνα. «Αν αυτή αμφισβητηθεί, δημιουργεί τον πειρασμό σε κάποιους να τη δοκιμάσουν, αν και δεν νομίζω ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θέλει να ρισκάρει έναν πόλεμο με το NATO – ο ίδιος και ο τωρινός Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχουν υπάρξει πολύ προσεκτικοί με αυτό», δηλώνει.
Ουκρανία και Ταϊβάν
Είναι ξεκάθαρο ότι ο Τραμπ τρέφει κάποιου είδους θαυμασμό για τον Πούτιν, ενώ δεν συμπαθεί τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σημειώνει. Αν οι Ρεπουμπλικανοί ελέγχουν τόσο τη Γερουσία όσο και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσουν να δοθούν νέοι πόροι στην Ουκρανία. «Το πιο πιθανό είναι να πιέσει για κάποιου είδους συμβιβασμό», αναφέρει ο κ. Ερλάνγκερ, τονίζοντας ότι ο Τραμπ θα επιδιώξει το τέλος των πολέμων, τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Μέση Ανατολή, γιατί θέλει να το πιστωθεί ο ίδιος.
Παράλληλα, υπάρχουν πολλά στελέχη του κόμματος, όπως ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, που επιχειρηματολογούν ότι αν δεν βοηθήσει την Ουκρανία, ο ίδιος ο Τραμπ θα φανεί αδύναμος και μετά η Κίνα μπορεί να το εκλάβει ως παράδειγμα και να κινηθεί εναντίον της Ταϊβάν, κάτι που θα ήταν επίσης αποτυχία για τον Τραμπ. «Είναι ένα επιχείρημα που ακούει», λέει.
Αν πράγματι επιβάλει νέους δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα, και δεν τους χρησιμοποιήσει απλώς ως διαπραγματευτικό χαρτί, θα πληγώσει την ευρωπαϊκή ανάπτυξη και θα αναγκάσει τις Βρυξέλλες να απαντήσουν.
Δεν πιστεύει πως θα έρθει κάποιος Αρμαγεδδών. Αλλά, αν οι Ευρωπαίοι θεωρούν τη Ρωσία απειλή –«και νομίζω ότι θα έπρεπε να τη θεωρούν»– τότε πρέπει όντως να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους.
Ο τρίτος τρόπος με τον οποίο η δεύτερη θητεία του προέδρου Τραμπ θα επηρεάσει την Ευρώπη σχετίζεται με τη Δημοκρατία. «Η Ακροδεξιά βλέπει τον Τραμπ ως ήρωα», τονίζει. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η νίκη του θα ενθαρρύνει ηγέτες της Ακροδεξιάς, όπως ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν, και θα δημιουργήσει περαιτέρω δυσκολίες στην επίτευξη της ευρωπαϊκής ενότητας. «Κάποιοι λένε ότι είναι αυτό που χρειάζονται οι Ευρωπαίοι για να ενεργοποιηθούν, αλλά το ίδιο έλεγαν και το 2016 και δεν έγιναν πολλά», σημειώνει, «είναι αυτό που φοβόταν ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ανησυχούσε ότι ο Μπάιντεν θα ήταν εξαίρεση».
Οσον αφορά το ποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες θα είναι κοντά του, ο κ. Ερλάνγκερ λέει ότι ο Τραμπ λατρεύει τον Ορμπαν και εκείνος λατρεύει τον Τραμπ, αλλά ο Ορμπαν διοικεί μια μικρή χώρα. «Η Ιταλία είναι καλύτερη πιθανότητα, καθώς η Τζόρτζια Μελόνι ηγείται μιας μεγάλης χώρας, σημαντικής για το NATO και την Ευρωπαϊκή Ενωση», εξηγεί. Το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών δεν είναι αυτό που ήθελε ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Κιρ Στάρμερ, παραδείγματος χάριν, αλλά όλοι θα συνομιλούν μαζί του.
Σε αντίθεση με τον Στάρμερ, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου είναι πολύ χαρούμενος, λέει ο κ. Ερλάνγκερ. «Αλλά νομίζω ότι θα τον πιέσει να σταματήσει τον πόλεμο». Πιο ενδιαφέρουσα είναι η ερώτηση για το Ιράν – «θα είναι εκείνος και ο Νετανιάχου πρόθυμοι να κάνουν κάποιου είδους συμφωνία;», αναρωτιέται.
Οπως ο Τραμπ θαυμάζει τον Ορμπαν και τον Πούτιν, έτσι θαυμάζει και τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ. «Του αρέσουν οι απολυταρχικοί ηγέτες». Απειλεί όμως την Κίνα με μεγάλους δασμούς. «Εχει εμμονή με τους δασμούς και το εμπορικό ισοζύγιο, πιστεύει ότι είναι η λύση για όλα, παρότι οι δασμοί αυξάνουν τις τιμές για τους Αμερικανούς, γιατί πιστεύει ότι η Κίνα εξάγει πολλά αγαθά στις ΗΠΑ, και οι ΗΠΑ πολύ λίγα στην Κίνα». Αναμένει να υπάρξει οικονομική σύγκρουση, αλλά όσον αφορά την Ταϊβάν, θεωρεί ότι «θα έπρεπε να είναι μέρος της Κίνας, όπως πιστεύει και ότι η Ουκρανία θα έπρεπε να είναι μέρος της Ρωσίας». Αλλά υπάρχουν Ρεπουμπλικανοί που πιστεύουν ακράδαντα στην υπεράσπιση της Ταϊβάν.
Επιστρέφοντας στο θέμα της Ευρώπης, ο κ. Ερλάνγκερ λέει ότι ο δρόμος θα είναι δύσκολος, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε τι από όσα έχει πει ο Ντόναλντ Τραμπ θα κάνει πράξη ως ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Είναι αδύνατον να το προβλέψει κανείς, δηλώνει, και θυμάται μια φράση του πρώην συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας στην κυβέρνηση του Τραμπ, Τζον Μπόλτον. «Είχε πει “στον Τραμπ μην ψάχνετε ιδεολογία. Εχει σκέψεις, έχει στιγμές”».
______________________________________________________________________________________
Κεντρική φωτό: Ιταλίδα αγοράζει εφημερίδα με θέμα την επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές. Ο Στίβεν Ερλάνγκερ εκτιμά πως με δεδομένο ότι «η Ακροδεξιά βλέπει τον Τραμπ ως ήρωα», είναι πολύ πιθανό να υπάρξει προσέγγιση του Λευκού Οίκου με τη Ρώμη και την Τζόρτζια Μελόνι. «Η Μελόνι ηγείται μιας μεγάλης χώρας, σημαντικής για το NATO και την Ευρωπαϊκή Ενωση», εξηγεί. [AP Photo/Alessandra Tarantino]
