Ο Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη στην προεδρία των ΗΠΑ μιλώντας για τις μάχες που προτίθεται να δώσει ως πρόεδρος ενάντια σε «εχθρούς», εξωτερικούς αλλά και εσωτερικούς.
Οι Δημοκρατικοί είχαν κατά την προεκλογική περίοδο κυρίως έναν εχθρό: τον Τραμπ. Ο Τραμπ όμως από την άλλη πλευρά, δεν είχε έναν αλλά πολλούς προεκλογικούς «εχθρούς»: τους Δημοκρατικούς και την ηγεσία τους, τους «αφυπνισμένους» με τις «ορθοπολιτικές εμμονές» τους και «τους Αϊτινούς που τρώνε κατοικίδια», τους «παράνομους» που «εισβάλλουν στη χώρα» και τους «κομμουνιστές» που «δρουν ως πέμπτη φάλαγγα», τους Κινέζους αλλά και τους «τζαμπατζήδες» Ευρωπαίους, τους Ουκρανούς αλλά και το Ιράν (που εξοπλίζει τον Πούτιν με τον οποίο όμως συνομιλεί ο Τραμπ), τον Ζελένσκι κ.ά.
Σύμφωνα με τον Τραμπ, για να μπορέσει η Αμερική «να γίνει σπουδαία ξανά», θα πρέπει όχι μόνο να θωρακιστεί απέναντι σε όσα την απειλούν αλλά και να απελευθερωθεί από όσα τη «βαραίνουν».
Ο Τραμπ και οι συν αυτώ δισεκατομμυριούχοι θιασώτες της οπλοκατοχής βλέπουν «βαρίδια» στο εσωτερικό των ΗΠΑ, μέσα στο ίδιο το αμερικανικό ομοσπονδιακό σύστημα διακυβέρνησης, από τα οποία έχουν διαμηνύσει ότι θα ήθελαν να απαλλαγούν.
Το όποιο «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» με άλλα λόγια, δεν θα έχει να κάνει μόνο με τα πιθανά τραμπικά αντίποινα κατά όσων επιχείρησαν να στείλουν τον Τραμπ στη φυλακή προεκλογικά, αλλά και με άλλες βαθύτερες αλλαγές. Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι οι ΗΠΑ κουβαλούν στην πολιτική τους παράδοση, ήδη από τη γέννησή τους στα τέλη του 18ου αιώνα, ως κληρονομιά μια βαθιά αλλεργία απέναντι στην κεντρική εξουσία η οποία εκλαμβάνεται όχι μόνο ως ασπίδα προστασίας αλλά παράλληλα και ως δυνητική απειλή.
Ενάντια στο «βαθύ κράτος»
«Θα γκρεμίσουμε το βαθύ κράτος», διεμήνυε ο ίδιος ο Τραμπ ξανά και ξανά κατά την τελευταία προεκλογική περίοδο και, τώρα που εκείνος έγινε πρόεδρος, πολλοί διερωτώνται εάν θα πρέπει να περιμένουμε νέους αμερικανικούς «εμφυλίους», όχι στους δρόμους μεταξύ ενόπλων αντιπάλων, αλλά στο μέτωπο της διοίκησης μεταξύ φορέων και υπηρεσιών.
Σύμφωνα με τους επικριτές του, ο Τραμπ ετοιμάζεται να «κηρύξει πόλεμο στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση», όπως έγραφε χαρακτηριστικά το CNN σε ανάλυσή του προεκλογικά.
Ο Ρεπουμπλικανός θα ήθελε, συγκεκριμένα, να ανοίξει τον δρόμο για τις απολύσεις χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και να μετακινήσει πολλές θέσεις του Δημοσίου σε άλλες περιοχές εκτός Ουάσιγκτον. Ο ίδιος έχει αφήσει, επιπλέον, να εννοηθεί ότι θα πρέπει να αναδιαρθρωθούν υπουργεία, υπηρεσίες και ανεξάρτητες Αρχές.
Ως 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Τραμπ δεν θα ήθελε να έχει στα πόδια του μη εκλεγμένους αξιωματούχους του Δημοσίου που δύνανται να θέτουν υπό αμφισβήτηση τις αποφάσεις του. Και σε όσους υποστηρίζουν ότι οι εν λόγω αξιωματούχοι λειτουργούν συνταγματικά εντός των ορίων που θέτουν οι αρμοδιότητές τους, η πλευρά Τραμπ απαντά ότι αυτές οι αρμοδιότητες πρέπει να τροποποιηθούν. Υπογραμμίζεται, δε, ότι ακριβώς αυτή η αμφιλεγόμενη αναδιάρθρωση του αμερικανικού ομοσπονδιακού συστήματος διακυβέρνησης βρίσκεται στον πυρήνα του διαβόητου Project 2025 που είχε εκπονήσει προεκλογικά η πολιτικά συντηρητική δεξαμενή σκέψης Heritage Foundation, ως μοντέλο μετάβασης σε ένα νέο, περισσότερο τραμπικό σύστημα. «Δεν ξέρω τίποτα για το Project 2025», είχε δηλώσει προεκλογικά ο ίδιος ο Τραμπ, παίρνοντας αποστάσεις από το εν λόγω εγχείρημα, χωρίς όμως να γίνει ιδιαίτερα πιστευτός… καθώς ανάλογες προτάσεις σαρωτικών αλλαγών υπήρχαν και στο δικό του προεκλογικό μανιφέστο, το γνωστό με την ονομασία Agenda 47.
Το αμερικανικό Politico γράφει σχετικά: «Ο Ντόναλντ Τραμπ και οι σύμμαχοί του είναι βαθιά δύσπιστοι απέναντι στη γραφειοκρατία της εκτελεστικής εξουσίας και τους περισσότερους από 2 εκατομμύρια δημόσιους υπαλλήλους που τη στελεχώνουν. Κατηγορούν το ομοσπονδιακό “βαθύ κράτος” των ΗΠΑ ότι προσπάθησε να υπονομεύσει τον Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία και ότι έδωσε ώθηση στις απόπειρες αποπομπής του. Ως πρόεδρος, ο Τραμπ θα έχει και πάλι την ευκαιρία να προτείνει άτομα για περίπου 4.000 πολιτικές θέσεις σε όλη τη διοίκηση».
Σε αυτήν τη νέα περίοδο, ο Ρεπουμπλικανός ηγέτης πρόκειται να έχει μάλιστα ως σύμβουλο κυβερνητικής αποδοτικότητας στο πλευρό του έναν πολυδισεκατομμυριούχο επιχειρηματία: τον Ελον Μασκ. «Ο 53χρονος Μασκ ετοιμάζεται τώρα να αναλάβει νέες εξουσίες στην Ουάσιγκτον, αφού του υποσχέθηκαν ότι θα έχει ένα ευρύ πεδίο αρμοδιοτήτων ως ο (επερχόμενος) επικεφαλής ενός νέου υπουργείου (ή άλλου τύπου τμήματος εντός της ομοσπονδιακής κυβέρνησης) το οποίο θα είναι επιφορτισμένο με τη βελτιστοποίηση της κυβερνητικής αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ίδιος ο Μασκ έχει ήδη μιλήσει για περικοπές ύψους 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στον αμερικανικό προϋπολογισμό, για πιθανές απολύσεις εκατοντάδων χιλιάδων κρατικών υπαλλήλων, αλλά και για την εξάλειψη κανονιστικών ρυθμίσεων που καταγγέλλονται ως περιοριστικές», γράφαμε χθες στην «Κ».
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο επαπειλούμενων αναδιαρθρώσεων όμως, ο Τραμπ θα μπορούσε το προσεχές διάστημα, ως πρόεδρος, να συγκρουστεί με:
Την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed)
Ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, έχει υποστηρίξει ότι ο Τραμπ δεν μπορεί να τον απολύσει. Ωστόσο, η θητεία του Πάουελ στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα ολοκληρώνεται τον Μάιο του 2026, ενώ μέσα στη διετία 2026-2027 τελειώνουν οι θητείες και άλλων τουλάχιστον τριών εκ των συνολικών επτά μελών του διοικητικού συμβουλίου (board of governors) της Fed, όπερ σημαίνει ότι ο Τραμπ θα επιχειρήσει να αντικαταστήσει όλα αυτά τα πρόσωπα με άλλα δικής του επιλογής. Υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ και η διοίκηση της Fed είχαν στο παρελθόν, κατά την πρώτη τετραετία του Ρεπουμπλικανού στην προεδρία, συγκρουστεί για θέματα όπως ήταν το ύψος των επιτοκίων.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ
Σενάρια που έχουν δει το φως της δημοσιότητας θέλουν τον Τραμπ να οδηγεί στην έξοδο πολλούς διπλωμάτες και λοιπούς υπαλλήλους του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, τους οποίους εν συνεχεία θα επιχειρήσει να αντικαταστήσει με πρόσωπα δικής τους επιλογής. Υπενθυμίζεται ότι κατά την πρώτη του θητεία στην προεδρία, ο Τραμπ είχε όντως προωθήσει διάταγμα (Schedule F) το οποίο θα άνοιγε τον δρόμο για την απόλυση δημοσίων υπαλλήλων που δεν είναι αρκούντως πιστοί στον πρόεδρο των ΗΠΑ. Το εν λόγω διάταγμα τελικώς δεν πρόλαβε να περάσει σε φάση υλοποίησης, αλλά δεν αποκλείεται να επανέλθει την επόμενη τετραετία με την ίδια ή άλλη μορφή.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης
Οι νομικές περιπέτειες στις οποίες μπήκε ο Τραμπ επί Μπάιντεν, από την 6η Ιανουαρίου του 2021 και έπειτα, «δεν πρόκειται να μείνουν αναπάντητες», λένε πολλοί, αναμένοντας πια με ενδιαφέρον ή ακόμη και τρόμο τις αλλαγές που μπορεί να επιχειρήσει να επιβάλει ο Τραμπ στο υπουργείο Δικαιοσύνης βάζοντας στο στόχαστρο όσους ο ίδιος θεωρεί ότι τον έβλαψαν (τον εισαγγελέα Τζακ Σμιθ για παράδειγμα κ.ά.).
Το FBI
«Η εκλογή του Τραμπ μπορεί να φέρει αλλαγές στην ηγεσία του FBI», σημειώνει σε ανάλυσή του το AP. «Και όχι μόνο στην ηγεσία», προσθέτουν άλλοι, επικαλούμενοι όσα αναφέρονταν για παράδειγμα στο Project 2025.
Το υπουργείο Παιδείας
«Πρόκειται, άραγε, ο Τραμπ να καταργήσει το υπουργείο Παιδείας;», διερωτάται το περιοδικό Forbes. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ έχει, πάντως, κατ’ επανάληψη διαμηνύσει ότι προτίθεται να βάλει λουκέτο στο εν λόγω υπουργείο και να μεταβιβάσει όλη την ευθύνη για την εκπαίδευση στις Αρχές κάθε Πολιτείας χωριστά. Ο Ελον Μασκ είχε μάλιστα, από την πλευρά του, χαρακτηρίσει «καλή» τη συγκεκριμένη ιδέα.
Good idea
pic.twitter.com/AiBnhUwp8U— Elon Musk (@elonmusk) November 11, 2024
Τις υπηρεσίες Περιβάλλοντος και Υγείας
Η επερχόμενη επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο έχει ήδη προκαλέσει «συναγερμό» στις τάξεις των αμερικανικών περιβαλλοντικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το αμερικανικό Politico. Υπενθυμίζεται ότι κατά την πρώτη θητεία του, ο Τραμπ είχε αποσύρει τις ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, ενώ από την περίοδο της πανδημίας εκείνος έχει «ανοιχτούς λογαριασμούς» με όσους «πολέμησαν» τους αντιεμβολιαστές και τους επικριτές των λοκντάουν: τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention), τη Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (National Institutes of Health) κ.ά.
Ο παράγοντας Μασκ
Αλλαγές στις κυβερνητικές υπηρεσίες μπορεί να προωθήσει όμως, ως κορυφαίος προεδρικός παράγοντας το προσεχές διάστημα, και ο Ελον Μασκ, ο οποίος έχει δικά του –επιχειρηματικά– συμφέροντα τα οποία προωθεί σχετικά με την κυκλοφορία των ηλεκτρικών οχημάτων της Tesla και το πλαίσιο που θα διέπει την αυτόνομη οδήγηση των robotaxis, το δίκτυο των δορυφόρων της Starlink, τους πυραύλους της SpaceX κ.ά. Σύμφωνα με τους New York Times, ο Μασκ λέγεται ότι θα ήθελε μάλιστα να διορίσει και κάποια κορυφαία στελέχη της δικής του SpaceX (Τέρενς Ο’ Σόνεσι, Τιμ Χιουζ) σε κομβικές θέσεις στο υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ…
