Νέες προκλήσεις κατά της παντοδυναμίας της στο ευρωπαϊκό στερέωμα αντιμετωπίζει η Αγκελα Μέρκελ, καθώς γίνεται φανερή η πρόθεση της Ρώμης και του Παρισιού να αμφισβητήσουν την ορθότητα του νέου δημοσιονομικού πλαισίου που προώθησε η Γερμανία ως αντίδοτο στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους.
Την περασμένη Πέμπτη, ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι δήλωσε σε δημοσιογράφους στο Λονδίνο ότι «στέκεται στο πλευρό της Γαλλίας» στην επιδίωξή της να αναβάλει τη μείωση του δημοσιονομικού της ελλείμματος σε επίπεδα κάτω του 3% του ΑΕΠ ώς το 2017. Υπενθυμίζεται ότι ο στόχος αυτός, μετά δύο αναβολές, είχε τεθεί για το 2015. Τώρα η Γαλλία, της οποίας το δημόσιο χρέος, όπως ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα, ξεπέρασε τα 2 τρισ. ευρώ και το 95% του ΑΕΠ, ζητεί μία τρίτη αναβολή. Σε αυτή της την επιδίωξη, απολαμβάνει την αμέριστη στήριξη του κ. Ρέντσι, ο οποίος, απαντώντας έμμεσα στην πάγια προτροπή της κ. Μέρκελ να κάνουν οι υπερχρεωμένες χώρες τα μαθήματά τους, είπε ότι «κανείς δεν πρέπει να φέρεται σε άλλες χώρες σαν να είναι μαθητές».
Παράλληλα, τη Δευτέρα, μιλώντας στο ιταλικό κοινοβούλιο, ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας Πιερ Κάρλο Παντοάν υπογράμμισε ότι οι κανόνες του δημοσιονομικού συμφώνου πρέπει να εφαρμόζονται με ευελιξία. Επιπλέον, δήλωσε ότι πρέπει στις πλεονασματικές χώρες, όπως η Γερμανία, να ασκείται αντίστοιχη πίεση να μειώσουν τα πλεονάσματα στο ισοζύγιο πληρωμών τους όπως αυτή που ασκείται στις ελλειμματικές χώρες να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους. Δύο μέρες αργότερα, η ιταλική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ο ισοσκελισμός του δικού της προϋπολογισμού αναβάλλεται και αυτός, από το 2016 στο 2017.
Ολα αυτά, φυσικά, κάθε άλλο παρά μελωδικά ηχούν στο Βερολίνο. Οι Γερμανοί τονίζουν με κάθε ευκαιρία –και με αυξανόμενη αδιαφορία για το διπλωματικό τακτ– τον εκνευρισμό τους με τη Ρώμη και (ιδιαίτερα) με το Παρίσι. Η γραμμή της γερμανικής κυβέρνησης και των συνοδοιπόρων της στις Βρυξέλλες είναι ξεκάθαρη (όσο και εξωπραγματική): τα προγράμματα προσαρμογής πέτυχαν και οι χώρες που τα υπέστησαν βρίσκονται στον σωστό δρόμο, της λιτότητας και της ανάκτησης της ανταγωνιστικότητας – που περίπου ισοδυναμεί, για τους Γερμανούς, με την περικοπή των μισθών.
Οι χώρες που τώρα αποτελούν το πρόβλημα, σύμφωνα με αυτήν την ερμηνεία, είναι η Γαλλία και η Ιταλία, που επιμένουν να μην υιοθετούν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και άρα αποτελούν βραδυφλεγείς βόμβες στην καρδιά της Ευρωζώνης. Είναι χαρακτηριστικό ότι όσοι επιστρατεύουν αυτήν τη ρητορική, συγχέουν –είτε σκόπιμα, είτε από γνήσια διανοητική σύγχυση– την έννοια των διαρθρωτικών αλλαγών με την εντελώς χωριστή έννοια των δημοσιονομικών περικοπών.
Η κρίσιμη επικείμενη μάχη αφορά την κρίση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το νέο αίτημα της Γαλλίας για αναβολή του δημοσιονομικού στόχου. Η Κομισιόν καλείται να αποφασίσει αν το αίτημα θα γίνει αποδεκτό ή αν θα κινήσει διαδικασία κυρώσεων εναντίον του Παρισιού στο πλαίσιο του δημοσιονομικού συμφώνου. Οι διαρροές από το Βερολίνο ότι θα στηρίξει τις Βρυξέλλες αν τηρήσουν σκληρή στάση απέναντι στη Γαλλία έχουν πάρει τη μορφή ενός μικρού χείμαρρου. Ωστόσο, αν μία ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών της Ευρωζώνης αντιταχθεί στη σύσταση της Κομισιόν, οι κυρώσεις δεν θα επιβληθούν.
Πέρα από τις ενοχλητικές ενστάσεις της Γαλλίας και της Ιταλίας, το Βερολίνο έχει θορυβηθεί και από την ενεργητικότητα που επιδεικνύει ο Μάριο Ντράγκι στην καταπολέμηση της ευρωπαϊκής ύφεσης. Το τελευταίο δείγμα ήταν η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας –ξανά έναντι γερμανικών ενστάσεων– να προχωρήσει σε αγορές χρεογράφων με αξιολόγηση ως και junk, που ανακοινώθηκε επισήμως την περασμένη Πέμπτη, και που θα δώσει σημαντική ένεση ρευστότητας στην ελληνική και την κυπριακή οικονομία.
Οι αγορές θα γίνουν στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (ουσιαστικά, ποσοτικής χαλάρωσης) που, όπως αποκάλυψε ο κ. Ντράγκι, θα ξεκινήσει άμεσα – εντός του Οκτωβρίου. Μία κρίσιμη παράμετρος ελληνικού ενδιαφέροντος είναι ωστόσο ότι η χαλάρωση των κριτηρίων για την αγορά χρεογράφων, ισχύει μόνο για οικονομίες που παραμένουν σε πρόγραμμα προσαρμογής…
