Την ώρα που το μεταναστευτικό αναδεικνύεται σε πρωταρχικό ζήτημα της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής, τροφοδοτώντας συστηματικά τη λαϊκίστικη ρητορική ευρωσκεπτικιστικών και ξενοφοβικών κομμάτων σε όλη την Ευρώπη, η βρετανική κυβέρνηση επιλέγει να προσφέρει συμβόλαιο κατασκευής και λειτουργίας νέου κέντρου κράτησης μεταναστών στο Μπέντφορντ, βόρεια του Λονδίνου, στην ιδιωτική εταιρεία Serco.
Η εταιρεία, που ειδικεύεται στη διαχείριση φυλακών και κέντρων κράτησης, με παρουσία σε όλο τον κόσμο, θα λάβει περί τα 100 εκατ. ευρώ σε διάστημα οκτώ ετών για τη λειτουργία του κέντρου, χωρητικότητας 410 μεταναστών.
Την επιλογή αυτή του Λονδίνου επικρίνουν, όμως, οργανώσεις υπέρ των δικαιωμάτων των μεταναστών, που υπογραμμίζουν ότι η ιδιωτικοποίηση των κέντρων κράτησης προσφέρει κίνητρο στις διαχειρίστριες εταιρείες να επεκτείνουν χρονικά τη φυλάκιση ανθρώπων.
Την ίδια στιγμή, η Serco –καθώς και η ανταγωνίστριά της και πρώτη εταιρεία ιδιωτικών φυλακών στον κόσμο, G4S– δεν μπορεί επ’ ουδενί να θεωρηθεί αξιόπιστος εταίρος του κράτους. Το 2013 ο βρετανικός Τύπος αποκάλυπτε ότι οι δύο εταιρείες συνέχιζαν να χρεώνουν το βρετανικό κράτος για την τοποθέτηση ηλεκτρονικών βραχιολιών σε κρατούμενους, πολλοί εκ των οποίων είχαν πεθάνει προ καιρού. Το σκάνδαλο οδήγησε σε ακυρώσεις συμβολαίων και στην καταβολή μεγάλης ποινικής ρήτρας από τη Serco.
Η ιστορία των ιδιωτικοποιημένων φυλακών στη Βρετανία χρονολογείται στο 1990, όταν η κυβέρνηση της Μάργκαρετ Θάτσερ ενέκρινε την κατάθεση αίτησης διαχείρισης φυλακών από ιδιώτες. Η Group 4, γνωστή σήμερα ως G4S, εξασφάλιζε το 1991 το πρώτο συμβόλαιο για την κατασκευή και διαχείριση της φυλακής Ουόλντς στο Γιόρκσιρ.
Το 2014, η Βρετανία διαθέτει 14 ιδιωτικές φυλακές, όπου κρατείται ποσοστό 13% του σωφρονιστικού πληθυσμού. Το 2011, η φυλακή του Μπέρμιγχαμ υπήρξε η πρώτη υπάρχουσα φυλακή η διοίκηση και διαχείριση της οποίας πέρασε από το κράτος σε ιδιώτη: την G4S.
Την ίδια χρονιά, το συνδικάτο σωφρονιστικών υπαλλήλων, που εκπροσωπούσε τους 550 εργαζομένους στη φυλακή του Μπέρμιγχαμ, απείλησε με απεργία απαιτώντας τη διατήρηση των εργασιακών προνομίων του προσωπικού. Αντί να διαπραγματευθεί, η κυβέρνηση απείλησε το συνδικάτο με επιστράτευση των μελών του και με αποστολή στρατιωτών για την τήρηση της τάξης.
Την πρωτοβουλία του Λονδίνου επαίνεσαν σε έκθεσή τους αναλυτές της επενδυτικής JP Morgan: «Η αποφασιστική στάση του υπουργού Κένεθ Κλαρκ, έτοιμου να χρησιμοποιήσει τον στρατό για την προώθηση ιδιωτικοποίησης».
Στη φυλακή Ουόλντς του Γιόρκσιρ, έκθεση της κρατικής υπηρεσίας φυλακών το 2012 διαπιστώνει ότι ναρκωτικά συνεχίζουν να κυκλοφορούν στις εγκαταστάσεις, κρούσματα βίαιης συμπεριφοράς κρατουμένων παραμένουν ατιμώρητα, οι υγειονομικές υπηρεσίες έχουν περιορισθεί και οι δραστηριότητες των κρατουμένων έχουν μειωθεί.
Επικρίσεις ασκούν οργανώσεις υπέρ των δικαιωμάτων κρατουμένων για την τακτική της G4S να εκμεταλλεύεται τους κρατούμενους ως πηγή φθηνής εργασίας. Σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης Corporate Watch, η G4S απασχολεί 400 κρατούμενους για 40 ώρες την εβδομάδα σε έξι φυλακές. Το ημερομίσθιο των κρατουμένων δεν υπερβαίνει τη μία στερλίνα (1,2 ευρώ) για οκτάωρη απασχόληση.
Στη φυλακή Αλτκορς του Λίβερπουλ, η G4S συνεργάζεται με την επιπλοποιία Norpro, η οποία έστησε γραμμή παραγωγής, με 25 κρατούμενους για την κατασκευή επίπλων γραφείου υψηλής ποιότητας «σε ανταγωνιστική τιμή». Η εταιρεία γνώρισε τέτοια επιτυχία, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της, που μετέφερε το εργοστάσιο που διατηρούσε στην Ινδία πίσω στη Βρετανία, αποστέλλοντας τα μηχανήματα στη φυλακή του Λίβερπουλ.
Στη φυλακή Ουόλντς, η εταιρεία ψηφιακού μάρκετινγκ Summit Media, που εγκαινίασε τη λειτουργία της πριν από μία δεκαετία εντός των τειχών του σωφρονιστηρίου, δήλωσε φέτος τζίρο 30 εκατ. στερλινών. Σε πρόσφατη διαφημιστική της εκστρατεία, η G4S χρησιμοποίησε το σύνθημα: «Λειτουργικές φυλακές: Εργαζόμενοι άνθρωποι», σε μια προσπάθεια να πείσει τις βρετανικές επιχειρήσεις να «καταστούν ανοικτές στις αναπτυξιακές ευκαιρίες που πηγάζουν από τις συνεργασίες με λειτουργικές φυλακές».
Στον επίλογο του σχετικού φυλλαδίου, η G4S λέει: «Ενα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα για την επιχείρηση είναι η μόνιμη παρουσία αφοσιωμένου εργατικού δυναμικού, με ελάχιστο κόστος και ανύπαρκτη γραφειοκρατία», ανοίγοντας τον δρόμο για την οικονομική εκμετάλλευση εγκλείστων, στα πρότυπα των καταναγκαστικών έργων του περασμένου αιώνα.
