Ως μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες συναντήσεις για το μέλλον των τουρκικών σχέσεων με τη Δύση και τη Ρωσία, χαρακτηρίζει την επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία, στις 8 και 9 Ιουλίου, η τουρκική εφημερίδα Hurriyet, επισημαίνοντας ότι μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους στη Συρία, ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν χρειάζεται την παρουσία του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα.
Η Αγκυρα σχεδιάζει έτσι να εκμεταλλευθεί το γεγονός ότι στο επίκεντρο της Συνόδου θα βρεθεί το ζήτημα της Ρωσίας, προωθώντας την πρόταση ανάπτυξης ΝΑΤΟϊκού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα. «Πριν από την κατάρριψη του ρωσικού Σουχόι, η Τουρκία προέβαλε σθεναρή αντίσταση σε προτάσεις μελών της Συμμαχίας, μεταξύ τους οι ΗΠΑ, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, για ανάπτυξη ΝΑΤΟϊκών πολεμικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα», αναφέρει η Hurriyet. Οι τουρκικές αντιρρήσεις προέρχονταν από τη διαφωνία της Αγκυρας σε κάθε αμφισβήτηση της Συνθήκης του Μοντρέ, που από το 1936 προσέφερε στην Τουρκία τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων, θέτοντας κανόνες για τη διέλευση πολεμικών πλοίων από αυτά.
Τον Απρίλιο, όμως, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είπε στον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του τελευταίου στην Τουρκία, ότι «το ΝΑΤΟ παραμένει αόρατο στη Μαύρη Θάλασσα και ότι αυτό μετατρέπει τη θαλάσσια αυτή περιοχή σε ρωσική λίμνη».
«Η πρωτοβουλία αυτή της Αγκυρας σημαίνει άραγε ότι η Τουρκία είναι πλέον πρόθυμη να εξετάσει την αναθεώρηση της Συνθήκης του Μοντρέ;» αναρωτιέται η Hurriyet.
Το φαινομενικά δυσεπίλυτο αυτό διπλωματικό πρόβλημα επιδέχεται, όμως, λύσης, που θα εγγυάτο ΝΑΤΟϊκή παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα, χωρίς να παραβιάζεται η συνθήκη. Η Τουρκία θα μπορούσε έτσι να αποστείλει στη Μαύρη Θάλασσα πολεμικά της πλοία, τα οποία θα επιχειρούσαν στο πλαίσιο ΝΑΤΟϊκής αποστολής, εξασφαλίζοντας τη ναυτική παρουσία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στα ύδατα της Μαύρης Θάλασσας, χωρίς να παραβιάζεται η Συνθήκη του Μοντρέ.
Η Αγκυρα αναμένεται, όμως, να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες για να πείσει τους ΝΑΤΟϊκούς της εταίρους για μία τέτοια επιχείρηση, καθώς πολλά κράτη-μέλη της Συμμαχίας δεν επιθυμούν να εμπλακούν σε τόσο ριψοκίνδυνο σχέδιο, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε θερμό ναυτικό επεισόδιο μεταξύ Τουρκίας-Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Στο μεταξύ, ορισμένα κράτη-μέλη της Συμμαχίας δεν έχουν ακόμη πεισθεί από τα τουρκικά επιχειρήματα για την ανάγκη κατάρριψης του ρωσικού Σουχόι τον Νοέμβριο του 2015 από τουρκικά F-16, ενώ ορισμένοι από τους εταίρους της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ –όπως η Ελλάδα– διατηρούν προνομιακές σχέσεις με τη Μόσχα και δεν επιθυμούν να τις διαταράξουν για να εξυπηρετήσουν τα σχέδια της Αγκυρας.
Παρότι τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής, απαιτούν τη δραστική ενίσχυση της δύναμης αποτροπής της Συμμαχίας κατά της Ρωσίας, τα κράτη-μέλη της Δυτικής Ευρώπης, όπως η Γερμανία, παρότι συνειδητοποιούν την ενίσχυση της ρωσικής επιρροής και την αναβίωση επεκτατικών φιλοδοξιών από μέρους του Κρεμλίνου, θέλουν πάση θυσία να αποφύγουν κλιμάκωση της έντασης με τη Ρωσία. Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ στον Νότο, από τη μεριά τους, εκτιμούν ότι η έμφαση που δίνεται στον ρωσικό παράγοντα είναι άκαιρη, καλώντας τη Συμμαχία να αξιοποιήσει πρωτίστως αποτελεσματικά τις ικανότητές της στην καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, αντιμετωπίζοντας παράλληλα την προσφυγική κρίση, που έχουν προκαλέσει οι πόλεμοι στη Συρία και το Ιράκ.
