Αποκάλυψη τώρα! «Η πιθανότερη έκβαση της ανθρώπινης κλωνοποίησης θα είναι οι εκτρώσεις, η γέννηση παιδιών που θα πεθάνουν και -το χειρότερο απ’ όλα!- η γέννηση παιδιών που θα επιβιώσουν, αλλά θα πάσχουν από γενετικές ανωμαλίες». Υπερβολές; Μην βιάζεστε. Μιλάει ο δρ Ιαν Γουίλμοτ, επικεφαλής της ομάδας που «γέννησε» την Ντόλι, το πρώτο κλωνοποιημένο θηλαστικό. Ανθρωπος υπεράνω κάθε υποψίας για αντιεπιστημονική διάθεση…
Ολα ξεκίνησαν από τις έρευνες που έκαναν δύο εργαστήρια στις Ηνωμένες Πολιτείες -από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης το ένα και από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης το άλλο- και δημοσιεύτηκαν στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Science.
Μεγάλες ανωμαλίες
Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Ρούντολφ Γένις και τον Ριόζο Γιανατζιμάτι, προχώρησαν στην κλωνοποίηση ποντικιών, χρησιμοποιώντας υλικό από εμβρυακά βλαστικά κύτταρα.
Εκπληκτοι είδαν ότι ενώ το γενετικό υλικό των παραγόμενων ποντικιών ήταν ακριβώς το ίδιο -κάτι που χωρίς βαθύτερη ανάλυση θα έδινε πιστοποίηση επιτυχίας- παρουσιάστηκαν μεγάλες διαφορές στον τρόπο που αυτό ενεργοποιείται. Οι μοριακοί διακόπτες, που ενεργοποιούν κάποια γονίδια και «σβήνουν» άλλα, έμοιαζαν να έχουν τρελαθεί, παράγοντας μεγάλες ανωμαλίες. Ηταν σαν να έχεις ορχήστρες με τα ίδια ακριβώς όργανα, που όμως παίζουν από διαφορετικές παρτιτούρες.
Οι οργανισμοί – ρεπλίκες αποδεικνύονταν γενετικά ασταθείς, κάτι που -σύμφωνα με τους επιστήμονες- εξηγεί το γιατί πολλά κλωνοποιημένα ζώα πέθαιναν πριν από τη γέννα ή γιατί όσα είχαν γεννηθεί υπέφεραν από οργανικές παραμορφώσεις. Κι ακόμα, όπως υπογραμμίζουν οι ερευνητές, τα ανώμαλα γονίδια δεν εντοπίζονται εκ των προτέρων, καθιστώντας αναποτελεσματικά τα όποια γενετικά τεστ.
Σιωπή στα ΜΜΕ
Ακούσατε τίποτα για όλα αυτά; Οχι φυσικά. Δεν είναι τυχαίο ότι η πολύ σημαντική αυτή δημοσίευση είτε πέρασε στα ψιλά είτε εξαφανίστηκε από τα ΜΜΕ. Ενοχλεί ότι χαλάει το εμπόριο ελπίδων και τις προεξοφλήσεις του αψεγάδιαστου χάι τεκ μέλλοντός μας. Αλλιώς πώς θα ανέβει η μετοχή της Clonaid και των άλλων εταιρειών που υπόσχονται τη γενετική τελική λύση, δηλώνοντας ότι έχουν τους πρώτους ανθρώπινους κλώνους στα σκαριά;
Σε σχετικές δηλώσεις της διευθύντριας της Clonaid απάντησε ο Ιαν Γουίλμουτ, τονίζοντας ότι πρέπει να απαγορευτεί κάθε απόπειρα κλωνοποίησης ανθρώπου, αφού με βάση το σημερινό επίπεδο επιστημονικής γνώσης και τεχνικής θα οδηγήσει σε καταστροφή. Οπως έδειξαν οι εφαρμογές σε ζώα, συμπλήρωσε, οι εγκυμοσύνες που προκύπτουν ή διακόπτονται ή καταλήγουν σε νεογνά που πεθαίνουν αμέσως ή οδηγούν σε τερατογενέσεις.
«Η αστάθεια του κλωνοποιημένου οργανισμού και η αδυναμία του να ενταχθεί στο περιβάλλον εξηγεί και το γεγονός ότι στο πείραμα από το οποίο προέκυψε η Ντόλι, υπήρξαν προηγούμενα 279 αποτυχημένες απόπειρες κλωνοποίησης», σημειώνει ο καθηγητής Γενετικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Τάσος Κουράκης. «Δεν είναι απλά τα πράγματα. Υπάρχει τεράστιο πρόβλημα δυσαρμονίας του κλωνοποιημένου γενετικού υλικού με το γενικότερο περιβάλλον όχι μόνο με τη μήτρα», συμπληρώνει.
Θεραπευτικοί λόγοι
Αλλά τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας στις ΗΠΑ ανοίγουν μεγάλη συζήτηση και σε ένα άλλο επίπεδο. Τα δύο εργαστήρια χρησιμοποίησαν εμβρυακά βλαστοκύτταρα -τα αρχέγονα κύτταρα από τα οποία σχηματίζονται όλοι οι ιστοί του σώματος- και όχι κύτταρα δέρματος ενηλίκου οργανισμού. Ο λόγος είναι ότι τα βλαστοκύτταρα μπορούν να παράγουν κλώνους δέκα φορές πιο ενεργητικά από άλλα κύτταρα. Θεωρούνται επίσης πιο κατάλληλα για τη θεραπευτική κλωνοποίηση. Το γεγονός ότι εντοπίστηκε ανωμαλία στη λειτουργία του παραγόμενου γενετικού υλικού, με κίνδυνο νεοπλασιών στους ιστούς που δημιουργούνται, βάζει σοβαρά ερωτήματα για το αν και κατά πόσο μπορεί να αποτελεί θεραπευτική λύση η παραγωγή ανταλλακτικών ιστών που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ανίατες ασθένειες, όπως το Πάρκινσον, εγκεφαλικές νόσοι, ακόμα και καρδιακές παθήσεις. Οι έρευνες στο συγκεκριμένο τομέα αποτελούσαν την πρωτοπορία για πολλούς επιστήμονες. ντονοι βέβαια ήταν και οι φόβοι ότι η κλωνοποίηση για θεραπευτικούς σκοπούς μπορούσε να είναι το αντικλείδι που θα ανοίξει την πόρτα της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης.
Με την πρόσφατη ανακοίνωση των καθηγητών Ρούντολφ Γένις και Ριόζο Γιανατζιμάτι το ερευνητικό αυτό πεδίο δέχθηκε σημαντικότατο πλήγμα.
Μάλιστα είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Ουάνσιγκτον Ποστ», η αρχική διατύπωση της ανακοίνωσης των δύο εργαστηρίων στο περιοδικό «Σάιενς» ήταν πολύ πιο «σκληρή», μιλώντας για ουσιαστική «εξαφάνιση της πιθανότητας χρήσης των βλαστοκυττάρων σε κλινικές εφαρμογές», αλλά σχετικοποιήθηκε, έτσι ώστε να μην μπει οριστικά φραγμός στην ερευνητική προσπάθεια.
Ας σημειωθεί ότι ο πρόεδρος Μπους, πιεζόμενος από θρησκευτικές και συντηρητικές ακροδεξιές οργανώσεις, εμφανίζεται διατεθειμένος να σταματήσει την επιχορήγηση παρόμοιων ερευνών.
Ευρωπαϊκή πολιτική
Πάντως, προβληματισμός αναπτύσσεται και στην Ευρώπη, βάζοντας ένα φρένο στο κλίμα γενικής γενετικής ευφορίας. Πρόσφατα ο Σπύρος Σημίτης, που ανέλαβε προέδρος της Εθνικής Επιτροπής Ηθικής της Γερμανίας, σημείωσε την ανάγκη να συγκροτηθεί ευρωπαϊκή πολιτική για την κλωνοποίηση, έτσι ώστε να μην κινδυνεύσει η Ε.Ε., στο πλαίσιο των συμφωνιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, να κάνει εισαγωγές κλωνο-προϊόντων!
Μάλιστα, στο πλαίσιο μιας εντονότατης συζήτησης που γίνεται αυτήν την περίοδο στη Γερμανία, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να απαγορευτεί κάθε έρευνα πάνω στην κλωνοποίηση, ακόμη και για θεραπευτικούς λόγους.
Ακριβώς αυτό προβλέπει ο νόμος που εισήγαγε στο γαλλικό Κοινοβούλιο η κυβέρνηση του Λιονέλ Ζοσπέν, συναντώντας την επιδοκιμασία και του Ζακ Σιράκ. Στη Βρετανία η Βασιλική Εταιρεία, ο θεωρούμενος πιο έγκυρος επιστημονικός οργανισμός του νησιού, ζήτησε διεθνές μορατόριουμ των πειραμάτων αναπαραγωγικής κλωνοποίησης του ανθρώπου, ως ελάχιστη προϋπόθεση επιστροφής της εμπιστοσύνης των πολιτών στην επιστημονική κοινότητα.
Η Βασιλική Εταιρεία θεωρεί, πάντως, ότι δεν πρέπει να τεθούν εμπόδια στην έρευνα για θεραπευτικούς σκοπούς.
