Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, ακόμη και Μαυροβούνιο διεκδικούν την εγκατάσταση στο έδαφός τους, της Μονάδας Ακτινοβολίας Καρκινικών Όγκων, που αναπτύχθηκε στα εργαστήρια του CERN και την οποία η Ελλάδα, όπως δήλωσε στο kathimerini.gr, ο καθηγητής Σωματιδιακής Φυσικής του ΕΜΠ και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του CERN, Ευάγγελος Γαζής, αρνήθηκε να διεκδικήσει, αρκούμενη, κατά δήλωση του εκπροσώπου της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, σε ρόλο παρατηρητή.
Κι αυτό, όταν η συγκεκριμένη τεχνογνωσία παραχωρείται, στην χώρα που θα αναλάβει την επένδυση, κατ΄ αποκλειστικότητα της χρήσης και εφαρμογής της, για το σύνολο των κρατών της Βαλκανικής, της Βόρειας Αφρικής, πιθανότατα και της Τουρκίας. Σε ότι αφορά τώρα το κόστος της επένδυσης, δεν υπερβαίνει τα εκατό (100) εκατομμύρια ευρώ και η απόσβεσή της, σύμφωνα με το σχέδιο επιχειρηματικότητας που έχουν εκπονήσει το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, το ΕΜΠ και η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, δεν ξεπερνά τα 5 έως 6 χρόνια.
Τί είναι αυτή η τεχνογνωσία / επένδυση
Πρόκειται για καινοτόμο σύστημα ακτινοβολίας των καρκινικών όγκων με δέσμη πρωτονίων, που έχει εξαιρετικά αποτελέσματα σε πρωτογενείς καρκίνους, αφού «χτυπά» τον όγκο «στην καρδιά του», καταστρέφοντάς τον ολοσχερώς, ενώ αφήνει άθικτα τα, γύρω από τον όγκο, υγιή κύτταρα.
Στο CERN, επισημαίνει ο καθηγητής του ΕΜΠ, πέραν των διαφόρων προγραμμάτων βασικής έρευνας στην πυρηνική και σωματιδιακή φυσική, έχουν αναπτυχθεί (και συνεχώς αναπτύσονται) καινοτόμες εφαρμογές στην Ιατρική για την διάγνωση και καταπολέμηση του καρκίνου. Και μια τέτοια υποδονή είναι αυτή που αρνήθηκε η χώρα μας (ιδρυτικό μέλος του CERN, από το 1954), με αποτέλεσμα να την διεκδικούν σήμερα κράτη, που δεν είναι καν αναπληρωματικά μέλη του Οργανισμού CERN, ούτε έχουν το επιστημονικό και τεχνολογικό δυναμικό ώστε να στελεχώσουν και να συντηρήσουν τεχνολογικά και επιστημονικά τέτοιες υποδομές.
Υποδομές που λειτουργούν εδώ και χρόνια, σε Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Ισπανία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Νορβηγία, Σουηδία, Πολωνία, ΗΠΑ, Καναδά, Ν. Κορέα, Ιαπωνία ή βρίσκονται υπό αγορά (ή κατασκευή) σε Ολλανδία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία κ.α.
Δηλώσαμε παρατηρητές
Ας επανέλθουμε όμως στην άρνηση της Ελλάδας να διεκδικήσει την εγκατάσταση και λειτουργία της συγκεκριμένης Μονάδας.
Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΕΜΠ, Ευάγγελο Γαζή, τον Οκτώβριο του 2017, δημιουργήθηκε στο CERN μια κίνηση συνεργασίας βαλκανικών κρατών με την επωνυμία «South Eastern Europe», προκειμένου να ενισχυθούν οι βαλκανικές χώρες σε θέματα υψηλής τεχνολογίας.
Η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε σε αυτή την κινηση συνεργασίας από την Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας που δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να γίνει μέλος της και παραμένει παρατηρητής!!! Γενική Γραμματέας της ΓΓΕΤ είναι η Ματρώνα Κυπριανίδου, με εποπτεύοντα, τον αναπληρωτή υπουργό Παιδείας, Κώστα Φωτάκη.
Διεκδικητές και συναντήσεις
Η ιδέα που κυριάρχησε στην συνάντηση των βαλκανικών κρατών ήταν να κατασκευαστούν δύο μεγάλες τεχνολογικές υποδομές επιταχυντικών συστημάτων με ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι υποδομές αυτές να δοθούν στο Μαυροβούνιο ή σε άλλη βαλκανική χώρα.
Οι υπό παραχώτηση υποδομές αφορούν σε:
– Επιταχυντή ηλεκτρονίων παραγωγής ακτίνων Χ (X-FEL – Free Electron Laser) υψηλής έντασης και ενέργειας αποκλειστικά για βιομηχανικές εφαρμογές και
– Επιταχυντή πρωτονίων παραγωγής κατάλληλης δέσμης ακριβείας για θεραπεία του καρκίνου με πρωτόνια ή ιόντα.
Ένα μήνα αργότερα (30 Νοεμβρίου 2017) πραγματοποιήθηκε στο CERN ημερίδα εργασίας (Forum meeting Medical Applications) όπου τέθηκαν οι προδιαγραφές και οι πιθανές συνεργασίες των ερευνητικών ομάδων για την υλοποίηση των έργων αυτών.
Ακολούθησαν τρεις βαλκανικές συναντήσεις, σε Τεργέστη (Φεβρουάριος 2018), Σόφια (Μάρτιος 2018) και Τίραννα (Απρίλιος 2018), όπου κατέληξαν στην εγκατάσταση μίας υποδομής και συγκεκριμένα, αυτή που αφορά στην, διά πρωτονίων, θεραπεία του καρκίνου.
Λάθος η αποχώρησή μας από την διεκδίκηση
Καθίσταται απολύτως σαφές, τονίζει ο κ. Ευαγγελος Γαζής, ότι μετά την έξοδο της Ελάδας από την διεκδίκηση της συγκεκριμένης υποδομής, όλες οι βαλκανικές χώρες επιζητούν την εγκατάστασή της, στο έδαφός τους.
Κάτι αδιανόητο, αφού η Ελλάδα, ως ιδρυτικό μέλος του CERN (1954),
– με πολυετή επιστημονική και τεχνολογική προσφορά στον Οργανισμό,
– τα τεράστια ποσά ετήσιας συνδρομής που έχει καταβάλει στο CERN επί 64 έτη και,
– τα εξαιρετικά επιστημονικά επιτεύγματα που έχει στο ενεργητικό της,
Δικαιούται και διαθέτει την επιστημονική και τεχνολογική επάρκεια ώστε να αναλάβει την εγκατάσταση αυτής της υποδομής στη χώρα μας, δημιουργώντας ένα κέντρο διεθνούς βεληνεκούς, με υψηλή τεχνολογία για την θεραπεία του καρκίνου. Γιατί το σύνολο του εξοπλισμού αυτού σχεδιάζεται και αναπτύσσεται στο CERN, με την πλέον σύγχρονη και καινοτόμα τεχνογνωσία που έχει συσσωρευτεί τις τελευταίες δεκαετίες στον Οργανισμό, επί των συγκεκριμένων εφαρμογών.
Εάν όμως, η χώρα μας συνεχίζει να εμμένει στην θέση του παρατηρητή, η συγκεκριμένη τεχνογνωσία είναι βέβαιο ότι θα εγκατασταθεί σε κράτη που δεν είναι ούτε καν αναπληρωματικά μέλη του Οργανισμού CERN, ούτε έχουν το επιστημονικό και τεχνολογικό δυναμικό να στελεχώσουν και να συντηρήσουν τέτοιες υποδομές.
Οφέλη και παρασκηνιακές κινήσεις
Είναι απολύτως σαφές, πως μια τέτοια συνδυαστική υποδομή θα ενισχύσει τον σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό της χώρας σε ότι αφορά τον επιταχυντή πρωτονίων / ιόντων που θα αποδοθεί στην Ιατρική Επιστημονική Κοινότητα, με σκοπό την θεραπεία του καρκίνου, αλλά και την έρευνα Ιατρικής και Βιολογίας στην αλληλεπίδραση των ιοντιζουσών ακτινοβολιών με την ζώσα ύλη.
Στο πλαίσο αυτό, πολλές βαλκανικές χώρες, με πρώτη την Βουλγαρία έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα εξασφάλισης των υποδομών αυτών για την χώρα τους και συνεχίζουν έναν παρασκηνιακό αγώνα στο CERN για την εξασφάλιση της ανωτέρω υποδομής.
Πρέπει να αναθεωρήσουμε την στάση μας
Είναι λοιπόν εξαιρετικά επείγον τα Υπουργεία Εξωτερικών και Παιδείας, σε συνεργασία με την ΓΓΕΤ να αναθεωρήσουν την στάση τους απέναντι στην σημαντικότατη για τη χώρα ιατρική υποδομή και να εκδηλώσουν με τον πιο σοβαρό τρόπο το άμεσο ενδιαφέρον τους, προωθωντας στο CERN και τα ευρωπαϊκά όργανα επίσημο αίτημα, λαμβανομένου υπόψη ότι ΚΑΜΙΑ ευρωπαϊκή υψηλής κλιμακας και τεχνολογίας υποδομή δεν έχει οικοδομηθεί στην χώρα.
Αδιαφορήσαμε και για άλλες υποδομές
Αρκετές υψηλής τεχνολογίας υποδομές, όπως η ELI (http://elilaser.eu/) δόθηκε από την ΕΕ ( και είναι υπό υλοποίηση) σε Τσεχία, Ουγγαρία, Ρουμανία, με έμμεσους αποδέκτες οφέλους τα κράτη: Ιταλία, Σλοβενία, Κροατία, Βουλγαρία.
Σημειώνεται, ότι η ΕΕ και το CERN, εγκαινίασαν (το 2017) ανάλογη υποδομή επιταχυντή με δέσμη φωτονίων για βιομηχανικές και ιατρικές εφαρμογές και έρευνα, με την ονομασία SESAME (www.sesame.org.jo) στην Ιορδανία!!!, επειδή πριν από 15 – 20 χρόνια κατά την διάρκεια σχετικών διαβουλεύσεων με την ΕΕ, η Κύπρος δεν δέχθηκε την εγκατάσταση της συγκεκριμένης υποδομής στο έδαφός και οι υπεύθυνοι οδηγήθηκαν στην λύση της Ιορδανίας.
