Οι κηπουροί κλωνοποιούν οπωρολαχανικά επί χιλιάδες χρόνια. Οι επιστήμονες κλωνοποίησαν ερπετά πριν από δεκαετίες και πριν από πέντε χρόνια τα πρώτα θηλαστικά. Η εκπληκτική εμφάνιση του προβάτου Ντόλι το 1997 -του πρώτου κλωνοποιημένου θηλαστικού από ενήλικο κύτταρο και όχι εμβρυϊκό- άνοιξε το δρόμο μιας καινοτόμου ιατρικής.
Ωστόσο, το μέγα αυτό πείραμα δημιούργησε προοπτική ανθρώπινων κλώνων. Η συνταγή, εξάλλου, που θα επέτρεπε την ανθρώπινη κλωνοποίηση είναι περίπου ίδια με αυτή που δημιούργησε την Ντόλι. Παίρνεις ένα κύτταρο ανθρωπίνου ιστού -που θεωρείται «πατρικό» και το αναπτύσεις σε εργαστηριακή καλλιέργεια. Το συγκεκριμένο κύτταρο διαθέτει το DNA, που περιέχει όσες πληροφορίες χρειάζονται για τη δημιουργία ένος πλήρους ανθρώπου.
Εξαιρετική επιδεξιότητα
Τελικά, όμως, το κύτταρο θα δημιουργήσει μόνο δέρμα, οστά, νευρικό ιστό και ούτω καθ’ εξής. Θα πρέπει οι επιστήμονες να διαχειρισθούν με τέτοιο τρόπο την καλλιέργεια ώστε το βιολογικό ρολόϊ να γυρίσει προς τα πίσω και το κύτταρο να μην μπορεί να δώσει ένα μόνο τύπο ιστού αλλά οποιοδήποτε από τα 300 διαφορετικά είδη, που διαθέτει ένας ολοκληρωμένος οργανισμός. Μετά λαμβάνεις ένα ωάριο υγιούς γυναίκας, που επιθυμεί να γεννήσει τον κλώνο. Με εξαιρετικά λεπτή βελόνα και επιδεξιότητα, θα πρέπει να αφαιρεθεί το μητρικό γενετικό υλικό από τον πυρήνα του ωαρίου και στο κενό να τοποθετηθεί, με αντίστοιχη τεχνική, το DNA του κυττάρου της καλλιέργειας. Η τεχνική αυτή αποτελεί βάση της μονογονεϊκής οικογένειας.
Στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθεί μια ασθενέστατη ηλεκτρική εκκένωση ώστε να υπάρξει σύντηξη πυρήνα και κυττάρου και να δώσει πνοή στον «κλώνο» περίπου, όπως ο Βίκτορ Φρανκενστάϊν έφερε στη ζωή το δικό του πλάσμα. Το παραχθέν έμβρυο θα εμφυτευθεί στη μήτρα της αναδόχου μητέρας και μετά από εννιά μήνες θα γεννηθεί ο κλώνος. Αυτή, υποστηρίζει ο δρ Αντινόρι και η ομάδα του, είναι η τεχνική που θα χρησιμοποιήσουν για τη δημιουργία κλώνων. Οι μόνοι που πράγματι κλωνοποίησαν επιτυχώς θηλαστικά προειδοποιούν την ομάδα να μη διανοηθεί καν να επιχειρήσει κάτι τέτοιο.
Για να γεννηθεί η Ντόλι χρειάστηκαν 277 έμβρυα. Πολλές εγκυμοσύνες απέτυχαν, κάποια προβατάκια γεννήθηκαν νεκρά ή πέθαναν στον τοκετό επειδή ήταν υπερμεγέθη. Οι τεχνικές, βέβαια, βελτιώθηκαν αλλά ακόμα και σήμερα κάθε απόπειρα κλωνοποίησης καταλήγει συχνότερα σε αποτυχία παρά σε επιτυχία.
Επίσης η Ντόλι μοιάζει φυσιολογική αλλά κανείς δεν γνωρίζει αν είναι σαν τα υπόλοιπα πρόβατα. Αλλωστε, το γενετικό της υλικό είναι πολύ γηραιότερο από την ίδια. Επειδή ακόμα και το DNA γηράσκει -μικρές δομές στις άκρες κάθε χρωμοσώματος, που ονομάζονται τελομερίδια ξετυλίγονται με κάθε κυτταρική διαίρεση- πιθανώς να υπάρχει ένα συγκεκριμένο όριο ζωής του κλώνου που δεν είναι δυνατόν να ξεπεραστεί. Οι δημιουργοί του κλώνου, ο Ιάν Γουίλμουτ και οι συνεργάτες του στο Ινστιτούτο Ρόσλιν της Σκωτίας επανειλημμένως προειδοποίησαν για τους κινδύνους, που εγκυμονεί η ανθρώπινη κλωνοποίηση.
Νομικά και ηθικά ερωτήματα
Η ανθρώπινη κλωνοποίηση, εξάλλου, γεννά νομικά και ηθικά ερωτήματα, που δεν έχουν ακόμα αντιμετωπισθεί από την κοινωνία. Αν εξετάσουμε τα πράγματα με γενετικούς όρους, «γονείς» ενός ανθρώπινου κλώνου στην πραγματικότητα θα είναι οι παππούδες του δωρητή του DNA. Το παιδί θα είναι δίδυμος αδελφός του δωρητή. Η ανάδοχος μητέρα και η γυναίκα που θα δωρήσει το ωάριό της δεν θα έχουν καμιά απολύτως γενετική σχέση. Ο «κλώνος», εξάλλου, δεν θα είναι αντίγραφο του δωρητή αφού θα διαμορφωθεί σε διαφορετικό περιβάλλον και διαφορετική εποχή. Εν ολίγοις, η κλωνοποίηση δεν μπορεί να φέρει πίσω τους αγαπημένους νεκρούς ή να αναπαράγει φωτοαντιγραφικά τους ζωντανούς.
Επίδοξοι «θαυματουργοί» σε επικίνδυνο υπερθέαμα
Ο άνθρωπος που θέλει να τον αποκαλούν «Δόκτορα των Θαυμάτων» διευθύνει την κλινική γονιμότητας της Βία Τάτσιτο, λίγα μέτρα από το Βατικανό. Οι φωτογραφιές του δεσπόζουν εν μέσω βρεφών και γονέων που χαμογελούν ευτυχισμένοι.
Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι πάσχει από το σύμπλεγμα που σε κάνει να πιστεύει ότι είσαι Θεός, αλλά ο Σεβερίνο Αντινόρι, 56 ετών, δεν έχει τόσο υψηλές φιλοδοξίες. Αρκείται να μοιάζει στον Γαλιλαίο και τον Ναπολέοντα, ανθρώπους, δηλαδή, ξεκίνησαν από χαμηλά και έγραψαν ιστορία δημιουργώντας, παράλληλα, πολλούς εχθρούς.
Εναντίον των «ταμπού»
Συχνά αναφέρεται στην αποστολή που ανέλαβε ώστε να σπάσει τα φράγματα και τα «ταμπού», ότι, δηλαδή, κάνει τα τελευταία 15 χρόνια. Αναμφισβήτητα μέρος της πρωτοποριακής ερευνητικής του εργασίας αποτελεί πλέον συνήθη ιατρική πρακτική σε όλον τον κόσμο, αλλά αυτό δεν του έφτανε. Γεννήθηκε στην Τσιβιτέλα ντελ Τρόντο, μια αναγεννησιακή πολίχνη του Αμπρούτζο. Εμαθε τα περί ζωϊκής αναπαραγωγής από τον θείο του, έναν κτηνίατρο με βαθύ σεβασμό προς τη μητρότητα, όπως όλοι οι Ιταλοί. Αφού σπούδασε ιατρική εργάστηκε στο τμήμα γυναικολογίας δημόσιου νοσοκομείου της Ρώμης, ενώ μετεκπαιδεύτηκε στη Σουηδία, τη Γερμανία, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ, εγκαταλείποντας σαν άχρηστο βάρος οποιαδήποτε αμφιβολία περί των ικανοτήτων του. Είναι πρόεδρος της ιταλικής εταιρείας αναπαραγωγικής ιατρικής και πρόεδρος ενός ιταλικού-ισραηλινού -αμερικανικού ομίλου επιχειρήσεων γιά την ανθρώπινη κλωνοποίηση. Η ανακάλυψή του «φαινόμενο του σολωμού», ότι δηλαδή τα σπερματοζωάρια κολυμπούν αντίθετα στο ρεύμα του σπερματικού υγρού, θεωρήθηκε μείζονος σημασίας.
Πάντα του ασκούσε ιδιαίτερη γοητεία η ιστορία της γέννησης του Ισαάκ από την υπερήλικα Σάρα. Δεν δίστασε να επαναλάβει το θαύμα βοηθώντας τη Ροσάνα ντελά Κόρτε, 62 ετών, να γεννήσει τον Ρικάρντο αντικαθιστώντας έτσι τον δεκαεπτάχρονο γιο της που σκοτώθηκε σε δυστύχημα.
Ο κ. Ζαβός
Ο Πάνος Ζαβός γεννήθηκε στην Κύπρο, αλλά είναι Αμερικανός υπήκοος. Από το 1979 έως τον Μάρτιο, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε ήταν ερευνητής σε θέματα γονιμότητας του πανεπιστημίου του Κεντάκι. «Ο δρ Ζαβός και η ομάδα του εμφανίζονται ως αστέρες στο υπερθέαμα της κλωνοποίησης» δήλωσε ο Αρτ Κάπλαν, ειδικός σε θέματα βιοηθικής του πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια.
Ο δρ Ζαβός, παλαίμαχος του τομέα της γονιμότητας, είναι ιδιοκτήτης μιας κλινικής γονιμότητας και άλλης εταιρείας που εμπορεύεται προϊόντα και τεχνολογίες τεχνητής γονιμοποίησης. Κατά τη διάρκεια πρόσφατου ταξιδίου του στην Κύπρο δήλωσε ότι προτίθεται να συμμετάσχει στην πρώτη προσπάθεια ανθρώπινης κλωνοποίησης.
Ο δρ Ρόμπερτ Ομ, ενδοκρινολογος- ειδικός σε θέματα γονιμότητας, του τμήματος μαιευτικής και γυναικολογίας του Central Baptist Hospital, στο Λέξινγκτον επισήμανε ότι ο Πάνος Ζαβός δεν είναι γιατρός και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα κλωνοποιήσει κανέναν. «Ο Ζαβός έχει σπουδάσει ζωϊκή φυσιολογία και υπήρξε διδάκτωρ του Κολεγίου Αγροκτηνοτροφίας του Κεντάκι. Το πανεπιστήμιο δεν ερευνά την ανθρώπινη κλωνοποίηση. Πώς, λοιπόν, απέκτησε ειδικότητα ώστε να συμμετέχει σε οποιαδήποτε έρευνα της κλωνοποίησης;».
